جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این مقاله نویسنده با تکیه بر بیت «نه هر کس حق تواند گفت گستاخ/ سخن ملکیست سعدی را مسلم» ذهن و افکارسعدی ، تاریخ زندگی، تحصیل در نظامیه، آرمانخواهی و واقعگرایی او، توجه به ایران باستان و... را بر پایه آثارش بررسی میکند. «نه هر کس حق تواند گفت گستاخ/ سخن ملکیست سعدی را مسلم» کلمه گستاخی،البته در اینجا معنی منفی ندارد ، یعنی حق گفتن به شجاعت نیازمند است، همه آدم ها برای گفتن حق، شجاعت لازم را ندارند یا اصلا حق را نمی دانند که بگویند. دست یافتن به حق خودش اولین مشکل است. مشکل است که آدم به حق دست پیدا کند و باور داشته باشد که چه چیز حق است و بعد از بیان این حق، شجاعت لازم است که همه این شجاعت را ندارند. چه بسا بعضی ها به حق دست پیدا می کنند، اما در ابرازش گستاخی و شجاعت لازم را ندارند. خوب سعدی به درستی فرموده که همه از روی شجاعت و اعتماد به نفس و باور به حق نمی توانند حق را بیان کنند. بعد در مصرع دوم بیت می گویدکه « سخن ملکی است، سعدی را مسلم».