جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«الشيعة في موكب التاريخ»، نوشته آيت‌ الله جعفر سبحانى است كه به بررسى تحليلى و مستند پيدايش و سير تاريخى تشيع از دوره پيامبر (ص) تا دوران خلافت عباسى مى‌ پردازد. اين كتاب، نام كاملش «الشيعة في موكب التاريخ (دراسة موضوعية في نشئة الشيعة في ضوء الكتاب و السنة و التاريخ)» است. موضوع كتاب، بحث در مورد پيدايش تشيع، پندارهاى مطرح‌ شده درباره تشيع و تشيع در دوره اموى و عباسى مي باشد.

اخلاق عبارت از هیأتی راسخ در نفس است که به سهولت و بدون نیاز به فکر و رؤیت، مصدر افعال باشد . اگر آن هیأت منبع صدور افعال زیبا و پسندیده باشد، آن اخلاق را نیکو گویند. و اگر بر عکس باشد آن اخلاق ناپسند است. در دین اسلام پس از داشتن عقیده و باوری صحیح و توحیدی، رسیدن به اخلاق پسندیده مهمترین هدفی است که بدان توصیه شده است. آنچه که در این مقاله خواهد آمد ، نگاهی به تهذیب اخلاق از نگاه حکمای اسلامی در قیاس با قرآن است. و اشاره خواهد شد که کتابهایی که از ارسطو تاکنون در مورد اخلاق نوشته شده دو رویکرد دارند: رویکرد اول طرح مباحثی تئوریک و نظری در باب علم اخلاق که بنیان گزار آن ارسطو بوده و بر اساس بینش فلسفی خود به ارائه‌ی مطالب به صورت عقلیِ محض پرداخته است. رویکرد دوم که در میان فیلسوفان و حکمای اسلامی دیده می ،شود از طرفی استفاده از مبانی نظری فلاسفه در مورد اخلاق است و از طرف دیگر طرح رذایل و فضایل اخلاقی عموماً بر اساس متون دینی (=قرآن و سنت) بوده است. این پژوهش که به روش تحلیلی-توصیفی نوشته شده، حاوی این نتیجه است که بیشتر مباحث انسانشناسانه‌ی حکمای اسلامی، همان مباحث پیشین حکمای یونان بوده که در قالب ترجمه‌ی مواریث یونانی به ادبیات اسلامی راه پیدا کرده است. اما در شمردن رذایل و فضایل اخلاقی مهمترین منبع آنها قرآن بوده است.

سده دوم هجری در جو اختناق دوران سیاه استبداد هارون الرشید در شهر بغداد، شاعری به نام منصور بن زبر قان بن سلمه زندگی می کرد. وی در دوران سرکوب علویان و ستم به ساحت اهل بیت (ع) با زبان شعر خود فریادگر مصیب و ستمی بود که از ناحیه عباسیان بر اهل بیت (ع) وارد می شد و از طرفی با مرثیه سرایی و مدیحه گویی توانست فضایل و مناقب آنان را در اشعار خود به طور صادقانه و با صراحت لهجه بیان کند و به همگان برساند. منصور نمری با تکیه بر اصل تقیه خود را به دربار هارون نزدیک کرده ولی دیری نپایید که تشیع وی توسط استادش عتابی برای هارون آشکار شد و به دنبال آن هارون به کارگزارش دستور داد هر جا نمری را یافتند دست و زبانش را قطع کنند و سپس گردنش بزنند. بعد از مرگ منصور نمری و سوزاندن دیوان اشعارش هیچگونه کوششی در جمع آوری و نگهداری اشعار وی بخاطر ترس از حکومت وقت صورت نگرفت. از همین رو تعدا اشعار و قصاید بجا مانده وی اندک است. لذا ضرورت دارد شخصیت این شاعر شیعی متعهد بررسی و به ادبیات سیاسی جهان اسلام معرفی گردد. این مقاله با مراجعه به امهات کتب ادبی، تراجم، امالی و معاجم و... به معرفی گوشه ای از شخصیت وی می پردازد و امیدوار است گامی هر چند کوچک در امر احیاء ادبیات متعهد و سیاسی شیعی بردارد.

علم کلام عهده¬دار تبیین آموزه¬های دین اسلام است و در مقابلِ پرسش‌ها و انتقادهای پیروان دیگر ادیان، از این آموزه¬ها دفاع می¬کند. کلام جزو اولین علوم اسلامی است که در میان مسلمانان پیدا شد و با همت بزرگان و دانشمندان برجستة اسلامی گسترش یافت و جامعة علمی تمدن اسلامی را تغذیه کرد. با آنکه مسائل علم کلام از زمان آغاز دعوت اسلام مطرح شده بود، فرقه¬ها و مکاتب کلامی پس از وفات پیامبر اسلام? نمود یافتند و هر کدام در اثبات عقاید خود تألیفاتی نگاشته، به ردّیه نویسی روی‌آوردند. اینکه این گروه‌ها کی و کجا و چگونه پدید آمدند¬؛ چه اهدافی را دنبال می¬کردند؛ و در مباحث کلامی چه روشی داشتند، پرسش‌هایی هستند که این مقاله به اختصار به آنها پاسخ می‌دهد، و در ضمن این پاسخ¬ها، خلاصه¬ای از سرگذشت علم کلام در دوره¬های مختلف تاریخی را ارائه می‌کند.

در پژوهش پیش­رو تلاش بر آن است تا با سود جستن از مفهوم شرایط امکان، آغاز فلسفه اسلامی در جهان اسلام مورد بحث قرار گیرد. البته مدنظر این نوشتار، بررسی شرایط امکانِ آغازِ فلسفه اسلامی در نسبت با میراث فلسفی یونان است. به عبارت دیگر می­خواهیم ببینیم متفکران مسلمان به واسطه چه شروطی، با میراث فلسفی یونان مواجهه پیدا کردند و توانستند این میراث را به درون کشیده و از آنِ خود کنند. فهمِ این شرایط در آن دوره تاریخی، اگر با فیلسوفان مسلمان وارد گفتگو شویم، امکان­هایی را برای امروز ما در برقراریِ نسبت با علوم انسانیِ غربی و بنا نهادن علوم انسانیِ اسلامی خواهد گشود. نشان خواهیم داد که «طلب حقیقت» و «توجه به تفکر از ناحیه تفکر» از شروط مهمی بودند که تاسیس فلسفه اسلامی را در نسبت با میراث فلسفه یونانی ممکن کردند.

چکیدهپیامبر(رحمه للعالمین) به عنوان آخرین فرستاده خداوند درزمین، دین اسلام را کاملترین دین و علی (علیه السلام) را جانشین و وصی بعد از خود معرفی می نماید ، که بعد از آن احکام دینی توسط ایشان اجرا گردد.اما گروهی که از ابتدای رسالت پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) از پذیرفتن دین اسلام سر باز زده بودند اسلام را به ظاهر پذیرفته و منتظر بودند تا بعد از رحلت ایشان حاکمیت جامعه اسلامی را برعهده بگیرند.به همین دلیل باآن همه سفارش پیامبرکه فرمودند:" من ازمیان شما می روم اما دو چیز گرانبها را می گذارم کتاب خدا واهل بیتم را مادامیکه به این دو متمسک شوید هرگز گمراه نمی‏شوید." از هردو فاصله گرفتند.چهره‌های مشهور بنی امیه در زمان حضرت امیر(علیه السلام) از بیعت با ایشان سرباز زدند و به این ترتیب جامعه عرب که زندگیشان با مادیات دنیایی رقم می خورد بادنیا پرستان و پایه گذاران حزب اموی همراه شدند وجامعه ای که توسط پیامبر از جاهلیت نجات یافته بود دوباره به زمان قبل خود بازگشت و درهای ورودی انحرافات بنی امیه و مقابله با خاندان پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) و راههای نفوذ آنها به حکومت باز شد.آنچه در این پایان نامه مورد بررسی قرار گرفته است پیش بینی های زیبای حضرت در خصوصفتنه ها، انحرافات، ستم ها و سیاستهای این حکومت در طی83 سال بعداز شهادت حضرت و ادامه داشتن آن در زمان ظهور امام منتظر در آخر الزمان می باشد . درفصل اول علل نفوذ و حاکمیت اجتماعی بنی امیه ، از زبان حضرت و بازگشت مجدد آنها به دوران جاهلیت که با سرپیچی از فرامین پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم)و غصب خلافت توانستند باعث نفوذ اجتماعی و حاکمیت سلسله اموی شوند.در فصل دوم نگرانی حضرت از تاثیر دستاوردهای حکومت بنی امیه واوصاف حکومتی آنها در جامعه آن روز که با فتنه هایی آغاز شدودر آینده نیز مسلمانان با آن روبه رو شدند. درفصل سوم بررسی ریشه های انحراف بنی امیه و علل سیر و سقوط ارتجاعی آنها و در فصل پایانی بیان امیر مومنان(علیه السلام) درخصوص خروج سفیانی است و زیبایی کلام حضرت در این است که ایشان ظهور امام منجی درآخر الزمان را با خروج سفیانی بیان نموده و سفیانی را از نسل بنی امیه معرفی می نماید . ان شاءالله که این پایان نامه بتواند راهی برای هادیان راه حق و حقوق از دست رفته اهل بیت(علیهم السلام)در طول تاریخ را بیان کرده باشد.و من الله التوفیق