جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پرونده ویژه‌ی این شماره با عنوان «زعیم خراسان» مربوط به آیت‌الله‌العظمی سید محمدهادی میلانی(ره) است. لازم به ذکر است که کنگره‌ی بزرگداشت این مرجع فقید شیعه چندی پیش با حضور برخی مراجع عظام تقلید و جمعی از اساتید و فضلای حوزه برگزار گردید. مباحثات متن کامل سخنرانی آیت‌‌الله‌العظمی سبحانی و آیت‌الله استادی را در کنگره‌ی مذکور منتشر کرده است. پرونده‌ی ویژه‌ی این شماره همچنین شامل مصاحبه‌ای است با آیت‌الله سیدفاضل میلانی (نواده آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدهادی میلانی) که مروری است بر فعالیت‌های ۳۰‌ساله‌ی این عالم برجسته‌ی شیعه در انگلستان. مصاحبه با حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابوالفضل موسویان عضو هیئت علمی دانشگاه مفید درباره‌ی اندیشه و رفتار سیاسی آیت‌الله میلانی نیز از دیگر مطالب پرونده‌ی ویژه‌ی این شماره است. گزارش نشست نقد و بررسی کتاب «استقلال حوزه علمیه و دولت جمهوری اسلامی ایران» مطلب دیگری است که در این شماره نسخه مکتوب مباحثات آمده است. این جلسه با حضور مؤلف محترم آقای دکتر عیسی‌نیا و بعضی اعضای تحریریه مباحثات در دفتر سایت برگزار گردیده است. برخی دیگر از مطالب‌ منتشر‌شده در این شماره عبارتند از: تأملات فقهی شیخ سیاست‌ورز؛ درباره‌ی مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی؛ پاپ مسیحی و فقهای شیعه؛ به‌مناسبت کریسمس؛ طلبگی؛ سبک زندگی متفاوت؛ مواجهه تمدنی حوزه علمیه با جریان‌های اهل سنت (گزارش نشست علمی «حوزه و بایسته‌های دیپلماسی مذهبی»)؛ پرانرژی و خستگی‌ناپذیر (گفت‌وگو با حجت‌الاسلام والمسلمین جمشیدی درباره‌ مرحوم‌ آیت‌الله شرعی)؛ در پایان خاطرنشان می‌شود که هرچند در این شماره مطلبی با عنوان «تأملات فقهی شیخ سیاست‌ورز» درباره‌ی مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی منتشر شده است؛ اما مباحثات به‌دلیل پرهیز از فضای پرحاشیه‌ی ایجادشده و نیز ادای دین شایسته به این فرزند انقلابی حوزه، در شماره آینده نسخه مکتوب خود به‌طور مبسوط به تحلیل شخصیت علمی و حوزوی رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت خواهد پرداخت.

یازدهمین شماره نسخه مکتوب مباحثات، ویژه‌ی مطالب منتشر شده‌ی سایت در ماه‌های اسفند ۹۵ و فروردین ۹۶ است و به همین دلیل نیز نسبت به شماره‌های قبل حجم بیشتری دارد. شاید جذاب‌ترین مطلب این شماره، مصاحبه اختصاصی و تفصیلی مباحثات با آیت‌الله سید کمال حیدری باشد؛ زیرا نگر‌ش‌ها و دیدگاه‌های متفاوت او در زمینه علوم اسلامی، معمولاً جنجال‌برانگیز و خبرساز بوده است. رضا تاران (گفت‌وگو کننده) در این مصاحبه پرسش‌های مختلفی را مطرح کرده و سید کمال حیدری نیز بدون تعارف و بی‌پروا پاسخ گفته است. نقد اساسی وی به فقه موجود را می‌توان مهم‌ترین بخش این گفت‌وگو برشمرد؛ نقدی که بر سه محور «سیاه و سفید دیدن مسائل»، «کم توجهی به قرآن» و «فقدان نگرش اجتماعی» می‌چرخد. وی در بخشی از این مصاحبه می‌گوید: «اساساً آن کسی که متخصص فقه است، عالم دین نیست؛ یعنی فقه‌شناس، غیر از دین‌شناس است. فقه، تنها یکی از لوازم و مقدمات دین‌شناسی به‌معنای گسترده‌ی آن است؛ نه این‌که هرکس که فقه خواند، لزوماً همه‌ی دین را شناخته باشد! لذا از نظر ما کسی که می‌خواهد متصدّی مرجعیت شود، باید عالم معارف کلّ دین ـ و نه‌تنها عالم معارف فقهی ـ باشد». در ادامه نیز در پاسخ به این سؤال که چگونه ممکن است کسی در همه‌ی این علوم صاحب‌نظر شود می‌گوید: «شما آثار و محصولات علمی شخص را نگاه کنید؛ اگر آثارش توانست جامعیت او را ثابت کند، دیگر به این‌ که چطور این اتفاق افتاده و چند سال طول کشیده است کاری نداشته باشید؛ شاید از استعدادی برخوردار بوده که کار پنجاه سال را در ده سال انجام داده است؛ اصلاً فرض کنید به او الهام شده یا اصلاً خواب دیده! شما نتیجه و تولیدات علمی او را که مثلاً در قالب کتاب‌ها و سخنرانی‌های فراوان و متنوّع بیرون آمده است در نظر بگیرید؛ ببینید آیا در آثار او ـ که در علوم مختلف نوشته شده است ـ حرف‌های جدید، عمیق و قابل تأمل وجود دارد یا نه». گفت‌وگوی جالب دیگری که اواخر سال گذشته در سایت مباحثات منتشر شد و در این شماره نسخه مکتوب نیز آمده است، گفت‌وگو با حجت‌الاسلام والمسلمین سید صمصام‌الدین قوامی امام جمعه پردیسان درباره‌ی اجرای پروژه ملی امامت و امارت در شهرک پردیسان قم است. پروژه‌ای که به زعم طراح آن، مدل کوچکی است از مدینه‌ی فاضله‌ی اسلامی با الگوی شیعی که فعلا به‌صورت پایلوت در حال اجراست. به گفته‌ی سید صمصام‌الدین قوامی در این طرح «هر مسجدی با امام و امتش، یک جمهوری اسلامی در مقیاسی کوچک است؛ همه مسئولان منتخب مردم هستند. ولی فقیه در این مقیاس کوچک، همان امام جماعت مسجد است. مأمومین و مردم محله، امت هستند. شورای امر به معروف مسجد، همان قوه قضائیه است؛ شورای اجرائی‌اش کابینه محله و هیئت امنایش به منزله قوه مقننه». گزارش سخنرانی سه‌تن از فضلای حوزه‌ی علمیه‌ی قم در همایش «وضعیت فکر سیاسی در ایران معاصر» که به همت انجمن علوم سیاسی ایران در تهران برگزار شد نیز در این شماره مکتوب مباحثات منتشر شده است. در این همایش حجج اسلام والمسلمین سروش محلاتی، سید علی میرموسوی و نجف لک‌زایی به ایراد سخن پرداختند. موضوع سخنرانی‌ها هم عبارت بود از: «تقلیل در تنوع آرا، شجاعت بیان و پویایی نظر؛ عوامل اصلی رکود اندیشه سیاسی در حوزه» (سروش محلاتی)؛ «در پرتو پسااسلام‌گرایی نوعی نایینی‌گرایی جدید در حال رخ‌دادن است» (سیدعلی میرموسوی)؛ «پرداختن به اندیشه سیاسی حوزه بر عهده خود حوزه است» (نجف لک‌زایی). از دیگر مطالب مهم منتشرشده در این شماره می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد: «اصول فقه موجود، محور معینی ندارد»؛ سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین علیدوست در پیش اجلاسیه‌ی «اصول فقه، ساختار جدید با توسعه گستره». «آقای بروجردی مباحث الفاظ اصول را از جنس مباحث لغوی می‌دانسته‌اند»؛ سخنرانی آیت‌الله محسن اراکی در کمیسیون اصولی پیش نشست آیت‌الله‌العظمی بروجردی. «با چالش فن و فساد چه کنیم؟»؛ یادداشت انتقادی استاد رسول جعفریان درباره‌ی حواشی تمام‌نشدنی پیرامون فضای مجازی. «زمینه‌ها و دلالت‌های اجتماعی طرح و تطور ایده ولایت فقیه»؛ سخنرانی علی‌اشرف فتحی در دانشگاه تهران. «زمینه‌سازی ظهور با ایجاد تشتت میان مسلمانان»؛ گزارش و نقد کتاب «بازگشت به اسلام» نوشته منصور هاشمی خراسانی (سید مرتضی ابطحی). «سید جلال‌الدین آشتیانی از نگاه سید هادی خسروشاهی»؛ معرفی کتاب «سید جلال آشتیانی: نهضت مقاومت ملی و جمعیت متاع» (سید هادی طباطبایی). «آیا اعتراض مراجع تقلید، بانکداری را اسلامی خواهد کرد؟» (حسن اجرایی). «ویژگی‌های علمی اخلاقی مدرس صالح»؛ یادداشتی به‌مناسبت درگذشت مرحوم آیت‌الله سید حسن صالحی؛ استاد با سابقه و نامدار حوزه علمیه مشهد (دکتر سیدعلیرضا واسعی). گفتنی است نسخه مکتوب مباحثات همچنان در شمارگان محدود چاپ و صرفاً برای مراکز مهم حوزوی و دانشگاهی و نیز برخی اساتید و فضلا ارسال می‌شود.

مقایسه‌ی حوزه‌ی نجف و حوزه‌ی قم از نظر شیوه‌ی آموزشی (به‌لحاظ پایبندی به سنت، عبور از سنت، آکادمیک شدن و…)، مشی اعتدالی حوزه‌ی نجف، ارتباطات این حوزه با جهان و جایگاه بین‌المللی آن، آینده‌ی مرجعیت شیعه در نجف به‌ویژه پس از آیت‌الله‌العظمی سیستانی و بازگشت حوزه نجف به دوران اقتدار و محوریت تاریخی‌اش، از جمله مواردی است که در پرونده‌ی ویژه‌ی این نسخه‌ی مکتوب «مباحثات» توسط اساتید و صاحب‌نظران بررسی شده است. در این رابطه مصاحبه با دوتن از اساتید مطرح دروس خارج حوزه نجف، یعنی حضرات آیات شیخ محمدباقر ایروانی و شیخ محمد سند بحرانی از مطالب مهم این پرونده است. همچنین به‌مناسبت فرارسیدن ایام حج، گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدعلی ایازی انجام شده است. استاد ایازی در این مصاحبه بر لزوم حضور ایران در مراسم حج تأکید کرده و به برخی انتقادات مطرح‌شده درباره‌ی برگزاری این مراسم پاسخ داده است؛ انتقاداتی که از زمان شروع رایزنی‌ها برای برگزاری دوباره حج (پس از یک سال تعطیل شدن آن در پی حادثه‌ی منا) تا زمان قطعی‌شدن حضور ایرانیان در سرزمین وحی، در شبکه‌های مجازی طرح شده است؛ مواردی مانند امنیت‌نداشتن حجاج به‌واسطه‌ی روابط متشنج میان ایران و عربستان یا انتقاد به هزینه‌هایی که برای سفر حج انجام می‌شود (با این استدلال که این هزینه‌ها به‌طور غیرمستقیم به گروه‌های تکفیری می‌رسد؛ زیرا عربستان حامی برخی از این گروه‌هاست؛ یا این‌که چراغی که به منزل رواست به مسجد حرام است و…). گفت‌وگو با حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابوالحسن نواب رئیس دانشگاه ادیان و رئیس سابق مرکز خدمات حوزه‌های علمیه درباره‌ی تاریخچه و اهداف تأسیس صندوق قرض‌الحسنه طلاب و مرکز خدمات حوزه‌های علمیه نیز از مطالب جذاب این شماره است. حجت‌الاسلام نواب در این مصاحبه (که بخشی از مصاحبه‌ی تصویری وی با مباحثات است) قاطعانه از طرح‌های مختلفی که در زمینه‌‌های مختلف معیشتی و اقتصادی برای طلاب اجرا کرده دفاع می‌کند و کمتر انتقادی را قبول می‌کند. مواضع وی درباره‌ی استقلال حوزه و جایگاه مراجع تقلید در حوزه و نیز پاسخ‌هایی که به منتقدین درباره‌ی طرح مسکن طلاب در پردیسان می‌دهد، جالب توجه است. علاقه‌مندان می‌توانند فایل تصویری کامل این مصاحبه را در بخش مباحثات تصویری در سایت مباحثات و نیز در سایت آپارات مشاهده نمایند. از دیگر‌ مطالب منتشرشده در چهاردهمین شماره نسخه مکتوب مباحثات می‌توان به این موارد اشاره کرد: بالاخره منبر سیاسی برویم یا نرویم؟ (یادداشتی از حجت‌الاسلام والمسلمین حقانی فضل) شد غلامی که آب جوی آرد (یادداشتی انتقادی از حجت‌الاسلام عالم‌زاده نوری درباره دانشگاه‌زدگی در برخی روحانیون) بایسته‌های رویکرد تمدنی به دین (گفتاری از حجت‌الاسلام والمسلمین احمد رهدار) خادمان مقتدر بیوت (یادداشتی از سید هادی طباطبایی) علاقه‌مندان می‌توانند فایل پی‌دی‌اف چهاردهمین نسخه مکتوب مباحثات را با حجم ۱۲۳ صفحه از این‌جا دریافت نمایند.