جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نظریه معقولیت ریچارد فولی چارچوبی است از یک نظریه عمومی راجع به معقولیت. او نشان می دهد که چگونه چارچوب او می تواند به عنوان یک وسیله فرا معرفت شناسانه برای بررسی نظریات مختلف بکار رود. مشخصه عقیده معقول معرفتی مورد نظر فولی خود مدارانه بودن آن است. این نظریه در باب معقولیت غیر تدافعی است, زیرا فولی در مقابل تردیدهایی که به جهت جستجوی صدق یا حتی احتمال صدق یک گزاره به این نظریه وارد می شود, هیچ دفاعی از خود نمی کند و حتی این را نیز انکار می کند که عقیده معقول خودمدارانه از خطاهای فاحش بدور باشد. فولی مدعی است معقولیت عقاید شما وقتی کاملا" صحیح باشید به صورت زیر است: " برای تو معقول است به-- اعتقاد داشته باشی چون منابع "م" را داری و چون به نظر می رسد از منظر "ظ" و با منابع "م" , اعتقاد به -- راه موثری است برای تامین هدف "ه". "منظر" مجموعه ای است از عقاید. انواع مختلف منظر در ارتباط با شخص یا اشخاصی که این عقاید را دارند تعیین می شود. انواع مناسب " منابع" شامل روشهای معرفتی ارزیابی شده در دسترس فرد و مواضع روانشناسانه فعلی فرد است. "اهداف" می توانند عملی یا نظری یا ذهنی ( که شامل هر دو هدف معرفتی و غیر معرفتی است) باشند. اهداف معرفتی محض اهدافی هستند که تنها با صدق و جامعیت سیستم فعلی عقاید فرد مرتبطند. این واضح است که ترکیبات مختلف از مناظر, منابع و اهداف منجر به مفاهیم مختلف از معقولیت می شود. در هر حال, یک عقیده تنها زمانی برای یک شخص معقول معرفتی است که بتواند از تامل معرفتی تحت عمیق ترین ملاکهای معرفتی فرد سربلند بیرون آید. علاوه بر این, این تامل برای اینکه در بهترین حالت باشد باید خالی از تاثیرات مخربی مانند مشروبات الکلی و داروهای توهم زا باشد. فولی تاکید می کند همه قضاوتها ( تظریات) راجع به معقولیت می توانند تحت مفهوم او درآیند. معقولیت معرفتی فولی برای معرفت نه لازم است و نه کافی به نظر می رسد این نظریه نهایتا" دچار مشکلاتی می شود: - فولی هیچ تعریف و تبیینی از عمیق ترین ملاکهای معرفتی فرد ارایه نمیدهد. - همچنین اگر چه فولی بارها تاکید می کند نظریه او راجع به معقولیت یک نظریه نسبی انگارانه نیست ولی عدم محدودیت اهداف, مناظر و عقاید مبنایی, نظریه او را نظریه ای نسبی انگارانه می سازد

چکیده دیوید هیوم فیلسوفی است که بر فلسفه جدید تأثیر بسزایی گذاشته است وی تجربه گراست و همین مشرب فکری وی باعث شده است که عده ای از فلاسفه وی را شکاک قلمداد نمایند. وی مهمترین مسأله علم تجربی یعنی اصل علیت را به چالش می کشد و معتقد است تصور علیت و ضرورت که لازمه آن است در ذهن ما ساخته می شود و انطباعی مطابق آن در خارج وجود ندارد و این تصور ساخته عادت ذهن ماست. اما ما از آن چاره ای نداریم و برای زندگی ما اصلی است مهم، و به خاطر سرشت و طبیعت انسانی ماست که این اصل ساخته می شود. این بحث به طور مفصل در رساله مهم وی « جستاری درباره طبیعت انسانی» آمده است ، راه حل وی برای رفع شک به اصل علیت در علم تجربی اصل روانشناسانه عادت و باور است . راه حلهایی که اشاعره نیز برای تبیین اصل علیت از آن استفاده کردند منتها از دیدگاهی متفاوت .

تحقیقی در تبیین مباحث عالم ذر از دیدگاه آیات، روایات و متکلمین است. پژوهش حاضر در سه بخش تدوین شده است. بخش اول پس از مفهوم شناسی، پیشینة مباحث عالم ذر، پیش از اسلام، در متون دینی مسلمانان و در عرفان و تصوف را بیان کرده است. نویسنده در بخش بعدی به بررسی عالم ذر از دیدگاه قرآن و احادیث پرداخته و در بخش سوم عالم ذر از دیدگاه کلامی مورد توجه قرارگرفته است. نویسنده در جمع بندی این پژوهش مجموع اقوال و دیدگاه های فراوان دربارة عالم ذر را در چهار قول خلاصه کرده است. 1. نظر اهل حدیث و ظاهرگرایان که به وجود «عالم ذر» به صورت حقیقی و تکوینی در عالم ماده معتقدند. 2. گروهی از دانشمندان با استناد به عدم دلالت آیات و مخالفت روایات با آیات و نبود دلیل عقلی، منکر «عالم ذر» هستند که گروهی از منکرین آیات مربوطه را از باب حکایت تمثیلی و مجازی دانسته اند. 3. تلفیقی از نظر اول و دوم است که اصل عالم ذر به صورت حقیقی و تکوینی صورت گرفته، اما خطاب خدا به انسان ها از باب تمثیل و مجاز است. 4. برخی از متکلمین و عرفا و گروهی از حکماء معتقدند «عالم ذر» در عالم دیگری که در غیبِ عالمِ ماده بوده، صورت گرفته است.

هدف کل : عالم مثال و نقش آن در معاد جسمان . اهداف جزئ : ‎1 رابطه رو ا با معاد جسمان و عالم مثال . ‎2 - رابطه معراج جسمان با عالم مثال و معاد جسمان . ‎3 - رابطه ط الارض با عالم مثال . ‎4 - رابطه تجرد نفس و معاد جسمان . ‎5 - اثبات معاد جسمان ا زطر ق عالم مثال . ‎6 - نقش عالم مثال با تجسم اعمال . ‎7 - تب ن ارتباط عالم مثال با سوال قبر. ‎8 - تب ن لذت و الم عقل در جهان آخرت . ‎9 - تب ن احوالات مربوط به عالم برزخ./

هدف پژوهش : بررسی عدالت به عنوان مهمترین شاخصه حکومت امیرالمومنین (ع ) و تحقیق پیرامون باورهای سیاسی و اجتماعی امام (ع ) و سیره فردی و اجتماعی آنحضرت در دوران حکومت میباشد روش پژوهش کتابخانه ای است و با استفاده از کتابخانه ها و مراکز علمی و فرهنگی صورت گرفته است نتیجه کلی : امام علی (ع ) در دوران حکومت کوتاه خود در قلمرو وسیع اسلامی نمونه ای از یک حکومت عدالت گستر را ارائه فرموده و باسیره فردی و اجتماعی خود امکان برقراری حکومت دادگر را به اثبات رساند. اگر چه عدم تحمل و پذیرش مردم ، مانع از برقراری کامل آن بوده است ، اما تحقق همه جانبه آن در حکومت عدالت گستر مهدی موعود (عج ) بوقوع خواهد پیوست

عنوان این پژوهشی که پیش روی شماست بررسی ابعاد معراج پیامبر(ص) است. آنچه فراهم آمده است، محصولی تلاشی است پیرامون این حادثه بزرگ و از منابع و مصادر چیزی که بدانها در پایان نیز اشاره خواهد شد استفاده شده است. این تحقیق در سه بخش گردآوری شده است. در بخش اول مقدمه و کلیات بیان شده است. در بخش دوم که به نام معراج از دیدگاه قرآن و روایات نام دارد پنج فصل گنجانده شده است. در فصل نخستین به تبیین واژه « معراج» براساس معاجم لغوی پرداخته و سپس از آن معنای اصطلاحی معراج را در قرآن و روایات آورده ایم. در پایان بحث، تعاریف بزرگان از معراج را عرضه کرده و با تعریفی که خود برگزیده ایم ، این فصل پایان یافته است ، فصل دوم عهده دار اثبات معراج است که با تبیین و تفسیر آیات « سبحان الذی اسری» و « هوبالافق الاعلی.....» آغاز شده و با عرضه و تحلیل روایات این موضوع و سپس ارائه دلیل عقل ادامه یافته است و در پایان هم آراء و گفتار متفکران اسلامی را آورده ایم. در فصل سوم، تعداد معراج به اثبات رسیده و در پایان دو مرتبه بودن « معراج تبیین و تأیید شده است. در چهارمین فصل زمان و مکان از پر گفتگوترین بحث های معذاج مورد بررسی قرار گرفته است. در این فصل با تکیه به دلایل متعددی به لحاظ زمان، سه سال و یا چهار را معتقد شد و به لحاظ مکان مسجدالحرام را برگزیده ایم. در فصل پنجم با الهام از روایات و با تکیه بر آیات از هدف این سفر ملکوتی سخن رفته و برای تبیین بیشتر، و هدف پاره ای از مشاهده پیامبر در معراج نیز گزارش شده و با گفتاری از بزرگان در این باره ، فصل پایان یافته است. در بخش سوم که داستان معراج و ره آوردهای آن نام دارد، در فصل اول آن گزارشی از سفر پیامبر ( ص) بیان شده است. و در فصل دوم آن ره آوردهای معراج با استناد به روایات معصومین ( ع) که بیان است از ولایت علی(ع) ، وجوب نمازهای روزانه ، ماده اولیه وجود زهرای اطهر ( س)، و رفع تکلیف های دشوار امت های پیشین از امت پیامبر عنوان شده است.

تبیین عدالت به عنوان فضیلت نفس معمولا مبتنی بر تقسیمات قوای نفس می باشد چنانکه بعضی از حکیمان مسلمان نیز چنین کرده اند. در بحث عدالت فردی، بررسی و مقایسه تبیین های حکمت عملی بویژه عدالت آکوئیناس و ارسطو از یک طرف و اختلاف ارسطو و افلاطون با هیوم از طرف دیگر برای پی بردن به راه حلهای جدید به منظور حل مشکلات متفکران مربوطه حائز اهمیت است. به علاوه، دیدگاه اخلاقی جدید و سخن حکیمانه مسلمان در باره فضیلت عدالت و شباهت دیدگاه آنان با افلاطون و نیز معرفی عدالت به عنوان شریفترین و مهمترین فضیلت اخلاقی قابل توجه است. در بحث عدالت اجتماعی، عدالت نظامی است مبتنی بر این اصل که هر عضو جامعه حقوق معینی دارد حقوقی که یا از طبیعت چیزها بر می خیزد و یا از افعال آدمی، از آن حیث که موجودی مسئول و آزاد است، نشات می گیرد. بنابراین در کنار حقوق طبیعی، بحث شایستگی و استحقاق نیز مطرح می شود. راولز در باب عدالت اجتماعی، نظریه مدرن خود را براساس نظریه قرارداد اجتماعی طرح می کند و در عدالت به عنوان انصاف، آزادی و برابری را یکجا جمع می کند . نظریه وی مستلزم یک سری مفروضات فلسفه اخلاقی از جمله خودمختاری، احترام به خود، تقدم حق برخیر است. لازمه دیدگاه وظیفه گروانه وی است. نکته مهم در اینجا این است که درک راولز از انسان و اخلاق در نقطه مقابل درک ارسطویی بوده و شباهت زیادی با دیدگاه کانتی دارد. اما لازمه قراردادگرایی وی این است که مبنای الزام به عدالت را قرار داد قرار می دهد و در این صورت، مهمترین اشکال این خواهد بود که عدالت یک امر اعتبار کردنی می گردد. راولز ضمن طرح دو نوع انگیزه، انگیزه انسان را میل به عادلانه عمل کردن در مقابل انگیزه نفع شخصی معرفی می کند و مسئله بی طرفی که ریشه در بحث تعمیم پذیری و ساختارگرایی اخلاقی کانت دارد را مطرح می کند. بعلاوه در بحث از رابطه عدالت با ارزشهای دیگر، برخلاف بعضی از لیبرالیستها که اولویت آزادی را بر ارزشها مطرح می کنند، معتقد به حاکمیت عدالت می گردد، زیرا آن را به عنوان معیار ارزیابی و درستی افعال خارجی قلمداد می کند./

چکیده:هدف پژوهش بررسی عرفان اسلامی از دیدگاه حدیث و مقایسه آن با عرفان در بودائیسم و مسیحیت است. روش پژوهش: مطالعه - کتابخانه ای - استفاده از منابع - استفاده از احادیث و دیدگاه پیامبر و ائمه علیه السلام در مورد عرفان در اسلام و نتیجه کلی : بررسی عرفان اسلامی از دیدگاه حدیث و مقایسه عرفان اسلامی با عرفان در بودائیسم و مسیحیت و نتیجتا رد تاثیر عرفان بودائیسم و مسحیت بر عرفان اسلامی و اثبات موضوع استقلال عرفان اسلامی

عشق از جمله مباحث اساسی فلسفه افلاطون است. در میان آثار افلاطون دو گفتگوی مهمانی و فایدروس که عمدتاً به مسألة عشق و زیبایی پرداخته اند مبنای این پژوهشند . برای روشن نمودن معنای عشق افلاطونی از تفسیر فیچینو بر این دو رساله استفاده شده است. اما ابن سینا گذشته از مطالب پراکنده ای که می توان در آثار مختلف وی دربارة عشق یافت، رساله ای به نام رسالة العشقدارد که در آن به طور متمرکز به بحث در باب عشق پرداخته است . این رساله اساس این پژوهش بوده است. پس از شرح دیدگاه افلاطون و ابن سینا به بیان همانندیهای میان این دو دیدگاه تا حد امکان پرداخته شده است. اهداف این رساله از این قرارند: تبیین جوهر عشق نزد افلاطون و مشخص نمودن جایگاه عشق در فلسفه وی؛ بیان رابطه عشق افلاطونی با زیبایی، فلسفه، نیک، ایده ها و... .؛ تبیین جوهر عشق نزد ابن سینا و بازنمودن دیدگاه وی دربارة عشق؛ بیان رابطه عشق با کمال ، زیبایی، خیر محض و ... نزد ابن سینا؛ بیان وجوه همانندی میان این دو دیدگاه. افلاطون در مهمانی صعودی پله پله از امور جسمانی به روحانی را بیان می کند. عشق دمون و واسطه ای است که در این صعود عاشق را از مراحل پست تر به مراحل والاتر هدایت و تربیت می کند. غایت این راه وصول به زیبایی فی نفسه است. عاشق هنگامی که با رهبری عشق به این غایت می رسد از حیات جاویدان بهره مند می گردد. افلاطون در فایدروس عشق را از اقسام چهارگانة جنون الهی برمی شمارد و معتقد است تنها جنون عشق است که ما را به موطن ملکوتی و آسمانی مان باز می گرداند. تنها فیلسوف مستعد این گونه جنون است. اما مفسر وی، فیچینو، نیز نگاهی افلاطونی به عشق دارد و بر این باور است که هدف غایی عشق زیباییست که در نهایت تجسم خود خداست. به نظر فیچینو یک تجربة حقیقی از عشق، انسان را از میل طبیعی و ذاتی نفس برای اتحاد با خدا آگاه می سازد؛ این میل ممکن است با یک عنصر حسی شروع شود، اما این صرفاً یک آمادگی برای عشق راستین، که عشق به خدا است می باشد. همچنین زیبایی و خیر زودگذر که علاقة هیجان آور متقابلی میان انسانها برمی انگیزاند، بازتاب زیبایی و خیر الاهی است. در واقع مبنای حقیقی عشق فعال، کوشش آگاهانه نفوس در حرکت به سوی خدا، در یک تجربه متفکرانه می باشد. این جستجوی فعال برای حقیقت در طول حیات فلسفی، پایه حقیقی عشق و به وجود آورندة وحدت واقعی بین عشاق است. عشق الهی مستقل از جنسیت میان عشاق است. مفهوم فیچینو از عشق در این معنا شامل مفهوم نوعدوستی نزد پولس و آگوستین و همچنین مفهوم غیر مسیحی کلاسیک دوستی است. به نظر فیچینو تنها شکل حقیقی و کامل عشق، عشق دو طرفه میان افراد است و چنین عشقی نه فقط یک الزام اخلاقی بلکه یک الزام کیهانی است. اما ابن سینا عشق را در مراتب گوناگون هستی از ضعیف ترین درجة وجود یعنی هیولای اولی تا قوی ترین مرتبة آن، یعنی واجب الوجود ساری و جاری دانسته است؛ عشق در هریک از این مراتب از درجات گوناگونی برخوردار است. به نظر وی راز بقا و تکامل در عشق است. علاوه بر این او با استمداد از ذوق عرفانی و روش فیلسوفانه به اثبات اتحاد عشق و عاشق و معشوق پرداخته و توانسته است سلطنت عشق را در پهنة وسیع جهان مدلل دارد. نهایتاً دو فیلسوف در مواردی از این قبیل هم رأی هستند: عشق را در تمامی موجودات ساری دانستن؛ عشق را قدیم و سرچشمة والاترین نعمتها برشمردن؛ عشق مجازی را گامی برای وصول به هدف نهایی دانستن؛ دیدگاه دو فیلسوف دربارة عشق های حیوانی؛ تولید مثل را عامل جاودانگی و بقای موجودات برشمردن؛ همراه بودن عشق و لطافت و زیبایی و توازن؛ متجلی شدن عشق هم در ذات عاشق و هم معشوق؛ فی نفسه مطلوب و معشوق بودنِ خیر؛ غرض عشق. لازم به ذکر است روش این تحقیق کتابخانه ای و تحلیلی است.

پژوهش حاضر تحت عنوان عشق در سه مکتب: مشاء، اشراق و حکمت متعالیه درصدد است تا با بررسی آراء و اندیشه های ابن سینا (ره)، شیخ اشراق (ره) و ملاصدرا (ره)، به تطبیق این سه دیدگاه با یکدیگر در خصوص مسائل قابل طرح در مورد مقوله فلسفی – عرفانی عشق بپردازد. دستاورد و یافته های این تحقیق ، حاکی از این مطلب است که اولاً؛ هر سه مکتب مشاء و اشراق و حکمت متعالیه یا به صراحت و یا غیر صریح برای پرسش های اساسی این تحقیق پاسخ هایی ارائه نموده، با اطلاع از روح کلی اندیشه هر مکتب در خصوص عشق می توان دریافت که چنانچه در یکی از این مسایل تصریحی ننموده باشند، اما آن مسأله را پذیرفته اند یا نپذیرفته اند. ثانیاً؛ همچنین یافته ها، تأثیر پذیری جدی دو مکتب اشراق و حکمت متعالیه، از آموزه های حکمت مشاء و شهودات عرفانی عارفان ناموری همچون ابن عربی (ره) حاکی است. ثانیاً؛ می توان مدعی شد بخش عظیمی از اندیشه های دو مکتب اشراق و حکمت متعالیه، و بلکه طرح اصلی اندیشه آن ها در مورد بحث از عشق، چیزی جز گفته های ابن سینا (ره) نیست، و در اکثر یافته های شیخ اشراق (ره) و صدرا (ره) در این بحث که ادعا به کشف و شهود و اختصاص شده، بوعلی (ره) تقدم دارد.