جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پژوهش ضرورت شناخت امام علی(ع) آن هم ابعاد ناشناخته اش پی گیری می شود و به هدف آشنایی با یکی از مهم ترین متون و مستندات دین و باز شناسی یکی از بزرگترین مسائل دین بر اساس صحیفه سجادیه نگرش این رساله در دو فصل به انجام رسیده است: فصل اول پس از آشانیی اجمالی با زندگانی امام سجاد(ع) و شرایط عصر او، اقدامات امام در جهت رفع این مشکلات و از جمله چگونگی تبیین امامت را در آن شرایط دنبال نموده، به معرفی اجمالی صحیفه سجادیه که منبع اصلی این تحقیق است می پردازد. و فصل دوم تثبیت جایگاه و نقش امام را در قالب دعا به عنوان ابزاری کارآمد در آن عصر پی گیری نموده، با جستجوی نمونه ها در صحیفه و اعتضاد آنها به آیات و روایات، جایگاه و نقش ائمه علیهم السلام را به بررسی می نهد. با این نتیجه که بار دیگر صلاحیت جانشینی پیامبر(ص) و ولایت بر مردم از هر آن کس غیر از اهل بیت(ع) سلب گردیده، اوصاف واقعی امام بر جاهلان روشن گردد، و بار دیگر بر همگان ثابت شود که اهل بیت و قرآن دو یادگار پیامبر و ثقلینند که هرگز از هم جدای نپذیرند و مادام که به آن دو تمسک شود اَمان از گمراهی و ضلالت خواهد بود.

بخش اول این رساله شامل مباحثی در زمینه تعریف جامعه و منشأ پیدایش آن، مرز جامعه اسلامی اعتقادی است؛ نه جغرافیایی، سلامت جامعه، اصالت فرد یا جامعه، تأثیر متقابل فرد و جامعه، قانون مندی جامعه و تحول و تطوّر جامعه است. بخش دوم هم که تحت عنوان معیارهای سلامت جامعه است شامل دین مداری و موانع آن، شایسته سالاری یا حکومت صالحان، آزادی و حرّیّت انسانی، اصالت معنویت، عدالت خواهی، عقل گرایی، حیات امر به معروف و نهی از منکر، تولّی و تبرّی، توجه به علم و جایگاه والای آن، صبر و شکیبایی.

جایگاه سیاق در فهم متون و تفسیر آیات بسیار مهم است. به این سبب در تفاسیر مدون رسیده از عصر طبری تا اکنون به این موضوع توجه شده است. با وجود این، کاربرد سیاق در تفاسیر یاد شده، از نظر کمیت و کیفیت، یکسان نیست. بی تردید شناخت جامع از سیاق، ویژگی ها و ضوابط کاربرد و عرصه های تأثیر گذاری آن، گام سازنده ای در ارتقای مباحث تفسیری است. سیاق در اصطلاح، مفهومی کلی، جامع و مانع است که اجزای سخن را به سوی مفاهیم مقصود و غرض صاحب سخن پیش می برد. این مفهوم به چگونگی تکوین کلام و ظهور نصوص مربوط می گردد. زیرا سیاق در تکوین بعد معنایی کلام و ظهور بعد لفظی آن عاملی اساسی است. به همین دلیل پیوند محکمی با تفسیر و فهم متون دارد. در تفسیر نصوص، سیاق سه حوزه تأثیزگذاری و نقش آفرینی مهم دارد: الف- در استیفای معانی و کشف مفاهیم مقصود، قابلیتهای عمده دارد. ب- دایرة تأویلها درباره نصوص را محدود می کند. ج- تأویل مقصود را تأیید و تأکید می نماید. سیاق کلام بر اساس غرض و دانش صاحب سخن و شرایط شکل می گیرد و به طور اساسی در دو بخش اصلی کلام یعنی: ص تکوین بعد معنایی کلام و ص تکوین بعد لفظی سخن نقش آفرینی می کند. هدف در این پایان نامه، بررسی و تبیین ابعاد یاد شده و مباحث پیرامونی آن با استناد به کتابهای تفسیری و با بهره گیری از منابع حدیثی، فقه، لغت و ادب- اعم از شیعی و سنی- است. بنابراین پس از درج مباحث کلی در فصل اول، مانند تعاریف و سیر تحول سیاق، در بخش بعدی به چگونگی تأثیرگذاری سیاق در تکوین بعد معنایی کلام و کیفیت بهره گیری از ویژگی های ساختاری و شرایط تحقق سیاق در تفسیر آیات بحث می شود و در فصل سوم مقامها داخل و خارج از کلام به عنوان عوامل مهم در تکوین سیاق و جایگاه آنها در تفسیر آیات، بحث شده است. همچنین کیفیت رابطة سیاق با کلمات، عبارات، اعراب، رتبه و اسلوب کلام در بخش مستقلی با عنوان ص بعد لفظی سیاق مورد توجه واقع شده است. فصل پایانی به بررسی نقش سیاق در مباحث تفسیر و علوم قرآن مانند جایگاه سیاق در ارزیابی روایات و اقوال تفسیری اختصاص دارد. مباحث پایان نامه این نظریه را ارائه می کند که: تفسیر قرآن بر اساس سیاق یا به تعبیری، تفسیر سیاقی قرآنی، جامع روشها و ملاکهای تفسیری است و همة آنها را بر محوریت سیاق کلام انتظام می بخشد و به این لحاظ،روشی کارآمد در تفسیر قرآن است. در این پژوهش علاوه بر نظم بخشیدن به مباحث تفسیری مربوط به سیاق، فصل بندی، عنوانها مطالب و قواعد جدیدی برای بکارگیری در تفسیر آیات و تدریس، ارائه شده است./

در این رساله محقق ابتدا به قانون زوجیت و ضرورت ازدواج و اهمیت ازدواج از نظر قرآن پرداخته است. در فصل دوم به علل پیدایش تعدد زوجات در میان بشردر فصل سوم تعدد زوجات قبل از ظهور اسلام بررسی شده است. عناوین بقیه فصلها به این صورت می باشد: تعدد زوجات در جهان معاصر، اسلام وتعدد زوجات، شرایط تجویز و تعدد زوجات، ممنوعیت تعدد ازدواج برای زنان، تعدد زوجات به عنوان یک ضرورت اجتماعی، حکمت تعدد زوجات پیامبر (ص) و اشکالات وارده بر تعدد زوجات

این رساله در نقد و تحلیل برخی از تفاسیر و تأویل های عرفانی که توسط مفسرین صوفی و عارف نوشته شده و در آن علل اختلاف آن مفسران در تفسیر قرآن بررسی گردیده است. حاصل تحقیق این است که دیدگاه مفسران عرفانی خاستگاه قرآنی داشته و مسبوق به تعابیری چون ظاهر، باطن، حد، مطلع در احادیث است. نگارنده پس از تعریف اصطلاحات تفسیر، تأویل، متشابه، و نص، در چهار فصل به بررسی این موضوعات پرداخته است: پیشینه تأویل در مکاتب بشری و متون دینی قبل از اسلام و عهد قدیم و جدید، سیر تأویل پس از اسلام، تأویل در مذهب اسماعیلیه و عقاید آنها و آرای اخوان الصفا، تأویل در حکمت اشراق، تأویل در آثار بوعلی، مبانی تفسیر عرفانی. در پایان تفاسیر عرفانی لطائف الإشارات، کشف الأسرار، التأویلات النجمیه، و تفسیر منسوب به ابن عربی را مورد بررسی و نقد قرار داده است.

این رساله که شامل ترجمه و تحقیق بخشی از کتاب «قواعد الحدیث» به قلم محی الدین الموسوی الغریفی است دارای سه فصل و یک مقدمه است. مقدمه در مورد حدیث، جایگاه و نحوه استفاده از حدیث و اقسام آن، مصادر تشریع احکام اسلام و اختلافات فقها در حجیّت اخبار است. فصل اول به نام تقسیم حدیث، قدیم و جدید بودن حدیث، دلایل پذیرش تقسیم حدیث و عدم پذیرش آن نزد اخباریون و دیگران، انواع حدیث و چگونگی اثبات عدالت راوی را مورد بررسی قرار می دهد. فصل دوم با نام احادیث اصحاب اجماع، چگونگی احوال این افراد، تعریف اصحاب اجماع، دلایل حجیت این اجماع را مورد نقد قرار داده و در پایان به این نتیجه رسیده است که این افراد، نه تنها ممکن است موثّق نباشند، بلکه ممکن است از افراد ضعیف قلمداد شوند لذا با استناد به گفته شیخ کشّی نمی توان تمام احادیث ایشان را پذیرفت و بدان عمل کرد. فصل سوم به بررسی زندگی و مذهب «علی بن ابی حمزه» یکی از افراد صاحب اجماع می پردازد و واقفی بودن او و دلایل ضعف او را مورد بررسی دقیق قرار می دهد و نهایتاً به این نتیجه می رسد که احادیثی که بطائنی قبل از واقفی شدنش نقل کرده صحیح و بعد از گرایش به وقف ناصحیح هستند.

این رساله در چهار بخش با این عناوین تنظیم و تدوین شده است: بخش اول، دین و گفتگوهای مکتبی: مفهوم دین، گفتگوی ادیان؛ بخش دوم، گفتگو و مناظره: گفتگو در لغت و اصطلاح، گفتگو از آغاز تاکنون، گفتگو در اسلام، آداب و شرایط گفتگو، مناظره در لغت و اصطلاح، انواع مناظرات؛ بخش سوم، فضاشناسی اندیشه ها و جریان های دینی و فرهنگی در عصر امام علی(ع): جریانات و تشکل های اسلامی، جریانات و تشکلات غیراسلامی؛ بخش چهارم، شیوه شناسی گفتگو و مناظرات علوی: گفتگو در سیره علوی، اهداف گفتگو از نگاه امام علی(ع)، اخلاقیات و آداب گفتگوهای علوی(ع)، فنون و شگردهای امام علی(ع) در گفتگوها و مناظرات، ویژگی پاسخ های علی(ع) در گفتگوها و مناظرات، استدلالات علوی، نتایج مناظرات و گفتگوهای علوی، تشبیه و مثال در گفتگوهای علوی، جلوه های آیات قرآنی در گفتگوهای علوی، جلوه های سیره نبوی(ص) در گفتگوهای علوی. ارسال نظر

پژوهش حاضر برای فراهم آمدن زمینه مناسب جهت بررسی دیدگاه های مستشرقان در باب قرآن و علوم آن به ترجمه مقاله های قرآن ، تفسیر، تحریف و اعجاز از دائره المعارف اسلام ‎(Encyclopedia of Islam)‬ پرداخته شده است و سپس با بررسی و نقدگذاری آنها و زدودن ابهام و شبهات ، تصویر روشنی از مباحث مربوط به فهم قرآن فرادید روشنفکران مسلمان در جهت شناخت حقیقت اسلام و قرآن ارائه داده شده است و دلیل انتخاب برخی مقاله ها به منظور گزارش معروفترین نگاشته های در زمینه مطالعات قرآنی و تبلیغ افکار آنان است .

اسلام در میان مکاتب الهی، ارزش و جایگاه ویژه ای برای گفت و گو و مناظرات، قائل است. افزون بر این، در کنار تلاش برای ترویج و بسط و تعمیم آن به مثابة یک روش کارآمد، شیوه های آن را نیز، از رهگذر ارائه الگوهای نظری و عملی در سیره و رفتار معصومان (ع) به ما آموخته است. این پژوهش با توجه به موقعیت ویژه بین المللی جمهوری اسلامی ایران و نیز تشابه شرایط کنونی، با زمان استقرار حکومت علوی(ع)، گفت و گوها و مناظرات آن حضرت(ع) را به منظور کشف و استخراج شیوه های کاربردی ایشان مورد تحلیل و ارزیابی قرار داده است. در بخش اول دین و گفت و گوهای مکتبی بررسی شده است؛ آنگاه در بخش دوم تاریخ پیدایش گفت و گو، ادوار، انواع، شروط، آداب و تعریف مناظره، ارکان و انواع آن مورد بحث قرار گرفته است. در بخش چهارم فضا شناسی زمان امام علی(ع)، جریان ها و تفکرات گوناگون عصری تأثیرگذار در گفت و گوها و مناظرات علوی(ع) مطرح شده و سرانجام از شیوه شناسی گفت و گوها و مناظرات حضرت(ع) به نقش بنیادین قرآن و سنت و نیز شیوه بکارگیری آنها، کلام پایان یافته است.

در این پایان نامه وحی از دیدگاه اسلام و مسیحیت مورد بررسی قرار گرفته است. نخست وحی از دیدگاه اسلام، کاربردهای واژه وحی در قرآن، ماهیت وحی تشریعی پیامبران و نگرشهای گوناگون در تفسیر وحی مطرح شده است. سپس، وحی از دیدگاه مسیحیت، و مسیح شناسی از دیدگاههای مختلف بیان شده و در پایان پس از نتیجه گیری، قرابتها و تفاوتهای وحی در مسیحیت و اسلام مطرح شده است