جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين تحقيق با رويکردي تطبيقي، ديدگاه هاي آموزه‌هاي اسلامي و مکتب‌هاي فکري غربي در باره مفاهيم و ابعاد مختلف حق (حقوق) را مقايسه کرده، مباني فلسفي فکري اين دو فرهنگ در مقوله انواع حق را شرح مي‌دهد. نويسنده در چهار فصل به بررسي انواع، ارکان و منشأ حق از ديدگاه مکتب اسلام و غرب مي‌پردازد. وي در فصل اول ابتدا به تعريف حق و برخي اصطلاحات مترادف، و سپس بيان نظريه تاريخي تطور و تحول حقوق از ديدگاه متفکران مسلمان و غربي پرداخته و معناي لغوي و اصطلاحي حق و تفاسير مختلف از آن نزد مکتب اسلام و غرب از حق و اعتباري دانستن آن، مرتبه‌اي ضعيف از ملک دانستن حق و نوعي سلطنت دانستن آن را مطرح کرده است. آن‌گاه ديدگاه قرآن کريم در باره مفهوم حق و انواع آن، مانند حق در مقابل باطل، حق به معناي واجب، حق حقوقي، حق اخلاقي، حق به معناي قانون و حق به معناي حکم را بررسي مي‌کند. در فصل دوم ارکان حق، مانند صاحب حق (من له‌الحق)، مکلف به حق (من عليه‌الحق)، محل حق و حمايت قانوني از حق و همچنين شرايط اعمال آن بيان شده است. در فصل سوم انواع حق از نظر اسلام و مکتب‌هاي غربي با هم مقايسه شده و ماهيت حقوقي مانند حق حيات، حق آزادي، حقوق اساسي (فطري) حقوق سياسي، حقوق عيني، حقوق ذاتي، حقوق شخصي، حقوق خانوادگي و ويژگي هاي هر يک از آن‌ها فراروي مخاطبان قرار مي‌گيرد. پژوهنده در فصل چهارم منشأ حق از نظر دين اسلام و غرب را با هم مقايسه کرده و ديدگاه‌هاي قرآن کريم و ائمه معصوم( در باره منشأ الهي حق را شرح مي‌دهد. وي حقوق فطري و طبيعي از ديدگاه غرب و منشأ اجتماعي و طبيعي داشتن حقوق از منظر متفکران غربي را با ديدگاه‌هاي اسلامي مقايسه کرده و مکتب‌هاي غربي مربوط به حقوق، مانند حقوق وضعي يا اثباتي، تاريخي دانستن منشأ حقوق و ديدگاه تضامن اجتماعي حقوق را نقد و ارزيابي کرده است.

---

‫در اين تحقيق قسمت آيات جهاد از كتاب كنزالعرفان در سه فصل با اين عنوانها ترجمه و شرح شدهاست: فصل اول، وجوب جهاد: جهاد، اداى حق جهاد، حرمت تعدى از حد جهاد، امور داراى احترام قصاص دارند، جنگ براى رهايى مستضعفين؛ فصل دوم، كيفيت جهاد: حكم جنگ در ماه حرام، حكم قتال در مسجدالحرام، جنگ با نزديك و نزديكتر، مقاومت مسلمانان در جنگ؛ فصل سوم، انواع ديگر جهاد: جنگ با بُغات و مراد از اهل بَغى، آمادگى جنگ، جنگ با اهل ردّه."

---

‫چکيده : اين پژوهش به بحث درباره علم اسباب نزول و تاريخچه و نقش آن در تفسير قرآن کريم مي پردازد و مراحل تدوين اين علم و نقش ائمه(، صحابه و تابعين در تدوين و ارائه آن را به عنوان يکي از علوم مهم قرآني بررسي مي کند. نويسنده در پنج فصل به ابعاد اين موضوع پرداخته است. وي در مقدمه تحقيق به تعريف علوم قرآن، مفهوم نزول وحي، کيفيت نزول، حقيقت وحي، اهميت وحي و موضع اَعراب زمان نزول از وحي پرداخته است. در فصل اول پس از بيان حقيقت و معناي لغوي و اصطلاحي اسباب نزول، ديدگاه مفسران و قرآن پژوهان شيعه و اهل سنت را در زمينه مفهوم آن جويا شده و ضابطه شناخت اسباب نزول را از منظر آنان شرح مي دهد. در فصل دوم از نوشتار حاضر، تاريخچه مباحث مربوط به اسباب نزول، جمع‌آوري نخستين اسباب نزول قرآن، دوري جستن منافقين از آيات اسباب نزول و نزول نخستين آيات داراي اسباب نزول بيان گرديده و موضع‌گيري ها در قبال اين قبيل از آيه ها ذکر مي شود. در فصل سوم عوامل تأثيرگذار بر اسباب نزول، مراحل شکل‌گيري آن به صورت يک علم منظم و قابل استفاده براي تفسير قرآن، تأثير منع تدوين حديث بر اسباب نزول، صورت‌هاي مختلف آن، توجيهات خلفا و برخي صحابه و عالمان اهل سنت درباره منع تدوين حديث و ديدگاه‌هاي مفسران شيعه و سني در اين زمينه برجسته شده است. در فصل چهارم از اين نوشتار نويسنده به معرفي راويان اسباب نزول از ائمه شيعه و بعضي صحابه و تابعين مي پردازد، که اسامي اين افراد را مي توان در منابع معتبر روايي شيعه و اهل سنت يافت. درفصل پنجم تدوين اسباب نزول توسط عالمان شيعي و سني بيان گرديده و مهم ترين نويسندگان و محققان آنان که در اين زمينه به صورت مفصل مطلب نوشته‌اند و در کتاب هاي تفسيري خويش از اسباب نزول بهره‌هاي فراواني گرفته‌اند، معرفي شده و آثار آن ها با ذکر نمونه‌هايي چند از اسباب نزول مربوط در آن وصف گرديده، که بسياري از اين آثار، قديم و اندکي از آن ها نيز معاصر است.

---

---

‫يكى از گونه هاى تأثيرپذيرى از قران تضمين آيات در شعر است كه در اين پايان نامه به بررسى آن پرداخته شده است. مباحث آن بدين قرارند: سير تأثيرپذيرى شعر فارسى از قرآن، گونه هاى تأثيرپذيرى نظير تضمين آيات و بكارگيرى اصطلاحات و واژگان قرآنى، ميزان حضور تضمين در انواع ادبى اعم از حماسى و غنائى و تعليمى، حضور تضمين در قالبهاى مختلف شعر فارسى، دلائل بكارگيرى تضمين هاى قرآنى، داستانهاى قرآنى در گستره تضمين ها، شيوه هاى تغيير و تحول در آيات تضمين شده، نمادگرايى در استفاده از تضمينها، اهميّت شكل نوشتارى و ظاهر واژگان قرآنى در تشبيهات، تضمينها در دائره شعر هر يك از اين شاعران: خاقانى، سنائى، نظامى، مولوى و سعدى.

---

---