جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی : هان توماس آدریانسن در این کتاب اولین کاوش تطبیقی دریافت شکاکانه بازنمودگرایی در فلسفه مدرن قرون وسطی و اولیه را ارائه می دهد. دکارت را به طور سنتی با بیان اینکه اشیاء مستقیم ادراک تصاویری در ذهن هستند، نه اشیاء خارجی، به ابتکار نوع جدیدی از شک نسبت می دهند، اما آدریانس نشان می دهد که در اوایل قرن سیزدهم، منتقدان قبلاً مشکلات مشابهی را در نظریه آکویناس پیدا کرده بودند. نمایندگی. او تلاش‌های فیلسوفان در هر دو دوره را برای دست‌وپنجه نرم کردن با این مشکلات ترسیم می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه برای پرداختن به چالش‌های شک‌گرایی و بازنمایی، فیلسوفان مدرن پس از دکارت اغلب جان تازه‌ای به ایده‌های قدیمی دمیدند، و آنها را به شیوه‌هایی که ما می‌سازیم. تازه شروع به درک می کنند کتاب او برای مورخان علاقه مند به پیشینه قرون وسطی تا تفکر مدرن اولیه، و برای قرون وسطایی هایی که به تداوم با دوره مدرن اولیه نگاه می کنند، ارزشمند خواهد بود. ادامه مطلب...

ترجمه ماشینی : این کتاب به بررسی تأثیر عمیق فلسفه دکارت بر پروژه پدیدارشناسی هوسرل می پردازد. هوسرل اغلب از دکارت به عنوان "مربی معنوی" خود یاد می کرد و شک سیستماتیک مراقبه ها یکی از نقاط عزیمت اصلی برای شروع تحقیقات پدیدارشناسی شد. با این حال، یک تشابه گسترده بین فعالیت‌های فلسفی مربوطه آنها وجود دارد که تنها دانش نزدیک و آگاهانه از متون دکارت و هوسرل می‌تواند نشان دهد. این همگرایی در بینش آنها درباره شروعی کاملاً جدید برای فلسفه اغلب در مکان های غیرمنتظره ای آشکار می شود، جایی که هوسرل خلاقانه اکتشافات دکارت را اشتباه می کند. هوسرل خاطرنشان کرد که دکارت بیش از حد به انگیزه بدبینانه اولیه وفادار مانده و به اندازه کافی رادیکال در سرنگونی آن موضع نبوده است. تحقیقات نویسنده نشان می‌دهد که هوسرل به‌مراتب به دکارت‌گرایی وفادارتر باقی ماند، دقیقاً در مکان‌هایی که تأثیر عمیقاً مدفون است، و کمتر رادیکال‌تر از خوانش وفادارانه پروژه دکارت بر اساس ترتیب دلایل نشان می‌دهد. از آنجایی که تأثیر هوسرل بر فیلسوفان قاره‌ای قرن بیستم به خوبی مورد توجه قرار گرفته است، این اثر مشروعیت ارزیابی آنها از نقطه عزیمت دکارتی او را آشکار می‌کند.

دکارت مبانی اصلی اندیشه مدرن را پایه-گذاری کرد. گادامر در مقام منتقد اندیشه مدرن، طبیعتا به فلسفه دکارت رویکرد انتقادی دارد. بسیاری از مضامین فلسفه گادامر بدون التفات به این نکته قابل فهم نیست. معرفت‌شناسی دکارت منشاء پیدایشِ ایده عقل مطلق و در عین حال بشری‌ای در تاریخ فلسفه مدرن است که از چشم‌انداز آن می‌توان به معرفت و حقیقت همه‌شمول و یقینی دست یافت. اندیشه‌های گادامر در باب فهم و حقیقت به طور مستقیم به این رویکرد دکارتی در معرفت‌شناسی مدرن انتقاد دارد. انتقاد گادامر به رویکرد دکارتی معرفت‌شناسی مدرن، مبانی اصلی اندیشه دکارت را هدف قرار می‌دهد؛ از جمله مفهوم عقل مطلق، مبناگرایی، معرفت یقینی، و رد اعتبار سنت. در اینجا رویکرد انتقادی گادامر به این مضامین دکارتی را مطالعه می‌کنیم و سپس سعی خواهیم کرد گادامر را در برابر مساله‌ی دکارتی اعتبار و توجیه معرفت‌شناختی قرار دهیم و پاسخ ماخوذ از آثار او را بررسی کنیم.

دکارت می‌کوشد با به‌کارگیری راهکار شک و به‌یاری روش تحلیل، نخست هستی خود را اثبات کند و سپس چیستی «خود» را در مقام جوهر اندیشنده معلوم سازد. او پس از روشن‌کردن تکلیف «خود» در دو تأمل نخست است که از ره‌گذر تصورات واضح و متمایزی که از «دیگری» (اعم از خداوند و موجودات دیگر) در خود می‌یابد، دربارة هستی و چیستی «دیگری‌» حکم صادر می‌کند. او سرانجام، با استفاده از حقایق مکشوف با نور طبیعی عقل است که به سراغ اصول تنظیم‌کنندۀ مناسبات با دیگری می‌رود. اما پاسکال در ضمن اعتراف به عدم امکان کشف «خود» از طریق درون‌نگری، فرآیند ابتکاری دکارت در تأملات را وارونه می‌سازد و کشف «خود» را در گرو رابطه‌اش با «دیگری» و متأخر از آن می‌داند. بدین ترتیب سوژۀ اندیشندۀ آزاد و خودآیین دکارتی که «دیگری» را جز در مقام متعلق شناخت خود به رسمیت نمی‌شناسد و هستی و چیستی «دیگری» را در گرو تصوری می‌پندارد که «خود» از او دارد، درست در برابر انسان مجبور و دگرآیین پاسکالی قرار می‌گیرد که هستی و چیستیِ خود او نیز بر دو محور پیش و پس از هبوط، از سویی، و پیش و پس از دریافت فیض الهی، از دیگر سو، وابسته است که در هیچ‌کدام ارادة آدمی مطلقا نقشی ندارد. تنها تغییر وضعیت وی پیش و پس از دریافت فیض الهی، در تجربۀ نحوه‌های متفاوتی از دگرآیینی و عدم امکان تجربۀ هر گونه خودآیینی است و سرانجام، تنظیم مناسبات با «دیگری» نیز تنها در پرتو ارجاع به یک «ابردیگری» که خداوند باشد میسر می‌گردد.

معرفت‌شناسی که به امکان، چیستی، منابع و قلمرو شناخت میپردازد، یکی از مهمترین مبانی خود را بر شناخت منابع شناسایی انسان بنیان نهاده است. معرفت‌شناسان معاصر از پنج منبع معرفت بعنوان منابع شناخت انسان نام میبرند: ادراک حسی، عقل، درون‌نگری، گواهی و حافظه. در میان فیلسوفان جهان غرب و اسلام، دکارت در غرب و ملاصدرا در جهان اسلام، در مورد مسئلۀ شناخت، بویژه منابع آن، نظریه‌پردازی کرده‌اند که دیدگاهشان به الگوی پنج‌ضلعی‌یی که معرفت‌شناسان معاصر مطرح میکنند نزدیک و قابل تطبیق است. ملاصدرا و دکارت، آغاز معرفت را با حس و پایان آن را در عقل میبینند؛ با این تفاوت که عقل در حکمت متعالیه اگرچه اتمّ مراتب ادراک است، اما هنوز به پایان راه نرسیده و این درون‌نگری مبتنی بر شهود است که پایان‌بخش معرفت حقیقی است. در مکتب شناختی ملاصدرا و دکارت، ادراک حسی، عقل و درون‌نگری، تولیدکنندۀ معرفت، گواهی انتقال‌دهنده، منبع اجتماعی و عام معرفت، و حافظه، نگهدارنده و مخزن معرفت قلمداد میشود.