جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور پدیدآورندگان
>
ناجی اصفهانی, حامد(استادیار گروه فلسفهی دانشگاه اصفهان), 1345ش.-
جستجو در
عنوان
پدیدآورنده
توصیفگر
موضوع
ناشر
زبان
نوع منبع
رشته تحصیلی
مقطع تحصیلی رساله تحصیلی
تاریخ
محل
جستجو در متن
همه موارد
برای عبارت
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
2
3
4
5
6
تعداد رکورد ها : 57
عنوان :
بررسی انتقادی دیدگاه غیاث الدین دشتکی نسبتبه رویکرد ابن سینا در مسألهی صدور کثیر از واحد
نویسنده:
علی نقی ایزدی؛ مهدی دهباشی؛ حامد ناجی اصفهانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
مراجع
زبان :
فارسی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
مسألهی صدور کثرت از وحدت، ازجمله مباحث مهم و حیاتی و بحثبرانگیز در میان فیلسوفان اسلامی است. ابنسینا با تمسک به قاعدهی الواحد سعی کرده است این مسأله را برهانی کند. در دیدگاه وی جهات و حیثیاتِ موجود در عقل اول، سبب ایجاد دو موجود دیگر یعنی عقل دوم و فلک اول میشود. وی در کلامی تفصیلی، به سه جهت در عقل اول قائل میشود که بر اساس آن، پس از ایجاد عقل دوم، جهت دوم نفس فلک و جهت سوم جرم فلک اول را محقق میشود. از منظر وی، وجود حیثیات و جهات گوناگون و مختلف در عقل اول، با قاعدهی الواحد منافاتی ندارد؛ زیرا این جهات و حیثیاتِ متعدد و متکثر، از لوازم مرتبهی وجودیِ صادر اول هستند، نه آنکه واجبالوجود آنها را حقیقتاً صادر کرده باشد. این مسأله در فیلسوفانِ پس از ابنسینا تأثیر بسزایی داشته است، بهگونهای که برخی اندیشمندان معتقدند طرز تبیین ابنسینا، با ابهام و اشکالات مختلفی مواجه است؛ ازجملهی این اندیشمندان، غیاثالدین منصور دشتکی است. وی در کتاب الأمالی به ناتمامبودن این استدلال ابنسینا اشاره کرده است. نگارنده با روش تحلیلی- تطبیقی به بررسی این استدلال و کاوش در آن پرداخته است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 1 تا 16
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
همسنجی نظریه کلیات پنجگانه در حکمت سینوی و حکمت صدرایی
نویسنده:
حامد ناجی اصفهانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده
مراجع
زبان :
فارسی
چکیده :
ارسطو در پی واکاوی در میان موجودات جهان خارج و طبقه بندی علوم، مجبور به طبقه بندی موجودات گردید که همین امر وی و شارحان او را به تدوین نظریه کلیات پنجگانه واداشت. براساس این آموزه تمامی موجودات عالم مادی در حقیقتی به نام جسم با هم مشترک بوده و در حقیقتی دیگر که بعدا به نام فصل خوانده شد با یکدیگر متمایزند. بزرگ حکیم جهان اسلام ابن سینا با بهره از تعالیم ارسطویی و بهره ازآموزه تفکیک وجود و ماهیت از فارابی، دستگاه منظم حکمت مشایی خود را با نگاهی نوین پی نهاد و پاره ای از مباحث فلسفی را به طور دقیق به مباحث وجود ملحق ساخت و پاره ای دیگر را به مباحث ماهیت مرتبط دانست که مجموع همین نگرش تا به امروز در تمامی کتب فلسفی متأخر از وی در جهان اسلام قابل مشاهده است. و اما صدرالدین شیرازی بنیانگذار حکمت متعالیه صدرایی اگر چه تدوین مباحث خود را در کتابهایش بر اساس حکمت سینوی پایه ریزی کرد ولی دستیابی وی به آموزه اصالت وجود، و تشکیک وجود چگونگی نگرش وی به ساحات مختلف فلسفی را تغییر داد؛ چگونگی این تغییر گاه در آثار او بطور صریح مورد واکاوی قرار گرفته و گاه در هاله ای از ابهام باقی مانده است، یکی از مباحث واکاوی نشده در حکمت صدرایی، وجوب بازخوانی مجدد نظریه کلیات پنجگانه است ؛ بنابر آموزه های سینوی مقسم بحث کلیات پنجگانه، ماهیت است و بنابر حکمت صدرایی ماهیت اعتباری است ؛ لذا بظاهر، بنابر مبانی صدرایی کلیه مباحث کلیات پنجگانه اعتباری میباشد و از جایگاه حقیقی خود هبوط کردهاند. گفتار حاضر بر آن است که با بررسی جایگاه کلیات پنجگانه در حکمت سینوی به تطور مفهومی آن در حکمت صدرایی همت گمارد وبا تحلیل پی آمدهای اعتباریت ماهیت تعارض آن را با بحث کلیات پنجگانه وانماید و نظریه نهایی حکمت متعالیه را در این موضوع، یعنی ارجاع هستی شناسانه کلیات پنجگانه به حوزه معرفت شناسی را واکاود.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 99 تا 112
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تأملی در انتساب نظريه «حدوث دهری» به جلالالدين دوانی
نویسنده:
حسین نجفی، حامد ناجی اصفهانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
حدوث دهری
,
اصطلاحنامه فلسفه
,
فلسفه اسلامی
,
تأملی در انتساب نظریه «حدوث دهری» به جلالالدین دوانی (فلسفه)
کلیدواژههای فرعی :
حدوث عالم Ḥudūt̲h̲ al-ʿĀlam ,
قدم عالم ,
حدوث ذاتی عالم ,
عدم ,
عدم ,
اجزاء مکان ,
مکان ,
عدم مطلق ,
حکمت یمانی میرداماد ,
زمان متوهم ,
واهمه ,
حدوث ذاتی ,
مفهوم زمان (فلسفه) ,
زمان تقدیری (فلسفه) ,
بازخوانی مدعای خواجویی در تلازم زمان تقدیری و حدوث دهری (فلسفه) ,
بازخوانی نظر جلال الدین دوانی در باب حدوث عالم (فلسفه) ,
چکیده :
باور به حدوث عالم، گزارهيي است كه پس از اعتقاد به مبدأ يكتا، پيشانينشينِ هر باورنامة الهي است. نظر خاص ميرداماد در اينباره، اثبات گونهيي آغازمندي واقعي و فرازماني براي عالم هستي است. او با اشاره به ناكامي فلاسفة پيش از خود در تبيين برهاني مسئلة پيدايش جهان، محتوا و اصطلاح نظرية «حدوث دهري» را نتيجة ابداع خويش و بزرگترين ثمرة منظومة حكمت يماني ميداند. از سوي ديگر، ملامحمد اسماعيل خواجويي در رسالة ابطال الزمان الموهوم، با انتساب اين نظريه به جلالالدين دواني و تطبيق ديدگاه او بر آموزة حدوث دهري، تلويحاً به اقتباس اين نظريه از آثار دواني حكم نموده است. پژوهش حاضر با بررسي تحليلهاي متافيزيكي، مدعاي خواجويي را به داوري نشسته است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نقد فلسفة دارون
نویسنده:
محمدرضا نجفي؛ محقق: حامد ناجي اصفهاني
نوع منبع :
کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
معرفی کتاب
وضعیت نشر :
لبنان/ بیروت: مؤسسة التاریخ العربي,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
2. اصطلاحنامه مسایل جدید کلامی current debates in Kalam
کلیدواژههای فرعی :
خلق آدم (ع) ,
نظریه تکامل انواع ,
نظریه داروین ,
ماتریالیسم دیالکتیک ,
تعارض نظریه تکامل با اشرفیت انسان ,
تعارض نظریه تکامل با باورهای دینی ,
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات ,
تعارض ظاهری تکامل و قرآن ,
پیامدهای کلامی نظریه تکامل ,
انسان شناسی داروین ,
مبانی نظریهی داروین ,
چکیده :
کتاب "نقد فلسفة دارون" اثر " آیت الله العظمی شیخ محمدرضا نجفی اصفهانی معروف به ابوالمجد" می باشد او در این اثر دو بخشی، به تصریح خودش، نخست نظریة تکامل را از جهت دینی و سپس از جهت علمی نقد کرده و در مرحلة بعد با ذکر دلایل ایجابی و اثباتی درباره وجود باری، به رد شبهات منکران خدا و به ویژه پیروان ماتریالیسم دیالکتیک پرداخته است. بر مبنای چنین اندیشههایی است که مسجدشاهی به مطرح کردن نظریة تکامل و نقد آن همت میگمارد. او میگوید نظریة تکامل به فرض صحت الزاماً با اعتقاد به صانع منافات ندارد و اگر مشکل و اختلافی هست صرفاً در کیفیت خلقت، بویژه کیفیت خلق انسان، است اندیشة داروین ــ بر خلاف آنچه بعضی پیروان و شاگردان او گفتهاند ــ مستلزم انکار خالق و ماوراءالطبیعه نیست و مهمترین عالمان و قائلان به نظریة تکامل به منافات نداشتن نظریة تکامل با وجود خدا اشاره کرده اند. او در این زمینه از لامارک، والاس، تامس هاکسلی، هربرت اسپنسر و خود داروین نام میبرد. به نظر میرسد که عمده ترین منبع مسجدشاهی در بحث از نظریة تکامل، فلسفة النشوء و الارتقاء اثر لودویگ بوخنر به ترجمة شبلی شُمَیِّل بوده که به آن استنادات دقیقی دارد اما او چنانکه خود تصریح میکند از ترجمة اثر اصلی داروین نیز استفاده کرده است او بر مبنای این آثار با طرح آرای داروین، به رد تبار مشترک انسان و حیوان پرداخته است. توجه او در نقد نظریة تکامل از نظر دینی، بویژه به نظریات ارنست هکل معطوف است. وی می کوشد با دو روش اعتبار و قطعیت نظریه را نقد کند: یکی نشان دادن تعارض در آرای نظریه پردازان تکامل، و دیگری بر شمردن شواهد تجربی مغایر با شواهد ذکر شده در نظریة تکامل. در بخش دوم به دفاع از دینداری به نحو عام، و نه دینی خاص پرداخته شده است. نخست درباره وجود صانع، که آن را بدیهی و بی نیاز از برهان میداند او با ذکر کشفیات و اختراعات گالیله و نیوتن و ادیسون و هاروی و مارکونی ، از صناعات و اکتشافات جدید علمی و صنعتی دفاع میکند و آنها را مغایر با دین نمیداند و میگوید دین منافی آزادی افکار در کشف قوانین طبیعت واختراع صنایع مفید نیست
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نبراس الضیاء و تسواء السواء فی شرح باب البداء و اثبات جدوی الدعاء
نویسنده:
محمد باقر بن محمد میرداماد؛ محقق: حامد ناجی اصفهانی؛ حاشیه نویس: علی بن جمشید نوری
نوع منبع :
کتاب , شرح اثر , حاشیه،پاورقی وتعلیق
منابع دیجیتالی :
معرفی کتاب
فهرست
وضعیت نشر :
قم: موسسه انتشارات هجرت,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
19. مسایل کلامی
,
امامت
,
احادیث فضایل اهل بیت (ع)
,
تقیه
,
عقاید شیعه امامیه
,
احادیث امامت امام علی(ع)
,
احادیث فضایل امام علی (ع)
,
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
,
فضایل اهل بیت (ع)
,
فضایل ائمه (ع)
,
احادیث و روایات
,
13. علم کلام
,
کتب فلسفه اسلامی
,
کتب کلام شیعه
کد کنگره:
BP 218/44 /م9ن2
چکیده :
كتاب «نبراس الضیاء و تسواء السواء فی شرح باب البداء و اثبات جدوی الدعاء» تاليف مير محمدباقر داماد از حکمای نامدار عصر صفوی است که با ظهور در حوزه فکری اصفهان، فلسفه را متحول ساخت و سعی داشت مبانی حکمت مشّا را با جلوه های اشراقی در هم آمیزد. این رساله، درباره مسئله بداء به رشته تحریر درآمده و از مهم ترین آثار کلامی میرداماد به شمار می آید. تا جایی که در آثار اندیشمندان پس از وی تأثیر چشم گیری داشته است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
شرح القبسات ، المعلم الثالث المير محمد باقر الداماد
نویسنده:
سید احمد علوی عاملی، تحقیق: حامد ناجی اصفهانی، مقدمه: مهدی محقق
نوع منبع :
کتاب , شرح اثر , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: میراث مکتوب,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
حدوث عالم Ḥudūt̲h̲ al-ʿĀlam
,
قدم الهی
,
اصطلاحنامه فلسفه
,
فلسفه (خاص)
,
فلسفه اسلامی
,
قبسات
,
تجرید الاعتقاد: خواجه نصیر
,
فصوص الحکم: ابن عربی
,
تفسیر کشاف : متقن ترین تفسیر اهل سنت، ممتاز به لحاظ نکات ادبی و بلاغی : زمخشری
,
شفاء: ابن سینا
,
نجات: ابن سینا
,
اشارات و تنبیهات: ابن سینا
,
شرح اشارات: خواجه نصیر الدین طوسی
,
المباحثات: ابن سینا
,
فتوحات مکیه: ابن عربی
,
بحار الانوار: علامه مجلسی
,
01- کافی : شیخ کلینی
,
شرح المقاصد: تفتازانی
,
شرح تجرید فاضل قوشچی
,
مبدأ و معاد: ابن سینا
,
02- نهج البلاغه
,
أعیان الشیعة (محسن امین)
کلیدواژههای فرعی :
جن ,
حدوث ,
صفات ذات ,
حدوث دهری ,
حدوث زمانی، al-ḥudūt̲h̲ al-zamānī، coming into existence in time ,
وجوب غیری ,
جوهر ,
افلاک ,
عرض ,
علیت ,
تسلسل ,
احوال معاد ,
صفات ذاتیه ( الهی ) ,
نظام وجود عینی ,
اصل علّیت ,
وجود ذهنی ,
نفس الامر(اصطلاح وابسته) ,
مسبوقیت به عدم زمانی ,
ملائکه ,
قضا و قدر ,
ازلیت خداوند(فلسفه دین) ,
التسلسل محال ,
1- قواعد واجب بالذات ,
قواعد افعال واجب بالذات ,
چکیده :
القَبَسات از مهمترین آثار میرداماد، از فیلسوفان مشهور دوره صفویه، است. نام کامل این کتاب در برخی از منابع "قبسات حق الیقین فی حدوث العالمْ" آمده است. میرداماد در این کتاب کوشیده است مساله قدیم بودن خداوند و حادث بودن جهان و چگونگی صدور آن از باری تعالی را به مدد اصول فلسفی و قواعد عقلی اثبات کند. میرداماد کتاب قبسات را در ده باب تنظیم کرده و هر بابی را به عنوان "قَبَس" خوانده است. کلمة "قبس" به معنی "اخگر" یا "پارۀ آتش" است و از قرآن مجید اقتباس شده است. شرحها و حاشیههای متعددی بر این کتاب نوشته شده است که نشان از اهمیت این کتاب در فلسفه اسلامی دارد. به دلیل اهمیت قبسات، شرحها و حاشیههای متعددی، چه در زمان خود میرداماد چه پس از وی، بر این کتاب نوشته شده است. یکی از اولین شرح ها، شرح میر سید احمد علوی (داماد و پسر خالۀ میر داماد) است که به گفتۀ او، آن را به درخواست مکرر خود میرداماد، اما پس از درگذشت وی، نوشته است. این شرح، در واقع، حاشیههای مفصّل علوی به صورت «قال اقول» است که به تبیین مطالبی از متن قبسات میپردازد که البته جانبدارانه و همدلانه است. حامد ناجی اصفهانی شرح علوی را بر اساس سه نسخۀ خطی، تصحیح کرده است. این شرح در سال ۱۳۷۶ش منتشرشده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
حضور و عالمداری در ملاصدرا و هایدگر
نویسنده:
فاطمه قوانلو ، حامد ناجی اصفهانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
حضور
,
03. انسان شناسی Human nature
,
در جهان بودن
,
مسایل جدید هستی شناسی
,
حکمت متعالیه
,
علم حضوری(مقابل علم حصولی)
,
فلسفه تطبیقی
,
درباره هایدگر
کلیدواژههای فرعی :
وجود شناسی ملاصدرا ,
در جهان بودن ,
هستی شناسی هایدگر (مسائل جدید کلامی) ,
علم(حصولی و حضوری) ,
علم حصولی(مقابل علم حضوری) ,
وجود از نظر ملاصدرا ,
علم حضوری به بدن ,
تقابل عین و ذهن ,
آراء و اندیشه های ملاصدرا ,
ثنویت ذهن و بدن ,
دوگانگی ذهن و جسم ,
عالمداری ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
علم حضوری انسان به خودش، بنیان حضور وی نزد خود و شهود مستقیم هستی است. ملاصدرا با تکیه بر نفس به عنوان هستی که عین شناسایی و قلمرو تلاقی وجود و علم است، آدمی را از ورطه تقابل غیرقابل رفع ذهن و عین نجات می دهد. آدمی با حضور نزد خود، هستی خویش را متصل به عالم خارج مییابد. یافتن خود در میان موجودات و داشتن نسبت خاصی با هستی، به معنای داشتن «عالم» است. هایدگر نیز با تکیه بر نسبت خاص انسان با هستی و توانایی انسان بر تفسیر و ارزیابی هستی و فرارفتن از هستی، مسئله حضور و عالمداری را مطرح میکند. بنابراین میتوان گفت حضور آدمی نزد خود، بنیان عالمداری اوست و از این لحاظ، ملاصدرا و هایدگر مشابهت بسیاری به یکدیگر دارند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 129 تا 153
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
رسالة الإیقاظات فی خلق الأعمال
نویسنده:
المعلم الثالث المیر محمد باقر الداماد؛ تصحیح وتعلیق: حامد ناجی اصفهانی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
19. مسایل کلامی
,
عقاید اسلامی
,
13. علم کلام
,
کتب کلام شیعه
کلیدواژههای فرعی :
جبر و اختیار(کلام) ,
جبر determinism ,
امر بین امرین ,
قدرت الهی ,
شر ,
قضا و قدر تکوینی ,
شابک (isbn):
978-964-8036-86-2
چکیده :
«رساله الایقاظات»، مشتمل بر یک مقدمه و شش «الایقاظ» است: بنابر مقدمه، این رساله در پاسخ یکی از دوستان یا شاگردان «میرداماد»، به رشته تحریر در آمده است. بر اساس نسخه «کتابخانه مجلس شورای اسلامی»، شروع این اثر در اواخر 1025 هجری قمری بوده است. این نگاشته در دو بخش (شش ایقاظ) است: بخش روایی، که در ایقاظ چهارم آمده و تقریباً نیمی از رساله را به خود اختصاص داده است. در این بخش مولف، با نقل احادیث مربوط به جبر و اختیار به تحکیم مبانی عقلی خود قوت بخشیده است. بخش کلامی – فلسفی، که پنج ایقاظ دیگر را به خود اختصاص داده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مشیت الهی از منظر روایات ( با تکیه بر کتاب کافی و شارحان آن)
نویسنده:
صدیقه توکلی، حامد ناجی
نوع منبع :
نمایه مقاله
زبان :
فارسی
چکیده :
«مشیت الهی» از صفاتی است که کمتر مورد توجه حکما و متکلمان قرار گرفته است؛ در حالی که در آیات قرآن و روایات، جایگاه برجستهای دارد. در این مقاله با تکیه بر روایات کتاب الکافی در این موضوع و با استفاده از شرح شارحان آن، مشیت الهی به روش توصیفی ـ تحلیلی، تبیین شده و جایگاه آن در صدور فعل خداوند و نیز تأثیر آن بر افعال اختیاری انسان مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس این روایات، وجود تمام اشیا در نظام هستی، حتی افعال اختیاری انسان، مسبوق به مشیت الهی است؛ به طوری که برای تحقق آن باید تمام مراتب مشیت حق، حتی احداث و ایجاد فعل به آن تعلق گیرد. از سوی دیگر، مشیت الهی نسبت به افعال اختیاری انسان مستقل در تأثیر نیست، بلکه اراده و اختیار انسان، آخرین حلقه از مشیت فعل اوست، چراکه خداوند به دلیل مصلحت تکلیف، هیچکس را در اطاعت از اوامر و نواهی خود مجبور نمیکند. به همین لحاظ، این مرتبه از مشیت میتواند در تقابل با امر و نهی و حتی حبّ و رضای خداوند باشد؛ علاوه بر این، انسان در مشیت افعال اختیاری خود نیز، تحت سیطرۀ مشیت الهی است؛ پس نه اختیارِ تام است و نه جبر.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نبراس الضياء و تسواء السواء في شرح باب البداء و اثبات جدوى الدعاء
نویسنده:
محمدباقر ميرداماد؛ حاشیه نویس: ملاعلی نوری؛ محقق: حامد ناجی اصفهانی
نوع منبع :
کتاب , حاشیه،پاورقی وتعلیق
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
معرفی کتاب
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
عقاید شیعه امامیه
کلیدواژههای فرعی :
ادله امامیه در اثبات بداء ,
شروط تحقق بدا ,
عقاید شیعه ,
استحاله بداء ,
استجابت دعا ,
اعتقاد به بدا ,
رابطه توحید و بداء ,
اهمیت اعتقاد به بدا ,
بداء در اوامر و نواهی ,
تفاوت بداء و نسخ ,
شرایط بدا ,
بداء در امور تکوینی ,
بداء در مکتب کلامی شیعه ,
آیات بداء ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
نبراس الضياء و تسواء السواء في شرح باب البداء و إثبات جدوی الدعاء، اثر میر محمدباقر داماد (متوفی 1041ق)، رسالهای است درباره مسئله بداء و بهمناسبت نقد فخر رازی به شیعه در باب بداء و پاسخ خواجه نصیر طوسی پرداخته و نظر خود را در تبیین این مسئله آورده است. کتاب حاضر یکی از آثار مهم کلامی میرداماد است؛ چه، اینکه در آراء تمام اندیشمندان پس از او، جای پای این رساله به چشم میخورد. کتاب با مقدمه مفصلی از محقق آغاز و مطالب مشتمل بر یک دیباچه و سه بخش کلی است. در مقدمه مصحح، پس از نگرشی کوتاه به خصایص کلام شیعه دوازده امامی، از جمله منصوص بودن امامت، رجعت، تقیه و بداء و ارائه کتابنامهای در آن، به تحلیل آموزه بداء پرداخته شده است. مؤلف در دیباچه رساله، با نقل کلام امام فخر رازی، بیان خود را آغاز میکند. فخر رازی در کتاب «محصل» گوید: شیعه با استفاده از دو اصل بداء و تقیه، خود را از هر اشتباه و کذبی مبرا مینمایند. همی گویند در آینده ما دارای حکومت و عزت خواهیم شد و وقتی بدان دست نمییابند، گویند بداء شده است و وقتی حرفی میزنند و بعد معلوم میگردد که خطا و باطل بوده، گویند تقیتا گفتیم. خواجه نصیرالدین طوسی در کتاب «نقد المحصل» به پاسخ از این افتراء برآمده و گوید: اولا خبر بداء خبر واحد است - در مورد اسماعیل پسر امام جعفر صادق(ع) - و موجب علم و عمل بدان نیست و ثانیا تقیه مورد خاص دارد و در تمام موارد جایز نیست. محقق داماد از کلام امام فخر رازی برمیآشوبد و کلام خواجه نصیرالدین طوسی را در مسئله تقیه مورد قبول و در مسئله بداء مورد اشکال قرار داده و میگوید: اولا مسئله از طریق اهل سنت نیز مطرح گردیده و پارهای از آیات قرآنی دال بر آن است. ثانیا خبر روایت بداء در مورد اسماعیل پسر امام جعفر صادق(ص) غیر قابل قبول است و معارض با اخبار باب امامت ائمه اثناعشری(ع) است و بر اساس مبنای فوق، پایه بخش نخستین رساله خود را پی مینهد. بخش اول: در پی انتقاد به خبر بداء، نویسنده امامت ائمه اثناعشری را محرز میداند، ولذا ادله اثبات امامت را بر دو پایه استوار میبیند: الف)- احادیث و اخبار فضائل ائمه اثناعشری(ع)؛ ب)- مثالب و کژیهای موجود در جانشینان دروغین خلافت. بدین طریق او بیش از یکسوم رساله خود را به همین اصل اختصاص داده که در آن نیز از گفتارهای جدلی و خطابیاستمداد جسته است. بخش دوم: در این بخش به طرح اصلی رساله پیرامون بداء رسیدگی میگردد که خود بر سه پایه استوار است: الف)- ذکر اخبار وارده در مسئله بداء؛ ب)- بررسی لغوی واژه «بداء» و عدم انکار استناد آن به خداوند؛ ج)- طرح بیانی مسئله بداء که این بخش نیز بر دو قسمت است: طرح آموزه بداء و هماهنگی مفهوم آن با نسخ و اختلاف آن در تشریع و تکوین که در پایان رساله با اشارهای گذرا به طرح همین بخش، رساله بهصورت ناتمام انجام یافته است. بررسی مسئله تکوین و موجودات مکون که در پی آن، به مذهب تثلیث و تربیع در اقسام موجودات اشاره شده و در این رهگذر، وجه تخصیص بداء به مکونات، روشن میگردد. بخش سوم: این بخش که از جهتی، یک بخش فرعی و استطرادی در مسئله بداء میباشد، به اعتباری بهطور مستقیم با بداء در ارتباط است. در این مرحله به طرح حصول کثرت از وحدت از رهگذر مسائل علم حروف و اعداد اشاره شده که بیش از یکپنجم رساله را به خود اختصاص داده است. بداء - در لغت عرب - به معنای آشکار شدن چیزی پنهان است و نیز در جایی که برای انسان تغییر عقیده یا علم حاصل شود، به کار میرود و در قرآن مجید آمده است که: «بدا لهم سيئات ما عملوا». متکلمان و مفسران مسلمان در شرح و تفسیر آن، مطالبی نزدیک به هم گفته و نوشتهاند، ولی این مسئله در نظر میرداماد اهمیت ویژهای داشته و در این کتاب، بهصورت مفصل، بدان پرداخته است. میرداماد در توضیح مسئله بداء میگوید که بداء مانند «نسخ» است - و میدانیم که نسخ به معنای تغییر تمام یا بخشی از حکم شرعی و قانون موضوعه است، پس از آنکه، دیری آن حکم و قانون عملی شده باشد - اگر در اوامر و نواهی شرعی که خطاب به مردم است تغییری یافت گردد یا بهکلی برداشته شود، آن را «نسخ» میگویند و هرگاه که أمر تکوینی (یعنی سرنوشت رقمخوردهای) از جانب خداوند دگرگون شود - مثل آنکه با دعاء و صدقه و مانند آن، بلائی از سر انسان بگذرد - آن را بداء مینامند. اما بداء در سلسله مراتب امر و مشیت الهی جایی معین دارد و چون علم الهی را به مراتب قضا و قدر علمی و عینی تقسیم نموده است، قضای الهی را بهدور از هرگونه بداء و تغییر و تبدیل میداند؛ همچنانکه آن را حتی درباره مفارقات (موجودات منزه از ماده مانند فرشتگان) روا نمیداند. میرداماد معتقد است که در وعاء دهر - که جای ثبات و نظام جامع و کلی حوادث و حقایق است - بداء راه ندارد؛ زیرا اگر در دهر راه یابد، مانند آن است که دهر از ثبات خود بیرون آمده و شکل تغییر و سیلان را - که ویژه ماده است - پذیرفته باشد. آنچه که در آن، بداء راه دارد، عالم «قدر» است که با وعاء زمان منطبق است. مسئله بداء، از یک طرف به مسئله وعاء دهر و از طرف دیگر به قضای الهی و مراتب علم باری تعالی مربوط میگردد و بر روی هم روشن میشود که دستگاه فلسفی میرداماد بر محور وعاء دهر و حدوث دهری بنا شده و استوار است و ازاینرو در کتاب حاضر نیز به بهانه اثبات و تصحیح بداء - که از عقاید امامیه است - به بیان انحاء حدوث ذاتی و دهری و زمانی میپردازد و وعاء زمان و ویژگیهای آن و فرق زمان با وعاء ثوابت دهری را شرح میدهد. گویی با بیان اوصاف وعاء زمان که اساس و جوهره ذاتی آن حرکت و تغییر و تبدل و سیلان و بیقراری است، میخواهد نتیجه بگیرد که «بداء» نه فقط صحیح و ممکن که بایسته و ناگزیر است و حکم ثابت الهی در جهان متغیرات بایستی گاهی بهصورت بداء، جامه عوض کند.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
2
3
4
5
6
تعداد رکورد ها : 57
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید