جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش حاضر درصدد آن است که بعد از تبیین دو موضوع «علم الهی» و «اختیار آدمی» در دو حوزه فکری «الله‌شناسی» و «انسان‌شناسی»، به بیان شبهه عدم سازگاری این دوگزاره پرداخته و جواب‌های لازم را ارائه دهد و بیان کند که تنها راه برون رفت از این شبهه، تصور صحیح مشخصه‌های علم الهی و اختیار آدمی است. همانا خلط زمان و مکان در «الله‌شناسی» و «انسان‌شناسی»، از همین مشخصه‌ها است.

مقاله «تشیع و قرآن» اثر مستشرق یهودی «بارآشر» است، که با تأکید بر برخی اقوال ناصواب و برجسته نمودن بعضی از فرقه های نادر و حتی مطرود شیعه، درصدد ارائه تصویری غیرواقعی از نگاه شیعه پیرامون قرآن کریم میباشد. مقاله مزبور در دایرةالمعارف قرآن (لیدن) منتشر شده که یکی از دایرةالمعارف های برجسته و مورد رجوع جهانی پیرامون قرآن کریم است و مطالب آن در سراسر جهان مورد رجوع و استناد قرار میگیرد . نوشتار پیش رو ضمن اشاره به محتوای مقاله مذکور، نظریات ناصواب بارآشر درباره نگاه شیعه به قرآن را با استفاده از مصادر معتبر شیعی و استد لالهای متقن در بوته نقد قرار داده است. این مقاله در آغاز به معرفی سوابق علمی مؤلف پرداخته و در ادامه هر یک از بخش های مقاله مزبور را به همراه ذکر موارد ناصواب آن به اختصار ارائه کرده و سپس نقد هر قسمت به صورت مجزا و با تکیه بر منابع مهمی که مؤلف از آن ها استفاده چندانی ننموده را بیان کرده است.

چه بسا در گفتگوهای مذهبی خود با این ادعا که:«اگر خلیفه دوم نبود، اسلام به ایران نمی آمد!» مواجه شده اید. نویسنده در این مقاله برآن است به این سؤالات که: «آیا ایرانیان اسلامشان را مدیون خلفا هستند؟» و «اگرکشورگشایی نبود امروز مرز بندی های اسلام و محتوای دین چگونه می بود؟» پاسخی موجه ارائه کند. به گواهی تاریخ، اسلام بعد از سقوط خسرو پرویز به ایران آمد و مردم ایران، قبل از یورش مسلمانان، از ظلم و استبداد دولت ساسانی به تنگ آمده و با اسلام آشنا بودند. بدیهی است، اسلام ایرانیان، به طور کامل متأثر از این یورش نبوده است. همچنین، بر اساس دیدگاه برخی مورخان، عمده یورش های انجام شده با انگیزه های مادی صورت گرفته است. ائمه، در تبدیل این تهدید که اسلام به گونه ای منحرف، به تشنگان عدالت معرفی شود، بسیار کوشیدند تا آن را به فرصتی برای نشر اسلام ناب و فرهنگ اصیلاسلامی، بدل سازند.

مکتب تفکیک به عنوان یکی از دیدگاه های مطرح در فضای دینی کنونی، نگاه ویژه ای به تفسیر قرآن دارد. تعریف ارائه شده از تفسیر و مباحث این گروه، درباره امکان و جواز تفسیر قرآن بیش از هر چیزی بیانگر این مسأله است که تنها راه صحیح تفسیر قرآن بهره گیری از روایات و احادیث است و کسی غیر از معصوم نمی تواند و مجاز نیست به تفسیر قرآن بپردازد و تفسیری صحیح و صواب است که به دلالت معصوم باشد. بر اساس این دیدگاه هر تفسیری که طبق رأی و استنباط انسان ارایه شود، تفسیر به رأی محسوب شده و باطل است و روایات، ما را از تفسیر به رأی منع کرده اند. در این مقاله مباحث مکتب تفکیک درباره امکان و جواز و مفهوم تفسیر مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.