جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اصل کتاب حاضر شامل دو قسمت است. قسمت اول متن کتاب موسوم به «الدرة الفاخرة» که به عربی است و به کوشش پروفسور نکولا هیر تصحیح شده است. قسمت دیگر ترجمه و شرح فارسی آن است که توسط علی موسوی بهبهانی تصحیح گردیده است. و هرقسمت مقدمه ای از مصحح آن دارد. نخست مقدمه مصحح متن عربی است که به زبان انگلیسی بوده و ترجمه آن توسط احمد آرام انجام شده است. شارح و مترجم اصل کتاب، شاهزاده قاجاری و حاکم وقت یزد، عمادالملک است که درحقیقت، شارح، تقریرات استاد خود را برکتاب «الدرة الفاخرة» تحریر کرده و آن را «حکمت عمادیه» نامیده است. استاد وی در این تقریرات، «میرزا علی اکبر یزدی معروف به حکیم» می باشد. این استاد معاصر آیت الله حائری یزدی است. وی در آن دوره در حوزه علمیه قم به تدریس علوم عقلی اشتغال داشت.

طبقات الصوفیه انصاری ، اثری از خواجه عبدالله انصاری دربارۀ احوال و اقوال مشایخ تصوف، به فارسی هروی. به گفتۀ جامی، پایۀ کار انصاری در املای طبقات، ترجمۀ کتاب طبقات الصوفیه، اثرعبدالرحمان سلمی (متوفی421)، بوده و انصاری برخی از «اذواق ومواجید» خود و بعضی از مشایخ عرفان را که در کتاب سلمی نیامده، بدان افزوده و یکی از مریدان نیز آنها را جمع کرده و نوشته است. به نظر می رسد کسانی که طبقات انصاری را بر پایۀ کتاب طبقات الصوفیه سلمی دانسته اند، از سخن جامی در مقدمۀ نفحات الانس متأثر بوده اند البته انصاری چندین بار از سلمی و کتاب طبقات او یاد کرده، از جمله اینکه -سلمی کتاب خود را بر پایۀ کتاب ابوبکر رازی بجلی تقریر کرده یا اینکه نام برخی از مشایخ از کتاب طبقات سلمی افتاده است . امادر هیچیک از موارد قرینه ای وجود ندارد که نشان دهد انصاری در املای طبقات الصوفیه منحصراً بر طبقات سلمی متکی بوده است. از سوی دیگر، ساختار طبقات الصوفیه سلمی با طبقات انصاری متفاوت است.

فلسفه دین شاخه‌ای از فلسفه مشتمل بر همه مباحث فلسفی‌است که بن‌مایه آن‌ها پرسش‌هایی‌است که از دین سرچشمه می‌گیرد. فلسفه دین، ارزیابی مفاهیم و باورهای بنیادین سنت‌های دینی ویژهٔ جوامع مختلف است. موضوعات اصلی فلسفه دین، استدلال پیرامون طبیعت، وجود یا عدم وجود خدا، زبان دین، معجزه، دعا، مسئله شر، صفات خدا، پلورالیسم دینی، معرفت‌شناسی دینی و رابطه بین دین و دیگر نظام‌های ارزشی مانند اخلاق و علم تجربی است. فلسفه دین با فلسفه دینی متفاوت است؛ فلسفه دینی فکر فلسفی‌است که توسط دین هدایت می‌شود که نمونه‌هایی از آن را می‌توان در فلسفه مسیحی یا فلسفه اسلامی جستجو کرد، اما فلسفه دین تبیین عقلانی ماهیت دین به خودی خود است، بنابراین برای مطالعهٔ فلسفه دین نیازی به باورمندی به ادیان وجود ندارد. اصطلاح فلسفهٔ دین، اصطلاحی‌است که از اواخر قرن هجدهم رایج گردیده‌است. این اصطلاح تحت تأثیر هگل رواج یافت که گونه‌های مختلف فلسفه را در نظام فکری خود وارد کرده بود. فلسفه دین، با پرسش‌های بنیادی آغاز می‌شود که ادیان به وجود آورده‌اند. فلسفه‌ورزی در این پرسش‌ها بازتاب برداشت فیلسوف از کارکرد فلسفه‌است. بخش مهمی از فلسفهٔ دین را دلایل وجود خدا و دلایل عدم وجود خدا تشکیل می‌دهند. دلایل جهان‌شناسانه وجود خدا سابقه‌اش به افلاطون و ارسطو می‌رسد که به مفهوم علیت باور داشتند. دلایل وجودشناسانه که نخستین بار آنسلم آن را باب کرد، مرکز ثقلش مفهوم موجود کامل است. دلایل عدم وجود خدا و رد ادله سنتی اثبات خدا نیز همواره مورد توجه فلسفهٔ دین بوده‌است.

الهیات اجتماعی در حکمت متعالیه: درس گفتار الهیات اجتماعی در حکمت متعالیه که تاکنون ۲۰ جلسه از آن ارائه گردیده است به دنبال پاسخ به سؤالات زیر است: بحران ها و چالش های فلسفه اسلامی در زمانه ما چیست؟ فلسفه طرح الهیات اجتماعی حکمت متعالیه چیست؟ آیا حکمت متعالیه می تواند فلسفه زمانه ما هم باشد؟ آیا الهیات فلسفی حکمت متعالیه معطوف به مناسبات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است؟ فلسفه اسلامی چه نسبتی با فلسفه سیاست، فلسفه حقوق، فلسفه اخلاق و فلسفه هنر دارد؟ نقش مدنی و تمدنی فلسفه اسلامی چیست؟ چرا در متن اندیشه های فلسفی حکمت متعالیه، اتدیشه های سیاسی و اجتماعی بوجود نیامده است؟

مقاله حاضر برگرفته از مباحث درس خارج اصول حجت الاسلام والمسلمين سيد محمدمهدي ميرباقري پيرامون پايگاه وضع و دلالت هاي زباني در سال 1381 است که در فصلنامه «نقد و نظر»، پاییز و زمستان 1384، شماره 39 و 40 به چاپ رسيده است. در این مقاله به تحلیل زبان شارع و تکامل اصول فقه با توجه به جایگاه بحث وضع پرداخته می شود. قابل ذکر است نظریه مختار ایشان در باب وضع در مقاله دیگری در همین پایگاه منتشر شده است.