جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ماشینی : این کتاب با استفاده از روشی الهیات محور برای درگیر شدن با پدیده های تاریخی و فرهنگی، چالشی را که الهیات انقلابی شیعی در ایران با کنوانسیون های غربی در زمینه الهیات، انقلاب و نقش دین در خلق هویت مطرح کرده است، بررسی می کند. نویسنده با ارائه نقدی سخت از ادبیات کنونی درباره اسلام سیاسی و انقلاب اسلامی ایران در سال 1979، پیشنهاد می‌کند که ادبیات کنونی از درک و درگیری با انقلاب و اندیشه آن به عنوان پدیده‌های دینی ناتوان است. متفکران شیعه که مبتنی بر تجربه ایمان بی قید و شرط به خدا هستند، تمایزی را بین امر انسانی و الهی تشخیص می دهند. این متفکران با توجه به چالش ساختن جامعه با فضیلت، الگویی از اقتدار و اخلاق مبتنی بر میانجیگری، تفسیر و مشارکت در تجربه ایمان ارائه می کنند. اوری گلدبرگ این مدل تفسیری را با استفاده از طیف وسیعی از ابزارهای نظری، به ویژه الهیات انتقادی برگرفته از تفکر یهودی و مسیحی، در نظر می‌گیرد. او از خوانش دقیق چندین متن نوشته شده توسط اندیشمندان برجسته شیعی ایران بین سال‌های 1940 تا 2000 استفاده می‌کند که بیشتر آنها برای اولین بار به انگلیسی ترجمه شده‌اند تا گفتمانی پر جنب و جوش و پیچیده را آشکار کند. این کتاب با ارائه دیدگاهی جدید بین ادیان در مورد موضوعی که معمولاً خارج از محدوده چنین پژوهشی است، مرجع مهمی برای پژوهشگران ایران شناسی، اسلام سیاسی، الهیات و مطالعات فرهنگی خواهد بود.

ترجمه ماشینی: انقلاب ایران هنوز اکثر ناظران غربی را گیج کرده است. تعداد کمی ظهور تئوکراسی در یک دولت مدرن را ممکن می دانستند، و کمتر فکر می کردند که ممکن است ناشی از یک انقلاب مردمی باشد. کتاب حاضر، اثر سعید امیر ارجمند، گزارشی متفکرانه، دقیق، تحقیقی و قابل فهم از آشفتگی در ایران ارائه می دهد که اهمیت این رویداد منحصر به فرد را برای درک ما از انقلاب ها آشکار می کند. ارجمند با ارائه پیشینه تاریخی بسیار مهم، هم ساختار مرجعیت در تشیع (یکی از دو شاخه اصلی اسلام) و هم تأثیر دولت مدرن بر جامعه ایران را که دو عامل اساسی برای درک انقلاب 1357 هستند، بررسی می کند. سپس ظهور [امام] خمینی را شرح می دهد. تزریق دلارهای نفتی به اقتصاد؛ فساد سیاسی آشکار؛ و سلب بختیار، بنی صدر و بازرگان توسط [امام] خمینی، تحکیم حکومت دینی و ایجاد قانون اساسی بر اساس تفسیری جدید از مبانی اسلامی.

ترجمه ماشینی: سعید امیر ارجمند با نادیده گرفتن دیدگاه‌های ساده‌شده و دارای بار سیاسی بیش از حد در مورد سیاست اسلام شیعی، یک مطالعه جامعه‌شناختی و تاریخی پربار از تشیع و نظم سیاسی ایران پیشامدرن ارائه می‌کند که ریشه‌های آنچه به حکومت دینی [امام] خمینی تبدیل شد را آشکار می‌کند.

- تسعى هذه الدراسة إلى استطلاع حيثيات تحول الأصولية الدينية في إيران إلى حركة اجتماعية واسعة، و ذلك من منظور النموذج النظري الثلاثي: الفرصة السياسية، تعبئة الموارد و مسار التأطير. - هناك ثلاثة موارد ساهمت في تعبئة السخط خلال الثورة الإيرانية، هي: أولا التحالف التاريخي بين المسجد و البازار، ثانيا مكانة المسجد كمركز للتعبئة، الاحتفاليات الدينية كمناسبات للتعبئة، و شهرة رجال الدين، و ثالثا التشيع كإيديولوجية مقاومة للحكم الظالم. أما بنية الفرصة السياسية فتقوم على دعامتين اثنتين هما: الثورة الدستورية 1905-1906، و التي شكلت أنموذجا يحتذى، سواء على صعيد التنظيم أو على صعيد المبادئ و الأهداف. و السياق السياسي الذي سمح بتبلور معارضة دينية نظرا لضعف المعارضة العلمانية بشقيها، اليساري و الليبرالي. يرتكز مسار تأطير الحركة الاجتماعية الدينية في إيران على إرجاع الأزمة التي يعيشها المجتمع الإيراني إلى عداء النظام الشاهنشاهي للهوية الإسلامية، و تبعيته للقوى الخارجية.

قصه حسن و محبوبه کتابی داستانیست نوشتهٔ علی شریعتی. این داستان پس از کشته شدن دو نفر از مبارزین علیه حکومت پهلوی، حسن آلادپوش و محبوبه متحدین در سال ۱۳۵۵، که زن و شوهر بودند، نوشته شده است.شریعتی به این زوج نزدیک بود و در مراسم عقد آنها حضور داشت. در این داستان آلادپوش و متحدین به‌طور نمادین به شکل یک زن و شوهر که به روستا رفته‌اند تصویر شده‌اند. این داستان طرحی برای نجات ایران توسط «روشنفکر مسلمان» و نه «روحانی و مرتجع» بود. در این ده معلمی بود که برخلاف ملای ده درک و شعور زیادی داشت ولی الگویی نداشت تا ارائه کند. با آمدن حسن و محبوبه به روستا که دارای همهٔ ویژگی‌های خوب هستند، معلم با نشان دادنشان به دیگران، الگوی زن و مرد مسلمان انقلابی را نشان می‌داد.

هر یک از انقلابها، و از جمله انقلاب اسلامی ایران، علاوه بر مشترکات، دارای ویژگیهای منحصر به فردند که باید جداگانه مورد مطالعه قرار گیرند. درباره ویژگیهای انقلاب اسلامی ایران مسائل گوناگونی مطرح شده است که در این مقاله تنها به دو مساله متضاد آن پرداخته شده است: 1) چرا مشکلات دوره پهلوی به انقلاب اسلامی منجر شد؟ 2) چرا مشکلات دوره انقلاب اسلامی درک می شود؟ این نوشته، متکی بر دیدگاه روان شناسی اجتماعی است و در پی آن است که توضیح دهد چرا از دو مقدمه ظاهراً متشابه ــ در دو مساله مذکور ــ دو نتیجه متضاد به دست آمده است.

"نویسنده در این مقاله تلاش نموده است تا از طرفی علل اجتماعی ـ اقتصادی، و از طرف دیگر آرا و نظریاتی (داخلی / خارجی) را در خصوص انقلاب سفید و بویژه اصلاحات ارضی تحلیل نماید. اشرف با اشاره به فشارهای مختلفی که در خصوص انجام اصلاحات بر دولت شاه وارد می شد، اساساً بنیان تفکر مبتنی بر انجام اصلاحات را در بیرون از دولت محمدرضا پهلوی جستجو می نماید. وی در این مقاله به بررسی روابط دهقانی / زمینداری در ایران پیش از اصلاحات می پردازد و بر اساس این بررسی مختصر جامعه شناختی بر آن است تا اثرات برنامه های اصلاحی شاه را بر طبقات اجتماعی ایران و بالاخص روستاییان ارزیابی کند. رونق شهرها، رشد جمعیت، مهاجرت فزاینده از روستاها به شهرها، از بین رفتن تنظیمات و ترتیبات اجتماعی پیشین در مناطق روستایی و بسیاری تحولات و دگرگونیهای دیگر منجر به تغییراتی در ساختار اجتماعی و طبقاتی جامعه ایران شد که مهمترین آنها شکل گیری اقشار و طبقات جدیدی بود که نقش آنها در تحولات اجتماعی بعدی قابل توجه گردید. بنابراین اجرای برنامه های اصلاحات موجب تغییرات وسیعی در حوزه های مختلف اجتماعی / اقتصادی جامعه ایران شد. با این حال، گرچه انقلاب سفید به بنیانهای سنتی اقتدار پاتریمونیالیستی (علما، بازار و طبقات زمیندار) که ارتباط بین الیگارشی پیشین و نیز بین آنها و توده های شهری، روستایی و قبیله ای را برقرار می کردند، خاتمه داد؛ اما در دهه 1970 منجر به شکل گیری اتحادهای انقلابی جدیدی شد که از ترکیب گروههای کوچک علمای انقلابی، پیروان بازاری آنها و فعالان فکری به وجود آمده و از منابع سرشار انسانی، مالی و فرهنگی بازار، مسجد و شبکه های مدرسه / دانشگاه برخودار بودند. و از سوی دیگر نیز دولت اتوکراتیک رانتیر مواجه با بحران فقدان اراده برای اعمال قدرت در ایام بحرانی بود. روی هم رفته مجموعه این عوامل به همراه ضعفهای ساختاری طبقات متوسط جدید منجر به سقوط رژیم شاه شد. "

علل وقوع و پیروزی انقلاب اسلامی ایران تا کنون از زوایای متنوعی مورد تجزیه و تحلیل واقع شده است. یکی از این رویکردها، تبیین انقلاب اسلامی از زاویه جامعه شناختی و تحلیل آن بر اساس چگونگی نقش و کارکرد طبقات اجتماعی است. بر همین اساس برخی از صاحب نظران معتقدند پیروزی انقلاب اسلامی، حاصل ائتلاف طبقات اجتماعی موجود درجامعه آن روز ایران علیه رژیم شاه بوده است. هدف اساسی این مقاله بازخوانی مجدد این گزاره و پی جویی دلایل وقوع ائتلاف مذکور می باشد. در این مقاله طبقات اجتماعی در عصر پهلوی دوم، به طبقات بالا، متوسط و پایین تقسیم شده اند و کوشش می شود تا به این سؤال پاسخ داده شود که چه رابطه ای بین سیاستهای شاه و مخالفت طبقات مختلف جامعه با رژیم وی وجود داشته است. از نظر نگارندگان برخی سیاستهای اقتصادی و اجتماعی شاه، به ویژه سیاستهای امنیتی سرکوب گرایانه او، پس از کودتای 28 مرداد1332، زمینه و بستر لازم برای نارضایتی طبقات اجتماعی مختلف جامعه را فراهم کرد، در نهایت این طبقات، با پذیرش رهبری امام خمینی و در ائتلاف با یکدیگر، تنها طریق تحقق خواسته ها و مطالبات اجتماعی و اقتصادی خویش را در براندازی رژیم شاه جستجو می کردند.

شناخت ماهیت تحولات اجتماعی و سیاسی بدون توجه به نحوه آرایش نیروهای اجتماعی و ماهیت تعارضات میان آنها و بررسی اندیشه ها و ایدئولوژی حاکم بر رفتار این نیروها میسر نیست. یکی از مهم ترین نیروهای اجتماعی که حدوداً از اواسط سده سیزده شمسی در سیاست و حکومت، به ویژه تحولات سیاسی ــ اجتماعی ایران نقش برجسته ای داشته است طبقه متوسط سنتی می باشد. پیروزی جنبش تنباکو و انقلاب مشروطیت ایران در درجه اول عمدتاً به دست این نیروی اجتماعی به دست آمد و در نهضت ملی کردن صنعت نفت یکی از ارکان اساسی ائتلاف جبهه ملی را تشکیل داد، طبقه متوسط سنتی در قیام پانزده خرداد و سرانجام در انقلاب اسلامی در صف اول نهضت قرار داشت. در این مقاله سعی شده است با نگاهی به تاریخ و مطالعه نقش این نیروی اجتماعی خودآگاه و متشکل در منازعات عمده اجتماعی ـ سیاسیِ معاصر ایران، زمینه ها و عوامل مؤثر برای ایفای نقش هژمونیک این طبقه در انقلاب اسلامی ریشه یابی شود.