جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تضاد از دید استاد مطهری ناسازگاری و تنازع میان دو موجود است که در آنِ واحد در وجود مجتمع‌اند و این تضاد مستقیماً به عالم ماده مربوط است. نگارنده در پژوهش پیشِ‌رو در پی تبیین چرایی و چگونگی تضادها، تقابلات، فواید، برکات، حکمت‌ها و آثار مثبت تضادهای عالم ماده از دیدگاه شهید مطهری است و این هدف را به روش کیفی و به شکل تحلیلی ـ توصیفی و با مطالعه هرمنوتیکی نوشته‌های ایشان دنبال کرده است. مطهری از یک طرف علت اصلی تضادها و تقابلات عالم ماده را مرتبه وجودی و «ماده داشتن» آن و ذاتی بودن «استعداد و قوه و امکان برای این ماده» می‌داند که دائماً به سوی فعلیت و کمال جدیدی در حرکت است و از طرف دیگر این تضادها را دارای برکات و حکمت‌ها و آثار مثبت می‌داند؛ ازجمله زمینه‌سازی برای ظهور اختیار انسان، امکان شناخت بهتر اشیا، نمایان ساختن و معنی‌دار کردن خیرات و زیبایی‌ها، تکمیل نفوس اولیای الهی و نهفتگی سعادت در دل گرفتاری‌ها. پس تقابلات عالم در نگاه سطحی شر تلقی می‌شود و در نگاهی عمیق‌تر آخرت‌گرایانه و خیر و مطلوب است.

بسیاری از آیات قرآن به امور طبیعی اشاره می کنند. پرسشی که مطرح می شود این است که آیا قرآن از بیان این حجم از آیات، فقط درصدد بیان اهداف خاصی، مانند توجه به مبدأ و معاد است؛ یا اهداف دیگری، همچون تولید علم دینی در امور طبیعی، سرپرستی دین در همة حوزه های بشری و... را نیز در نظر دارد؟ این مسئله را می توان در نسبت با دیدگاه ها در باب قلمرو دین مورد بررسی قرار داد. یکی از دیدگاه ها در باب قلمرو دین، دیدگاه حداکثری است؛ که در این پژوهش با تفکیک رویکردهای مختلف آن، با روش تحلیلی و مقایسه ای سعی شده است پاسخ مسئله مذکور داده شود. ازاین رو هر رویکرد 1) دینی دانستن همۀ ابزارها و منابع معرفتی بشر منتسب به آیت الله جوادی آملی، براساس برداشت رایج از بیانات ایشان؛ 2) شمول حداکثری متون دینی؛ 3) مدیریت و سرپرستی دین در تمام شئون انسان، متعلق به فرهنگستان علوم دینی؛ به طور جداگانه بیان و مورد ارزیابی قرار گرفته است. در تبیین رویکرد های پیش رو، روشن شد که هدف و حکمت آیات طبیعی در قرآن، علاوه بر معارف اصیل دین، ترغیب، تشویق و تولید دانش تجربی است. لکن در ارزیابی صورت گرفته این رویکردها در بیان حکمت های مزبور ناتمام هستند.

مسئله آغاز زمانی کیهان، یکی از مسائل چالش‌برانگیزی است که افزون بر فلسفه و الهیات، مورد توجه فیزیک‌دانان معاصر قرار گرفته است؛ به گونه‌ای که برخی از آنان، واکنش‌های متافیزیکی ـ الهیاتی و حتی سوگیری‌های الحادی را نیز در انتخاب دیدگاه‌های خود ابراز داشته‌اند. بررسی آثار استفان هاوکینگ نشان می‌دهد که او بدون بهره‌گیری از روش متافیزیکی و فلسفی، تنها با مبنا قرار دادن قواعد فیزیکی که بر روش حس و تجربه استوار است، برخی نتایج متافیزیکی مانند بی‌آغازی زمانی آفرینش کیهان را نتیجه گرفته و از این رهگذر، وجود خدا را انکار نموده است. در جستار حاضر که با روش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد فلسفی نگاشته شده است، یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که دیدگاه بی‌آغازی زمانی کیهان در نظر هاوکینگ با دیدگاه برخی از فلاسفه مانند ملاصدرا هماهنگ است؛ ولی ملاصدرا بر خلاف هاوکینگ، از بی‌آغازی زمانی کیهان، خداناباوری و قرائت آتئیستی را نتیجه نمی‌گیرد. برخی برداشت‌های هستی‌شناختیِ هاوکینگ، سبب مغالطه در استنتاج و منجر به تناقضات درونی در مباحث فلسفی شده است که در این جستار، با اصول و مبانی حکمت متعالیه مورد بررسی قرار گرفته و ارزیابی شده است. در پایان، این نتیجه به دست آمده است که ملاصدرا در حکمت متعالیه، ملاک نیازمندی کیهان به علت را «امکان» دانسته و میان «بی‌آغازی زمانی کیهان» و «وجود خدا» جمع نموده است.

ترجمه ماشینی: جان سی. پولکینگ هورن، کشیش دانشمند مشهور بین المللی، در این جلد دوم (که در ابتدا در سال 1988 منتشر شد) از سه گانه خود، که شامل علم و مشیت و یک جهان نیز می شد، به پرسش های اساسی در مورد چگونگی ارتباط جهان بینی های علمی و الهیاتی با یکدیگر می پردازد. دکتر. پولکینگ‌هورن نشان می‌دهد که چگونه یک فرد دارای تفکر علمی به کار تحقیق الهیات نزدیک می‌شود، و چنین فرض می‌کند که قیاس نزدیکی بین نظریه و آزمایش در علم و اعتقاد و درک در الهیات وجود دارد. او دیدگاه تازه‌ای در مورد پرسش‌هایی از این قبیل ارائه می‌کند: آیا امروز شاهد احیای الهیات طبیعی هستیم - جستجوی خدا از طریق اعمال عقل و مطالعه طبیعت؟ بینش های فیزیک مدرن در مورد درهم آمیختن نظم و بی نظمی چگونه با آموزه مسیحی آفرینش مرتبط است؟ رابطه بین ذهن و ماده چیست؟ پولکینگ‌هورن بیان می‌کند که "بینش‌های قابل‌توجهی که علم در مورد کارکردهای معقول جهان به ما می‌دهد، توضیحی عمیق‌تر از آنچه که خود می‌تواند ارائه دهد، فریاد می‌زند. اگر قرار باشد دین را جدی بگیریم. ادعای آن مبنی بر اینکه جهان مخلوق خداست، باید آنقدر متواضع باشد که از علم بیاموزد که آن جهان واقعاً چگونه است. گفتگوی بین آنها فقط می تواند متقابل را غنی کند."

چکیده ماشینی : چرا دنیای ما قابل درک است؟ این سوال آنقدر پیش پا افتاده به نظر می رسد که کمتر کسی جرات پرسیدن آن را داشته است. در این کتاب به بررسی ریشه های عمیق رمز و راز عقلانیت می پردازیم. تحقیق در مورد عقلانیت جهان بیش از دو هزار سال و نیم پیش آغاز شد، زمانی که چند انسان شجاع سعی کردند جهان را تنها با کمک عقل درک کنند و بافت آرامش بخش اسطوره و افسانه را رد کردند. پس از بسیاری از ماجراهای فلسفی و الهیاتی، مفهوم یونانی عقلانیت پایه های یک شیوه تفکر انقلابی را بنا نهاد: روش علمی، که جهان را متحول کرد. اما با نگاهی به جدیدترین ثمرات عقلانیت جهان - نظریه نسبیت، مکانیک کوانتومی، وحدت فیزیک، گرانش کوانتومی - این سوال مطرح می شود: حدود روش علمی چیست؟ اصل اصلی عقلانیت این است که تا زمانی که به همه چیز پاسخ داده نشده است، هرگز از پرسیدن سوال دست نکشید... "جهان قابل درک کتابی متفکرانه از دو نویسنده است که در فیزیک و نجوم و همچنین در الهیات تخصص حرفه ای دارند. آنها به طور استثنایی از تاریخچه رابطه علم و الهیات آگاه هستند و در طول بحث خود احترام تجربی را حفظ می کنند. شواهد و تقدیم به عقلانیت. حتی با وجود اینکه من با همه نتایج آنها در مورد مسائل بسیار پیچیده موافق نیستم، من تحت تأثیر عادلانه بودن استدلال آنها هستم.