جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب یک کتاب فلسفی است که درباره معرفت بحث می کند و در ضمن توضیح معرفت صوفیه به نقد آن می پردازد.

جایگاه امامت در دیده مسلمانان هم سنگ جایگاه و مقام نبوت است با این تفاوت که امام نبی نیست؛ از همین رو، همچنانکه نبی و رسول را خدا انتخاب می کند، باید امام و جانشین نبی نیز به انتخاب و انتصاب خداوند باشد. از آنجایی که دست بشر به وحی کوتاه است، رسول با اتصال به منبع وحی، در سیره و سخن خود امام را معرفی می کند و یا متن قرآن، چنین شخصی را می شناساند. اما برخی از مسلمانان، شیوه‌ ای دیگری را برای مشخص کردن امام مطرح کرده‌ اند. آنان با بیان اینکه به مشاوره اهمیت زیادی داده شده است، پس می توان برای انتخاب امام و رهبر هم بدان تمسک جست؛ نظریه «شورا» را برای انتخاب جانشین رسول خدا و تعیین امام مطرح کردند. آیت الله سید علی حسینی میلانی در کتاب «الشورى في الإمامة»، به بیان خاستگاه این نظریه پرداخته و نارسایی آن را برای تعیین امامت جامعه نشان داده است. ایشان که کتابش را در سه بخش تنظیم کرده در بخش اول به اثبات الهی بودن انتصاب و تعیین امام پرداخته و با استناد به حدیث نور، امامت امیرالمؤمنین علیه السلام را از زمان آفرینش دانسته است. در بخش دوم کتاب به بررسی چگونگی انتخاب ابوبکر و عمر برای خلافت دست یازیده و عدم تطبیق نظریه شورا را بر خلافت این دو گزارش کرده است. بخش سوم، زمان مطرح شدن نظریه شورا بررسیده است؛ در بخش چهارم کوشیده ابعاد جزئی و مسائل پوشیده جریان شورا را آشکار سازد.

خلافة محمد صلی الله علیه و آله، پژوهشی پیرامون خلافت نخستین نوشته ویلفرد مادلونگ، اسلام‌پژوه، محقق و مستشرق مسیحی است. وی با استفاده از منابع فراوان، کتاب را درباره جانشینی پیامبر (ص) و بررسی خلیفه واقعی ایشان تألیف کرده است. این کتاب از ماجرای بیعت با ابوبکر آغاز شده و تا آغاز دوره مروانیان را دربرمی‌گیرد. مادلونگ، انگیزه خود را در تألیف کتاب، تجدید نظر در بی‌اعتمادی شدید اغلب مورخان غربی به منابع اسلامی مربوط به صدر اسلام و افسانه کهن شمردن آنها و نگاهی دوباره به تحلیل این رخدادها بر پایه نزدیکترین منابع به آن دوره معرفی و به کوشش خود برای ایجاد توازن مناسب بین اختصار و وفادار بودن به متون و روایات تصریح کرده است. مؤلف ابتدا با نگاهی به موضوع خویشاوندی در قرآن به نقش خانواده‌های پیامبران پیشین در حمایت از انبیاء و هم وراثت آنان می‌پردازد و و نتیجه می‌گیرد که بر اساس قرآن، جانشین طبیعی پیامبر (ص) نمی‌تواند ابوبکر باشد. وی می‌نویسد: تا آنجا که قرآن، افکار محمد (ص) را بیان می‌کند روشن است که او در نظر نداشت أبوبکر جانشین طبیعی او باشد و نه به انجام این کار رضایت داشت. مادلونگ در ادامه مقدمه، دیدگاه‌های دو شاهد واقعه یعنی عایشه و عبدالله بن عباس را بررسی کرده است. این بحث او در حقیقت واکنشی است به گفتار آن دسته از محققان غربی که گزارش‌های این دو را تعصب‌آمیز و تحت تأثیر حب و بغض‌ها معرفی کرده‌اند و مواردی را که به نفع شیعیان است، از جعلیات دوره‌های بعدی دانسته‌اند. وی همچنین در ابتدای کتاب، دو شجره از خاندان هاشم و امیه و همچنین سه صفحه گاهشمار حوادث مهم تاریخ صدر اسلام ارائه می‌دهد. کتاب در ۴ فصل و یک خاتمه ادامه می‌یابد: ابوبکر: جانشین رسول خدا و خلافت قریش. مادلونگ در این فصل، بازگو کننده حوادثی است که در سقیفه بنی ساعده گذشت و به چگونگی انتخاب ابوبکر و دیگر حوادت، مفصلا اشاره می‌کند. عمر: امیر مؤمنان، شایسته سالاری اسلامی، شورا و امپراتوری عربی. مؤلف در این بخش بیشتر درباره چگونگی توزیع قدرت سیاسی از سوی عمر به ویژه در ارتباط با بنی هاشم و علی (ع) بحث کرده است و البته اشاراتی هم به مسائل مهمی جون ماجرای قتل خلیفه و مسأله فتوحات دارد. عثمان: خلیفه خدا و فرمانروایی بنی عبد شمس. محور اصلی مطالب این بخش، مسأله زمینه‌ها و مسائل مربوط به ماجرای قتل خلیفه است که در ذیل دو بخش «اعترافات علیه خلیفه» و «بحران و شورش» سامان یافته است. مؤلف در این بین به دیگر حوادث عصر عثمان اشاره دارد. علی: واکنش بنی هاشم نسبت به خلافت. این بخش با عنوان «اختلاف در جانشینی و جنگ جمل» و با بحث درباره چگونگی به خلافت رسیدن علی (ع) و سپس ورود به ماجرای جنگ جمل آغاز می‌شود و با عنوان «معاویه و صفین» که طبعا ویژه بررسی واقعه صفین است تداوم می‌یابد و سرانجام با بحثی تحت عنوان «حکمیت، شورش خوارج و سرانجام کار» بررسی درباره حوادث عصر امیرمؤمنان و شهادت آن حضرت به پایان می‌رسد. خاتمه: بازگشت نظم به جامعه و تشکیل سلطنت خودکامه. بررسی چگونگی بیعت با حسن بن علی و چاره‌اندیشی معاویه برای روی کار آمدن و حوادث عصر اموی تا مرگ نخستین خلیفه مروانیان مطرح شده است.

از آن جا که مسأله جانشینی پیامبر اعظم یکی از مسایل بسیار دامنه دار و اختلاف برانگیز در بین مسلمین بوده، در طول تاریخ نگاه های متفاوت و نظرات مختلفی نسبت به این قضیه ابراز شده است. لذا بر مبنای اینکه آیاحدیث غدیر برولایت و امامت حضرت علی دلالت دارد؟ در این نوشتارما به دنبال بررسی ادله شیعه و اهل سنت در مورد حدیث غدیر خم جهت اثبات امامت وولایت حضرت امیر المؤمنین علیj و پاسخ به شبهات آن بودیم که در این راستا یافته های ارزنده ای اکتساب گردید ازقبیل: حدیث غدیر، ولایت وامامت حضرت علی را اثبات می کند؛ اعتقاد به امام واصل امامت پس از نبوت از جمله اصول اعتقادی دین است ؛قرائن وشواهد مقامیه و مقالیه‌ای در کلام پیامبر اسلام هنگام بیان حدیث غدیر وجود دارد که دلالت می کند مراد از کلمه مولی، ولایت و اولویت آن حضرت به تصرف در امور مسلمانان بوده نه اینکه صرف محبت و دوستی باشد، وحدیث غدیر به خوبی بر امامت و ولایت حضرت علیj با استدلالهای محکم و قرائن فراوان دلالت دارد ؛اشکالات وارده بر حدیث غدیر بی اساس می باشند. امامت یکی از اصول مذهب و پایه اصلی استمرار دین می باشد. مقصود ما از اصل «امامت» در اصول اعتقادى شیعه این است که بعد از پیغمبر اکرم دوازده امام معصوم یکى پس از دیگرى جانشینان بر حق آن حضرت مى‌باشند. هیچ یک از احادیث نبوی در صحت و تواتر به پایه حدیث غدیر نمی‏رسد. امیرالمؤمنین در دوران خلافت واقعه غدیر را مکررا در محاجّه با مخالفان در محضر مسلمانان یادآوری کرد.برخی از علمای اهل سنت که با دیده انصاف به حدیث غدیر نگریسته‌اند، بر این مطلب تصریح کرده‌اند که مراد رسول خدا از جمله «من کنت مولاه فعلی مولاه» امامت و خلافت امیر مؤمنان بوده است .قرائن وشواهد مقامیه و مقالیه‌ای در کلام پیامبر اسلام هنگام بیان حدیث غدیر وجود دارد که دلالت می کند مراد از کلمه مولی، ولایت و اولویت آن حضرت به تصرف در امور مسلمانان بوده نه صرف محبت و دوستی. در این پژوهش با بهره گرفتن از روش کتابخانه ای ابتدا شروع به تفحص وفیش برداری از منابع مربوطه شد وهمچنین با بررسی نظرات وشبهات اهل سنت باتوجه به مقبولات و منابع مورد اقناع آنها ، در صدد پاسخ برآمده است.

یکی از اعتقادات مستدل شیعه این است که رسول خدا بعد از خود فردی را به عنوان جانشین خود معرفی نموده است. در قرآن کریم و نیز در سنت نبوی برای اثبات این مدعا ادله متعدد و بی‌شماری وجود دارد. یکی از ادله مهم در مورد اثبات حقانیت اهل بیت و یا به عبارت درست‌تر اثبات حقانیت رهبری امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب، حدیث صحیح و متواتر «منزلت» است که رسول خدا علی بن ابی طالب را نسبت به خود همانند نسبت هارون و حضرت موسی تشبیه نموده است. ویژگی ممتاز این حدیث از بسیاری احادیث دیگر، این است که آن را بخاری و مسلم در کنار سایر محدثان، نقل نموده‌اند و به اصطلاح اهل سنت، آن دو بر این حدیث، اتفاق دارند. پرسمان اصلی در تحقیق پیش‌رو، ‌این است که آیا حدیث منزلت، دلالت بر امامت بلافصل علی ابن ابی‌طالب بعد از پیامبر می‌کند؟ این حدیث از چند جهت بر امامت امیرالمؤمنین دلالت می‌کند که با توجه به ظهور فرقه‌ی ضاله‌ی وهابیت و ایجاد شبهات در ادله‌ قرآنی و روایی امامت امام علی از جمله دلالت این حدیث شریف بر امامت بلافصل امام علی بیان شود و به برخی از شبهاتی که اهل سنت بر دلالت حدیث مطرح کرده‌اند، پاسخ داده شود.

کتاب «الشهاب الثاقب فی بيان معنی الناصب» نوشته یوسف بن احمد بحرانی، نگاه تفصيلی به معنا و مفهوم نصب و ناصبی گری و ويژگی ها و احکام مربوط به ناصبيان است که با روش کلامی و فقهی و با بهره گيری از احاديث مجموعه های روايی شيعه به نگارش در آمده است. حقيقت اسلام و مرز بندی ضروری از غير ضروری، حکم فقهی مخالفان امامت و ادله نقلی و ديدگاه های برخی از فقيهان و متکلمان شيعی درباره ناصبيان، ضرورت حب اهل بيت، بحثی درباره کفر و ايمان و تشابه های آن، اخبار دال بر کفر ناصبيان، بحثی فقهی درباره نجاست ناصبيان، حلال بودن خون و مال ناصبيان و کلمات علمای اهل سنت در شأن صحابه از سرفصل های مهم و اصلی اين کتاب است که با نگاه شيعی نگاشته شده است. محقق اين اثر نيز علاوه بر مستند سازی برخی از مطالب کتاب، ديباچه ای ويژه زندگی و آثار و مقام علمی و عملی مؤلف ارائه کرده است.

کتاب «مقدمه ای بر امامت»، نگاهی بر سیستم سیاسی اسلام، مرزها و مالکیت ها به عنوان یک مجموعه درباره امامت و رهبری اسلامی به وسیله حضرت آیت الله العظمی محمدعلی گرامی نوشته شد که برخی از مباحث آن، پس از بحث با گروه های مختلف بوده است. در آن سال های خفقان امکان چاپ و نشر آنها فراهم نشد. خصوصا اینکه معظم له هم به همراه تعدادی دیگر از علمای حوزه در زندان و سپس در تبعید بودند و این جزوات نزد یکی از افراد شاغل در چاپ و نشر مانده بود که او هم از ترس فشارهای مختلف ساواک اقدامی نکرده بود. پس از پیروزی انقلاب بارها چاپ و منتشر شد و حاصل کتاب حاضر می باشد.

تفسیر «القرآن و العقل» اثر آیت الله السيد نور الدين العراقي می باشد. این تفسیر در سه جلد چاپ شده است. در این تفسیر مفسر سعی کرده است با رویکرد عقلی از ابتدای سوره بقره تا سوره احزاب را تفسیر کند. نگاه مفسر کاملا عقلانی بوده است و تلاش می‌کردند یک فهم عقلانی از قرآن را ارائه بدهد و در بحث‌ها و برداشت‌های عقلانی که از قرآن داشتند به امور یقینی تمسک می‌کردند و معمولا از مباحث عقلی بهره می‌گرفتند که یقینی باشد. پس باید بگویم تکیه گاه مولف بر محور عقل و تدبر بود وکوشیده است تا از حدس و گمان و تخمین‌هاى نابجا دورى کند و بریقین‌ها اکتفا کند. سراسراین تفسیر شامل نکته هاى جالب عرفانى و فلسفى است که تقریبا همه تازه ابتکاری‌اند و براى آشنایان به علوم عقلى بهره‌هاى فراوان دارد. مرحوم نورالدین اراکی سعی کردند در تفسیر خود به دفع شبهات توجه ویژه‌ای داشته باشند. و در واقع می‌توان گفت انگیزه مولف ازنوشتن این تفسیردفع شبهه‌هاى است که از جانب ملحدان پیرامون قرآن مطرح کرده بود. ایشان درباره انگیزه نگارش این تفسیر مى‌نویسد: «برخى از دوستانم و از جمله فاضل و دوست کامل، سید عبدالرسول یزدى - ساکن شهر کاظمیه - از من تقاضا کرد در ردّ برخى از شیاطین غربى که ادعا نموده‌اند: «قرآن بر خلاف برهان است»، چیزى بنویسم. لذا تصمیم گرفتم در قرآن نگریسته و مضمون آنچه را که از ظاهر آن به دست مى‌آید، به رشته تحریر در آورم که ملاحظه کردم تمام آیات مطابق انصاف بوده و بر استوانه‌هاى حکمت استوار است.» علامه‌ طباطبایی درباره این تفسیر گفتند : در میان تفسیرهاى مسلمان‌ها چه در بین شیعیان و اهل سنت بر چنین تفسیرى دست نیافتم که حقا براى دفع ایرادهاى خیالى زمان ما سودمنداست. البته قطعا منظور علامه رویکرد عقلی است که مرحوم اراکی نسبت به قرآن داشتند. جلد 1 این جلد با ذکر احادیثی در باب فضل و فضیلت قرآن و عقل شروع شده و سپس به تفسیر و شرح آیاتی از سور ذیل میپردازد: بقره آل عمران نساء مائده انعام