جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده (فارسی): چیستی خیال خلاق، نزد فارابی، بر اساس سه وظیفه قوه متخیله، یعنی حفظ صور حسی، تجزیه و ترکیب آنها و محاکات محسوسات و معقولات توسط آنها، مفهوم سازی شده است. ابن سینا برای توجیه و تبیین چنین خیالی معطوف به عوامل درونی است. اما سهروردی، علاوه بر پذیرفتن تخیل وابسته به ذهن، خیال را به وسیله مرتبه ای از جهان هستی که آن را عالم مثالی می نامد تبیین می کند. فارابی، هم از منظر حکمت نظری و هم از منظر حکمت عملی، کارکردهای معرفتی و مدنی جانشین ناپذیری برای خیال خلاق قایل است و آن را تنها راه دست یابی جمهور به حقایق معقول و سعادت معقول می داند. از نگاه فارابی، ملاک نهایی نقد خیال خلاق، سعادت است و داوری که خیال را در ترازوی زیبا و زشت و خوب و بد می سنجد قوه ناطقه است. سهروردی، همچون ابن سینا، به این مسایل نپرداخته است. او متخیله را با روی آوردی عرفانی شیطانی بزرگ ارزیابی می کند.

در این پایان نامه که به خلقت انسان در قرآن ونقدها و بررسیهای آن اختصاص دارد، این موضوعات مورد بحث قرار گرفته است: منشأ انسان، مبدأ پیدایش انسان از نظر دین چینیان و مذهب تائو، داستان آفرینش انسان در تورات، خلقت انسان و مسأله تکامل، و حیات انسان و تکامل.

این پایان نامه در چهار فصل با عناوین ذیل تدوین شده است: خلقت انسان از دیدگاه قرآن کریم حاوی آیات مربوط و شرح آنها از کتب تفسیر، تئوری تکاملی مربوط به خلقت انسان، تعارض میان علم و قرآن درزمینه آفرینش انسان و راه حلهای ارائه شده توسطعلمای اسلامی جهت حل این تعارض، تکامل معنوی انسان و عوامل تکامل او و نیز تنزل معنوی انسان وعوامل تنزل او.

چکیده (فارسی): این رساله شامل تقریر و گزارشی است از تفسیر مارتین هایدگر از موضوع اراده(خواست) قدرت همچون دانش و همچون متافیزیک. این موضوع عنوان یکی از بخشهای مجلد سوم کتاب هایدگر با نام نیچه است. هایدگر در آن مجلد به تبیین و بررسی نقد نیچه در خصوص دو مفهوم اساسی متافیزیک یعنی حقیقت و دانش(معرفت) می پردازد. نیچه حقیقت و دانش را به عنوان مبنای ارزشگذاری در تفکر متافیزیکی نقد کرده و باور به حقیقت را به عنوان آن چیزی که در فرایند کسب دانش و معرفت به دست می آید نوعی توهم یا خطا می شمارد. منطق و صدق نیز به عنوان روش و مناط حجیت بخشیدن به دانش و حقیقت نقد می شوند تا بنیان و اساس معرفت کهن فلسفی و متافیزیک یکجا فرو ریزد. هایدگر با ریشه یابی و فهم پدیدارشناسانه مفاهیم و تعاریف و نقد نیچه از نظرگاه موجود نسبت به جهان ،نسبت به موجودات و نسبت به زندگی و ارزشهای برآمده از زندگی سعی میکند شرحی عمیق از نقد نیچه ارائه کند .این تبیین در راستای اندیشه خواست قدرت و نیز اندیشه بازگشت جاودانه صورت می گیرد که به نظر هایدگر یک مسیر تفکر و اندیشگی است که علیرغم میل و تلاش صاحبش نتوانسته از سیطره تفکر متافیزیکی خارج شود و همچنان در درون متافیزیک سیر می کند ، یعنی پرسش از چیستی و ماهیت موجودات و هستندگان .به نظر هایدگر پرسش بنیادین باید از وجود و خود هستی باشد و نه از هستندگان. بنابر این معیار، هایدگر نقد نیچه از دانش و حقیقت به معنای متافیزیکی- آن را صرفا تا حدودی می پذیرداما ان را ناکافی می داند لذا معرفت به معنای مورد نظر خودش که به معنای حضور و بازنمود است را طرح می کند تا براین اساس به مفهوم حقیقت به معنای الثیا یعنی آشکارگی وجود یا ناپوشیدگی و نامستوری نزدیک شود.

هدف پژوهش بررسی واژه های خوف و امنیت از دیدگاه قرآن و روایات و بازتاب آن دو در زندگی دنیوی و اخروی و نیز فردی و اجتماعی انسانها است روش نمونه گیری دسته بندی آیات قرآن و روایات رسیده از معصومین (ع ) و بحث و بررسی آنها است روش پژوهش کتابخانه ای است ابزار اندازه گیری الف ) کتب تفسیری مانند: مجمع البیان ، نور الثقلین ، المیزان و... ب ) کتب روایی مانند: نهج البلاغه ، الکافی ، بحارالانوار، من لا یحضره الفقیه و... ج ) کتب اخلاقی مانند: معراج السعاده ، تهذیب الاخلاق ، اخلاق ناصری و... نتیجه کلی : خوف از خداوند متعال ، ریشه امنیت همه جانبه در زندگی انسانها است

بررسی و تبیین موضوع خیر و شر از دیدگاه قرآن، روایات، فلاسفه و متکلمین است. پژوهش حاضر در یک مقدمه و هفت فصل تهیه و تنظیم شده است. نویسنده پس از مفهوم شناسی خیر و شر به بررسی مترادف های آن ها در قرآن پرداخته که شامل صلاح، فساد، برّ، اثم، فجور، حسن، قبح، سیئه، طیب و خبث، است. وی در زمینة مفهوم خیر و شر و مترادف های آن ها، به این نتیجه رسیده است که خیر و شر از همة الفاظ دیگر عام تر، جامع تر و رساتر می باشند و شامل تمامی اندیشه ها، اعمال و رفتارهای نیک و زشت می شوند، و در ادامه به معرفی خیر و شر از دیدگاه اندیشمندان دینی همچون فلاسفه، متکلمین، مفسران و علمای اخلاق اشاره شده است. فصل بعدی نیز به معیار خیر و شر در قرآن و روایات اختصاص دارد و در آن به بررسی تعریف خیر و شر در قرآن و مقایسة آن با تعریف ارسطویی پرداخته و در دو فصل پایانی نیز مصادیقی از خیر و شر در قرآن و روایات و اقسام خیر و شر اخلاقی و رفتاری را یادآور شده است. نویسنده در مقایسه دیدگاه قرآن با نظریه ارسطو چنین نتیجه گرفته است، سعادت و خوشبختی که ارسطو به عنوان غایت اعمال و افعال مطرح نموده مربوط به سعادت و خوشبختی دنیوی است و وی از سعادت اخروی غفلت نموده در حالی که سعادت حقیقی انسان مربوط به آخرت اوست، چرا که حیات انسان حیات ابدی است.

این پایان نامه از سه فصل تشکیل شده است. درفصل اول با عنوان ماهیت خیر و شر از خیر و شر ومشتقات آن دو، آرای حکما پیرامون آن دو و مسأله حسن و قبح عقلی از دیدگاه قرآن بحث به میان آمده است. فصل دوم درباره رابطه خیر و شر با قضاء وقدر الهی است و در آن شبهه ثنویت و پاسخ آن بیان شده است. فصل سوم به رابطه شرور با عدل الهی اختصاص دارد و در آن از عدم آگاهی آدمی از تمام جهات هستی و فوائد شرور بحث شده است.

بحث در مسایل عقیدتی و رفع شبهات و شک ها از آن ها، شریفترین، ارزنده ترین و واجب ترین بحث علمی است، زیرا سعادت دو جهان و اصلاح اخلاق و رفتار انسان در گرو آن است. در عصر ما سؤالات گوناگونی در مورد خاتمیت مطرح شده، که تمام این شبهات و سؤالات در این معنای کلی با هم واحدند که آیا خاتمیت به معنای انقطاع از غیب است؟ محقق سعی کرده است که مسأله ی خاتمیت را ریشه یابی کند، در نتیجه بعد از بررسی واژه های موجود در عنوان تحقیق بحث را از وحی که تنها راه ارتباط خدا با پیامبران و قوام نبوت و بعثت است شروع می کند، و سعی می شود که خواننده با مطالبی از قبیل، کاربرد واژه ی وحی در قرآن و این که این شعور مرموز اختصاص به چه کسانی دارد و چه افرادی ظرفیت درک این شعور مرموز را دارند، آشنا شود، که برای تکمیل شدن بحث نظر فلاسفه ی قدیم و جدید و نقاط اشتراک و افتراق آن ها نیز ذکر شده است. در بخش سوم مطالبی از قبیل: هدف از بعثت انبیا، شروط بعثت و لوزم بعثت، مورد بحث و بررسی قرار می گیرد؛ در بخش چهارم که « رسالت» نامیده می شود، تعریفی از رسول و نبی داده شده و فلسفه ی ارسال انبیا از نظر قرآن و مراحل تأثیر این رسالت مورد بررسی قرار می گیرد؛ بخش پنجم به نام نبوت می باشد، که در این بخش مفهوم نبوت، اقسام نبوت، اهداف و فواید نبوت و علل تجدید نبوت ها آمده است؛ بخش ششم که بخش اصلی این تحقیق است « خاتمیت» نام دارد؛ در این بخش خواننده به مواردی از قبیل خاتمیت از نظر قرآن، روایات و عقل، و این که چه دلایلی موجب ختم نبوت گردیده است و این که این خاتمیت چه آثاری را به همراه داشته است، آشنا می شود. و در پایان بحث خاتمیت از دیدگاه سه تن از صاحب نظرات مورد تحلیل قرار گرفته است؛ و بخش آخر، دین اسلام را به عنوان یکی از ادیان جامع و کامل معرفی می کند و برای روشن شدن بیش تر بحث، از کلام خدا در این زمینه استفاده می شود.

در این نوشته، ابتدا مباحثی مورد بحث قرار گرفته اند که از مبادی و مبانی بحث از علوم فطری به شمار می آیند; سپس با عنایت به سیر تاریخی موضوع، رأی بعضی از فیلسوفان در آغاز تاریخ فلسفه در مورد علوم فطری مطرح شده اند که از قضا، از دیدگاه های اساسی در این بحث شمرده می شوند و در بین متأخّران، گاه مبنای بعضی مباحث در علوم فطری و حتّی مبنای بعضی مباحثِ معرفت شناسی در زمینه های دیگر واقع شده اند;آن گاه از میان فیلسوفان جدید غرب، دیدگاه هایی مورد توجّه قرار گرفته است که به طور مستقیم به نفی یا اثبات علوم فطری پرداخته اند. در بررسی این دیدگاه ها سعی بر این بوده است که در ابتدا، آرای هر فیلسوف تبیین، و مباحث آن با نظمی منطقی تنظیم، آن گاه نقاط قوّت و ضعف آن مطرح شود. نخستین بخش به تبیین مبادی و مفاهیم «فطرت» و «فطری» پرداخته، و در پنج فصل بیان شده است: فصل اوّل درباره واژه «علم»، و فصل دوم درباره واژه «غیراکتسابی»، و فصل سوم در باب واژه های «فطرت» و «فطری» است و در فصل چهارم، اقسام گوناگون علوم از جهت مبدأ وجودی و آغاز زمانی بررسی شده است و در فصل پنجم، روش تحقیق در علوم فطری و راه های اثبات وجود، وجود علم و... را بیان کرده ایم. بخش دوم در باب تفکیک فطرت و علوم فطری، و در سه فصل است: در فصل اوّل، تفاوت فطرت و غریزه، و بیان دیدگاه های برخی فیلسوفان و روان شناسان مورد بحث قرار گرفته است. در فصل دوم، پنج تقسیم درباره فطرت از منابع اسلامی گزارش، و یکی از آن ها انتخاب شده است. در فصل سوم، تقسیم های اساسی علوم فطری را مطرح، و در انتها تقسیمی جدید را که جامعیت بیشتری دارد، پیشنهاد کرده ایم. در بخش سوم، اعتقاد به وجود علوم فطری از آغاز تاریخ مورد توجّه قرار گرفته و در سه فصل آمده است: در فصل اوّل، رأی سقراط درباره فطری بودن علوم و تولّد آن از طریق دیالوگ مورد بررسی قرار گرفته است. فصل دوم، در باب نظریه استذکار است و این نظریه مورد نقد قرار گرفته، و در فصل سوم، قاعده "من فقد حساً" از دیدگاه ارسطو و فیلسوفان اسلامی مطرح، و در انتها، عدم قابلیت این قاعده برای نفی علوم فطری ذکر شده است. در بخش چهارم، دیدگاه فیلسوفان غرب درباره علوم فطری بررسی شده است: در فصل اوّل، جایگاه بحث فطرت در فلسفه غرب، و در فصل دوم، دیدگاه دکارت در مفهوم فطری و نسبت آن با وضوح و تمایز و مصادیق علوم فطری از نظر وی را نقد و بررسی کرده ایم.فصل سوم به آرای جان لاک در معنای فطرت و فطری مربوط می شود که مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.فصل چهارم درباره فطرت در فلسفه کانت است و ادلّه وی در پیشینی بودن زمان و مکان و مقولات فاهمه نقد شده است.در فصل پنجم، دیدگاه نوام چامسکی در باب فطری بودن ساختارهای زبان و ادلّه وی را نقد و بررسی کرده ایم.

فصل اول رساله به بیان کلیاتی درباره مفهوم زبان، زبان دین، زبان قرآن، ارتباط زبانی خدا با انسان، معنی شناسی قرآن ...می پردازد .در فصل دوم به سئوال از معنا داری و معرفت بخشی از زبان دین و زبان قرآن پاسخ داده شده است . فصل سوم به مساله عرفی یا تخصصی بودن زبان می پردازد .در فصل چهارم یا بررسی مفهوم رمز و سمبل و بر شمردن عناصر ویژگیها، انواع و قلمرو آن آغاز میشود، سپس به انگیزه روی آوردن به بیان رمزی و نماد پردازی اشاره می گردد. در این بخش نظریه رمزی بودن زبان قرآن مورد بررسی قرار میگیرد . فصل پنجم به بیان چگونگی ساختار و ویژگیهای زبان قرآن می پردازد./