جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش پیش رو مفهوم کمال انسان از دیدگاه ملاصدرا در یک مقدمه و پنج فصل فراهم آمده است، نگارنده کوشیده است براساس یک ارتباط منطقی پس از توضیح مفردات موضوع، چشم انداز و هدف اساسی از پژوهش را براساس پرسشهای اصلی و فرعی تحقیق بیان کند. سازهصهای اصلی بحث و کمال انسان،حرکت، نفس انسان و چنانکه در مرحله گفتاری و تئوری ارتباطی ناگسستنی دارند. در مرحله ساختاری و تکوینی نیز آنچنان ارتباطی وثیق و غیر قابل انفکاک دارند که شناخت انسان و کمالات انسانی بدون پژوهش درباره حرکت و نفس انسان اگر نگوییم غیر ممکن است بسیار دشوار می نماید از این رو هدف اصلی پژوهش اینست که بهره گیری از آراء ملا صدرا سود جستن از عبارات وی این فرضیه را که طراحی نظام آفرینش بر اساس حرکت صعودی و نزولی برای دستیابی به کمالات انسان لایق است اثبات نماید و انسان نیز آنگاه می تواند به این امر مهم دست یابد که قوا و توان خویش را بدرستی بشناسد و افزون بر تعاملی سازنده که با دیگر موجودات دارد بهرمندی شایسته ای از قوای خویش داشته باشد. چنانکه اشارات رفت محور اصلی پایان نامه تبیین مفهوم کمال انسان از نگاه ملاصدرا است. و بطور طبیعی نخست می بایست عبارات و دیدگاه ملاصدرا را درباره موضوع پژوهش جمع آوری و پس از بررسی و نگاه موردی به هر یک از آنها، جمع بندی و نتیجه نهایی ارائه گردید

چکیده (فارسی): چکیده بحث از حمل، سابقه ای به اندازه کل تاریخ فلسفه دارد. اولین مسأله در تاریخ فلسفه، مسأله وحدت و کثرت بوده است. یکی از مشکلات بحث وحدت و کثرت، چگونگی حمل یک چیز بر چیز دیگر است. به عبارتی باید به این سؤال پاسخ داد که دو چیز متباین (و متکثر) چگونه در یک قضیه وحدت پیدا می کنند.با ورود فلسفه تحلیلی و فلسفه زبان، بحث حمل به یکی از مسایل اصلی در میان متفکران این حوزه تبدیل شد و فیلسوفان مختلف به بررسی این موضوع پرداختند. در این فرصت سعی شده به دیدگاه صاحبان نظریه افعال گفتاری در خصوص حمل پرداخته شود. حمل در نظریه افعال گفتاری به عنوان فعل مضمون در سخن تبیین می شود. رابطه حمل با کلیات و نحوه وجود کلیات از نظر تئوری افعال گفتاری نیز مدخلی خواهد بود به رویکرد وجودشناختی درخصوص حمل. با توجه به اینکه دیدگاه آستین و سرل، ناظر به تبیین فرگه، کواین و استراوسون از این مبحث است، به دیدگاه این سه فیلسوف زبانی نیز پرداخته شده است.

چکیده (فارسی): در این رساله سعی شده است ’حقیقت علم‘ از منظر دو فیلسوف بزرگ غرب و عالم اسلام یعنی هوسرل و صدرالمتألهین مورد مقایسه و تطبیق قرار گیرد. به جهت پیچیدگی این مسأله، فیلسوفان غربی بحث را به منشأ معلومات کشاندند. گویی در نظر آنان با روشن شدن منشأ و خاستگاه علم، بالطبع حقیقت علم نیز در ضمنِ حصول خود علم روشن می شود. فلاسف? اسلامی پس از تعریف علم و اثبات وجود ذهنی، ذات علم را حقیقت ذات الاضافه دانستند یعنی علم کیفیتی است که دارای اضافه است. در فلسف? غرب، نیز اصطلاح حیث التفاتی که اول بار برنتانو آن را صراحتاً اعلام کرد، بیانگر حقیقت علم است که رابط? میان فاعل شناسا و متعلق شناساست. هوسرل که شاگرد برنتانو بود برای توضیح ماهیت و چیستی علم از آن اصطلاح استفاده کرد. به نظر می رسد در این مسأل? مهم فلسفی که از قدیم مورد بحث متفکران در نحله های مختلف فلسفی بوده است، می توان به وجود تشابهات و توازی فکری میان صاحب نظران غرب و شرق پی برد. در این باره بخصوص بین هوسرل و صدرالمتألهین این انطباق و تشابه دیده می شود. هوسرل با طرح حیث التفاتی آگاهی حقیقت علم را توصیف می کند و صدرالمتألهین با اصطلاح انشاء نفس پرده از حقیقت علم بر می دارد. با وجود این که دو فیلسوف مورد نظر ما وابسته به دو فرهنگ و سنت فلسفی مختلف بوده و مبادی و مقاصد و غایت های متفاوتی نیز دارند، اما در این مسأله پس از مقایسه و مقارن? همراه با تحلیل ، روشن می شود که از نظر صورت بحث فلسفی در یک راستا اندیشیده اند و دارای تشابهات در این مسأل? فلسفی هستند.

چکیده (فارسی): عدم کارآیی رویکرد تجربی در تبیین مسائل فلسفی ، موجب شد رویکرد وجودشناختی نه فقط در بارة حقیقت و معنا بلکه در باب همة مسائل فلسفی ، نخست به یک رویکرد معرفت شناختی و در ادامه به یک رویکرد معناشناختی تحویل و تقلیل یابد و بحث در بارة وجود و احکام وجود به بحث در بارة زبان و رابطة زبان با جهان تغییر پیدا کند. هم از این رو در فلسفة تحلیلی به صراحت اعلام شد که به جای بحث در بارة واقعیت و مسائل مربوط به واقعیت از قبیل وجود ذهنی ، وحدت ، ضرورت و غیر آن باید در بارة زبان ، معنا و معناداری واژه ها و عبارت ها بحث کرد و با تعریف و تعیین دقیق مرزهای زبان و معنا ، حقیقت را از بند ذهن و ذهنیت آزاد ساخت. فی الواقع ظهور فلسفة تحلیلی ، ظهور فلسفه هایی است که می کوشند مسائل فلسفی یا وجودشناختی را با تکیة بر شاخه ای از فلسفة زبان توجیه و حل نمایند. فلسفة تحلیلی به دلیل تکیة بیش از حد بر رفتارگرایی و روان شناسی تجربی و به تأثر از تحصل گرایی ، فهمیدن را به عنوان یک فرایند ذهنی نفی کرد و فکر کردن را صرفا کار کردن با نمادها و الفاظ محسوب نمود. در این رساله روشن می شود که فلسفة تحلیلی: 1- می کوشد بر پایة چرخش زبانی و با تکیه بر آموزة ارتباط مستقیم زبان با جهان ، وجود ذهنی را نفی کند و با انتفای موضوع یعنی ذهن ، مباحث مربوط به ذهن را از اساس منتفی نماید و به کلی کنار بگذارد. 2- به دلیل ناتوانی در توجیه عینیت معرفت و واقع ، می کوشد با پوچ و بی فایده دانستن "واقع" ، در تبیین صدقِ اظهارات ، از دست "واقع" خلاص شود و صدق گفته ها را بر پایة اموری نظیر کاربرد یا معنای عبارت ها توجیه کند و به این ترتیب مشکل عینیت ذهن و واقع را حل نماید. غافل از آن که اولا: نه می توان ذهن و ذهنیات را کنار گذاشت و نه با کنار گذاشتن ذهن و توسل به مثلث انسان- زبان- جهان می توان معرفت به عالم را توجیه کرد. چه از یک سو لفظ بی معنا نشان گر هیچ چیز نیست و از سوی دیگر معنا ، چیزی نیست جز ادراک و آگاهی ما از جهان که لفظی برای آن وضع شده است. چون موضوع له مستقیم و بیواسطة الفاظ معانی یا صورت های ذهنی است نه جهان و اشیای خارجی. ثانیا: کنار گذاشتن واقع نه درست است و نه امکان پذیر. چون مرز بین علم و جهل ، عبارت معنادار و بی معنا و به طور کلی فلسفه و سفسطه چیزی جز قبول "واقع" نیست. زیرا علم ، عین کشف است و کشفِ بی مکشو

کتابنامه: ص. ۲۲۹-‎۲۲۵؛ همچنین بصورت زیرنویس // تحقیق پیش رو در واقع تلاشی است در راه شناسایی ماهیت ایمان که از عمده ترین مولفه های اعتقادی در میان دو دین بزرگ اسلام و مسیحیت است. آنچه در این تحقیق به بحث گذاشته شده است در آغاز در حوزه کلیات، به تاریخچه مفهوم ایمان در میان این دو دین، اختصاص یافته و در ادامه به مفاهیمی که در مورد این ماهیت به کار می آیند می پردازد. مفاهیمی از قبیل معرفت، تصدیق، عقل و شک در این راستا به بحث گذاشته شده و ارتباط آنها با بحث ایمان مورد بررسی قرار گرفته است. آنچه که در ادامه در خصوص مقایسه مفهوم ایمان میان این دو دین مهم به نظر می رسد شناخت ایمان در دین مسیحیت آموزه های کتاب مقدس و بر اساس اندیشه اندیشمندان حوزه کلام مسیحی است. بر این اساس عوامل و پیش زمینه های ایمان گروی در مسیحیت مورد عنایت واقع شده ودر نهایت، ایمان در میان اندیشمندان مسیحی به دو دیدگاه عمده ایمان گزاره ای و نظریه غیر گزاره ای تقسیم شده و دیدگاه برخی از طرفداران هر یک از این دو دیدگاه عمده مانند آکویناس، پاسکال، ویلیام جیمز، جان هیک، کیر کگور، و وینکتشتاین مورد طرح واقع شده و در نهایت مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. دیدگاه اسلام درباره ماهیت ایمان نیز از ارکان اساسی این تحقیق بوده و تلاش شدهدر آغاز دیدگاه متون دینی اسلام و شیعه در این مورد را به تصویر کشیده و از این روی در آغاز دیدگاه کتاب آسمانی مسلمانان، ( قرآن) در مورد ارکاناین مفهوم، ارائه شده و در نهایت مولفه هایی چون تعریف ایمان، نقش اقرار در ماهیت ایمان، میزان دخالت عمل صالح در ایمان و افزایش و کاهش پذیری ایمان بر اساس دیدگاه فرقه ها و نحله های دین اسلام(خوارج، اشاعره، مرجئه، معتزله و شیعه) بحث گذاشته شده است. با توجه به توضیح و تبیینی که در این تحقیق در مورد ماهیت ایمان بر اساس دو دین بزرگ اسلام و مسیحیت و اندیشه متکلمان آنان، ارائه شده است این تحقیق در نهایت و نتیجه گیری بدین باور نائل آمده است که اولا، مقوله ایمان را می توان از مشترکات این دو دین مورد اهتمام واقع شده است به گونه ای که اهتمام و عنایت به مقوله ایمان را می توان از مشترکات این دو دین بلکه کل ادیان آسمانی برشمرد. ثانیا ایمان در ادیان، به امور غیر تجربی تعلق گرفته واز موجبات تامین سعادت، تلقی شده است. ثالثا، ایمان مقوله ای اکراه و اجبار پذیر نبوده و تابع اختیار و اراده افراد است. گر چه این امر در در منطق مسیحیت، در فرایند ریسک و خطر کردن و با توجه به عدم شناخت متعلق ایمان و در گرو مصلحت حاصل می شود. رابعا، تبیین ایمان در اسلام و مسیحیت تابع پیش فرضهای این ادیان بوده و با توجه به تفاوت اساسی این مبانی و منابع با یکدیگر تبیین های متفاوتی از سوی اصحاب واندیشمندان این دو دین عرضه شده است. به گونه ای که ایمان در اسلام جز با وصف یقین متصور نبوده و با شک قابل جمع نیست. و این د حالی است که ایمان مسیحی مقولهای شک پذیر و عقل گریز بلکه عقل ستیز است. بحث از ایمان در هر یک از دو دین به خاطر علل و اغراض متفاوتی صورت پذیرفته است در حالی که متکلمان در حوزه اسلامی با توجه به عقل پذیری مبانی الهیات و تاکید این دین به عقلانیت و خرد ورزی و نوع استدلالاتی که در فضای صدر اسلام وتوسط پیمبر و بزرگان دین صورت پذیرفته و به خاطر مسائل تاریخی بر اساس هر یک از نحله های اسلامی برخی از مولفه ها، ( اقرار، عمل صالح و...) از ارکان آن فرض شده است، در مسیحیت، با توجه به این که منابع اولیه این دین از اساس، در بستر خرد ناپذیری و در قالب امور چون تثلیث، فرزند انگاری مسیح برای خدا، فدیه بودن مرگ مسیح برای بخشیده شدن گناهان، نجات و اموری از این دست، و ر قالب کتاب مقدس ارائه شده و اولیای این دین از آغاز بر ایمان آوری به عنوان مقوله ای که معرفت را به دنبال خواهد داشت تاکید کرده و عقل گریزی را نشانه حقانیت آن می دانستند. خامسا، عمده مساله ای که به اختلاف در نگاه این دو دین در باب ایمان منجر شده است دیدگاه متفاوتی است که در این دودین نسبت به وحی وجود دارد. در حالی که در اسلام بر جزء بودن تک تک کلمات قرآن به عنوان وحی تاکید می شود و کلمات وحی از بیانات پیامبر متفاوت انگاشته شده است، وحی در مسیحیت کلماتی هستند که توسط قلم برخی از اصحاب عیسی نگاشته شده و بیشتر جنبه تاریخی دارند. طبیعی است که نگاه متفاوتی به وحی به عنوان متعلق به ایمان موجب تفاوت اساسی در تلقی از ایمان شده و تفاوت و تمایز ایمان در این دو دین را به ارمغان خواهد آورد. سادسا از اموری که موجبات تمایز حوزه تبیینی ایمان در اسلام و مسیحیت شده است، فضایی که در مغرب زمین و پس از قرون وسطی شکل گرفته است. در حالی که مسیحیت قرون وسطی با به خدمت گرفتن فلسفه یونان برای توجیهات الهیات مسیحی هر توجیهی غیر از توجیهات و تفسیرهای خود از حیات و عالم را نمی پذیرد بلکه به کفر و الحاد متهم می کرد اندیشمندان مغرب زمین در فضای غیر منطقی اربابان کلیسا به مقابله با این برداشتها پرداخته در طول زمان و در بستر رنساس به تشکیک در توجیهات کلیسا پرداخته و در نهایت در فرایند سکولاریسم، حوزه دین و علم را از هم جدا کرده و امورات علمی را یقین پذیر و امورات الهی را اموری غیر عملی فرض کرده اند. این روند در ادامه، فرضیه غالب و گفتمان رایج اندیشمندان غربی گردید. در این فضا ایمان جز با توجیهات و تبیین هایی قابل جمع با شک، غیر معرفتی، خرد گریز و عقل ستیز نمی توانست انجام شود. و این در حالی است که چنین فضایی در اسلام وجود نداشته و در اسلام، اموراتی که باعقل صریح مخالفت داشته است، مردود دانسته و طرد شده است.

نامه: ص. ۱۸۴-‎۱۹۰؛ همچنین بصورت زیرنویس // در این تحقیق سعی شده است با نگاهی بیرونی شش موضوع کلی در باب فلسفه اسلامی از دید صاحبان اصلی مکاتب فلسفی اسلامی یعنی ابن سینا، شیخ اشراق و ملا صدرا در پنج فصل با روشی توصیفی بررسی شود. فصل اول به بحث تعریف فلسفه اسلامی و موضوع آن اختصاص دارد. نتیجه نهایی این فصل با بررسی تعاریف سه فیلسوف مذکور و جمع بندی آنها، این است که اگر نگاه تک محورانه به علم نداشته باشیم بلکه علم را مجموعه دستگاه وار و مرکب از مولفه هایی همچون موضوع، روش و غایت و... بدانیم آنگاه می توانیم به تعریف جامعی از فلسفه دست یابیم. فلسفه دوم بحث غایت و کارکردهای فلسفه بررسی می شود در یک جمع بندی کلی به نظر می رسد غایت فلسفه حصول معرفت انسان است تا این خود مقدمه ای برای نیل و وصول به معرفت شود . اما حداقل کارکردهای فلسفه اثبات مبادی تصدیقی و وجود موضوعات علوم و دفاع از عقاید دینی و فهم متون دینی است. فصل سوم روش شناسی فلسفه اسلامی مورد کنکاش قرار می گیرد. روش در دو مقام گردآوری و اصطیاد و مقام داوری بررسی می شود. در مقام اصطیاد روش هایی که فیلسوفان به کار برده اند روش برهانی، روش شهودی و روش نقلی است اما در مقام داوری و استدلال تنها از روش برهانی در فلسفه استفاده شده است. البته در این میان، از ظاهر عبارت شیخ اشراق به دست می آید مه وی معتقد بوده از روش شهودی نیز می توان در برخی موارد در مقام داوری استفاده کرد. فصل چهارم اسلامیت فلسفه بررسی می شود صاحبنظران در این زمینه آراء مختلفی ارایه نموده اند که با بررسی و جمع بندی آنها ابعاد اسلامیت فلسفه را اینگونه می توان شمرد: ‎۱- فلسفه فیلسوفان مسلمان ‎۲- فلسفه شکل گرفته در ممحیط اسلامی ‎۳- روح توحیدی مباحث فلسفی ‎۴- استفاده از عقل دوره اسلامی در فلسفه اسلامی ‎۵- تعامل فیلسوفان با متون دینی. فصل پنجم به بحث قلمرو فلسفه اسلامی می پردازد. ابتدا پاسخ داده می شود که چرا حکمت علمی کم کم در میان فیلسوفان کم رنگ شده است و با استفاده از عبارت خود فیلسوفان و نظرات صاحب نظران دلایلی ذکر می شود از جمله: ‎۱- اختلافی نبودن مباحث در حکمت عملی ‎۲ توجه به نیازهای شخصی افراد و عدم توجه به حفظ و نگهداری مصنفات‎۳- کمبود وقت و کمی عمر ‎۴- نوع تلقی از مباحث حکمت عملی و فرع دانستن آنها نسبت به حکمت نظری ‎۵- وجود شریعت و فقه غنی در اسلام جهت پاسخ گویی به مسایل سیاسی ‎۶- توجه به احیاء حکت نظری و... در ادامه حیطه هایی از علوم و فلسفه های مضاف که سه فیلسوف مذکور در کتب فلسفی خود بدان پرداخته اند بررسی می شوند. واژگان کلیدی: فلسفه اسلامی، ابن سینا، شیخ اشراق، ملاصدرا، تعریف و موضوع فلسفه اسلامی، غایت و کارکرد فلسفه اسلامی، روش برهانی، روش شهودی، روش نقلی، اسلامیت فلسفه، قلمرو فلسفه اسلامی، حکمت نظری، حکمت عملی.

تعریف قضیه ازدیدگاه منطقیون و بررسی اختلاف موجود دراین زمینه ، همچنین تقسیم قضیه از بعدهای مختلف و بیان آراآ و نظریات منطقیون دراین زمینه است روش پژوهش کتابخانه ای است طرح پژوهش : این پایان نامه در ۴ فصل تنظیم شده است : فصل اول در رابطه با تعریف قضیه ، فصل دوم به تقسیم قضیه به حملی و شرطی و فصل سوم در رابطه با تقسیم قضیه به اعتبار موضوع و بالاخره فصل چهارم به فضایای خارجیه و حقیقیه و ذهنیه اختصاص یافته است نتیجه کلی : آنچه به اندیشه انسان می رسد در قالب قضایا بیان می شود و آنچه در قالب قضایا در می آید و به صورت قضیه منطقی گزارش می شود از اندیشه و تفکر انسانی تراوش شده است لذا دراین پایان نامه سعی شده است که به این مبحث مهم منطقی یعنی قضایا پرداخته شود