جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رساله پاسخ پرسش سيد ابوالقاسم لاهيجاني است از بيان اصطلاح و معني اوعيه و عوالم ابد و دهر و سرمد و ازل و زمان. (مهدي ولايي) چند سؤال درباره سرمد، دهر و زمان، لوح محفوظ و محو و اثبات، قضا و قدر، بداء و اجل، شقاوت و سعادت، ارکان عرش و حاملان آن است که شيخ به آنهابا عناوين « قال - اقول» پاسخ مي دهد. سؤالات از سيد ابوالقاسم بن عباس بن معصوم لاريجاني است. رساله اي است در پاسخ سؤالي از ظروف سه گانه (دهر، سرمد و زمان) كه به خواهش سيد عباس لاهيجاني نگاشته است. (سيد محمود مرعشي) از شيخ احمد احسائي ابوالقاسم بن عباس كه بقول شيخ احمد عدم اطاعت امر او براي شيخ غير مقدور است پرسشهاي زير را مي كند: 1- تحقيق در اوعيه ثلاثه: سرمد، دهر، زمان. 2- تحقيق بداء و اجلين محتوم. 3- سر اربعيه الاركان لعرش و حال حمله آن. شيخ احمد بپاسخ يكايك آنها مي پردازد و كتاب حاضر را آماده مي كند. (عبدالله انوار) در پاسخ سيد ابوالقاسم بن سيد عباس بن سيد معصوم لاهيجاني، پرسش هايي كه هنگامي به او رسيده كه سيد دچار بيماري و دشواريها بوده است. سه پرسش است كه نمايه آنها در «فهرست كتب مشايخ 220» آمده است: 1. پرسش از ادعيه ثلاثه از سرمد، زمان. 2. بدا و اجل محتوم، 3. سر چهار ركن بودن عرش. پرسنده همان لاهيجاني نگارنده «مشكاة الظلام» در شرح «قواعد الاحكام» در 1231ق مي باشد (ذريعه). (احمد منزوي) رساله اي است در پاسخ به سه سؤال كه سيد ابوالقاسم بن عباس بن معصوم لاهيجاني از وي پرسيده و شيخ با عناوين «قال-اقول» به آنها جواب داده است. مسائل بدين شرح است: 1- تحقيق در اوعيه ثلاثه (سرمد، دهر و زمان) و لوح محفوظ 2- تحقيق بداء و اجلين محتوم و معلق 3- سر أربعية الأركان لعرش الرحمن و حملته.

رساله اي مختصر در ماده (فرضي) محدثات است كه مؤلف در جواب شيخ محمد حسين نجفي نگاشته است. (سيد محمود مرعشي) في معني الضروريات الخمس المحصور في الشرايع الخمس و غيرها. پرسش از شيخ محمد حسين بن شيخ سلطان نجفي است. (محمد باقر حجتي) پاسخ پرسشهايي است كه شيخ محمد حسين بن شيخ نجفي در زمينه ضروريات دين، اصول و فروع دين و مسائل فقهي در رابطه با نماز، طهارت، نكاح و ارث، و دو مسأله فلسفي در رابطه با حدوث عالم، و جواهر و اعراض مطرح نموده است. اين پرسشها و پاسخها با عناوين «قال - اقول» مي باشد. (زهره معيري) پاسخ سوالاتي است كه شيخ محمد حسين بن سلطان نجفي از احسائي پرسيده و وي به روش خود بدانها پاسخ گفته است. (سيد جعفر و صادق حسيني اشكوري) در پاسخ شيخ محمد حسين بن شيخ سلطان نجفي، نمايه 15 پرسش و پاسخ اين مجموعه در «فهرست كتب مشايخ» (ص 263-264) آورده شده است. 1. ضروريات پنجگانه دين كدام است 2. اركان دهگان و فروع دهگانه دين 5. مسأله حسابگر 10. جواهر خمسه حكما و چهارگانه نزد متكلمان. اجسام سه گانه و اعراض بيست و چهارگانه، 15. ميراث خنثي. (احمد منزوي) آغاز كتاب: حمدله. صلاة. اما بعد، فيقول العبد المسكين احمد بن زين الدين الاحسائي انه قد وصلت الي مسائل جليلة‌ من الشيخ محمد حسين بن المرحوم الشيخ سلطان النجفي علي حالة‌ زلزال محاولة ‌انتقال. انجام كتاب: فيكون نصيب ذكر الاربع نصيب و هو الظاهر و الحمدلله رب العالمين. [مرعشي 28/484؛ معجم مؤلفي الشيعة 13؛ كتابخانه ملي 18/102]

رساله اي است درپاسخ به سؤالات شاهزاده محمود ميرزا که از احسايي 7 سؤال درموضوعات اعتقادي پرسيده بود از جمله درباره کلامي از امام سجاد (ع) که فرمود: فهي بمشيتک دون قولک مؤتمرة و بارادتک دون نهيک منزجرة، و حديث حقيقت، عالم برزخ و مثال و حشر و بعث و قيامت، فرق کلام و کتاب و ... . جواب استدلالي مختصري است بر هفت سؤالي که شاهزاده محمود ميرزا قاجار براي مؤلف فرستاده که بعضي درمسائل اعتقادي و بعضي در مشکلات بعضي احاديث است. تأليف اين کتاب - چنانچه در نسخه حاضر آمده- در روز هفتم رجب 1241 به پايان رسيده است. در پاسخ همان شاهزاده محمود ميرزا قاجار (نك: بالا)، 7 «مسألة» است با سربندهاي «المسائلة الاولي؛ الجواب؛ المسائلة الثانية؛ الجواب ... » ‌نمايه اين هفت پرسش در «فهرست كتب مشايخ» ص 237 زير نام «رساله» آمده است. (احمد منزوي) پاسخ هفت پرسش: 1- بيان فرمايش امام سجاد ع: « فهي بمشيتك دون قولك موتمره» . 2-بيان معني « ان الله خلق آدم علي صورته » . 3-بيان معني حديث كميل در حقيقت معرفت 4-در بيان حقيقت عالم برزخ و ... . 5-فرق بين كلام و كتاب 6-معني حديث فرجه در توحيد 7-شجاعت با اين كه كمال است چرا در اسماء خدا وارد نشده. (علي اوسط ناطقي و رمضانعلي انتظاري) آغاز كتاب: «الحمدلله رب العالمين. . قد أنهي الي الجناب المنيع و الشأن الرفيع منصور الجنود ذوالطالع المسعود» [التراث العربي 1/110؛ مرعشي 5/162؛ كتابخانه هاي گلپايگان 110؛ مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي 1/412 و 2/44؛ فهرست كتب ... احسائي، ص 27؛ التراث العربي 1/110؛ مرعشي 5/162؛ كتابخانه هاي گلپايگان 110؛ مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي 1/412 و 2/44؛ فهرست كتب ... احسائي، ص 27؛ دائرة المعارف اسلامي 1/128؛ ‌مرعشي 5/162 «اجوبة مسايل محمود ميرزا الاولي» ؛ عكسي مركز احياء 7/47]

رساله خطابيه جواب بعض عارفين مشتمل بر سه سوال: 1-گوينه اياك نعبد و اياك نستعين كه را قصد مي كند ايا قصد ذات مي كند يا چيز ديگر و نماز غافل چگونه صحيح است و حال آنكه شعور وقصدي ندارد 2-استفسار از حديث ان الله تجلي لعباده في كلامه 3-شرح معني حديث معروف ان الصادق عليه السلام كان يصلي في بعض الايام فخر مغشيا عليه الي آخر (فهرست كتب شيخيه284) [نسخه پژوهي 3/80؛ رايانه آستان قدس؛ ]

پاسخ به دو پرسش است در عذاب اهل نار و عدم ايمان فرعون، تأليف شده در 9 جمادي الثاني 1223. (جعفر اشكوري) جواب دو پرسش است با اين عناوين: هل الصفات الفعلية الحادثة خلقت قبل المشية أم بعدها، و ما النسبة بين الحقيقة المحمدية و غيرها. ساخته 7 ع 2/ 1224 اجاب فيها عن مسالتين سئل عنهما اولاها عن دوام عذاب اهل النار و عدمه ثانيهما عن يقول بايمان فرعون و قد اجاب بكفر القائل حيث انكر نص القرآن. (عبدالعزيز طباطبائي) [فهرست مشايخ 18؛ مرعشي 3/136و 3/138 و 23/57 و 23/58 و 30/71؛ التراث العربي 2/226؛ مركز احياء ميراث 1/483؛ كتابخانه ملك 5/163 و 5/372؛ الهيات تهران ص 345، آستانه حضرت عبدالعظيم 1/186؛ مدرسه صدر بازار 2/279؛ دانشگاه اصفهان 1/123؛ مكتبة امير المومنين 1/36؛ شورا 44/220]

فتحعلي شاه از شيخ مي پرسد آيا امام عصر عليه السلام بر ساير ائمه معصومين جز امام علي و امام حسن و امام حسين عليهم السلام فضيلت دارد؟ شيخ دراين رساله اثبات مي کند که همه ائمه در رتبه يکسان اند و همه از يک نوراند. اين رساله درکرمان شب دوشنبه غره ماه صفر به پايان رسيده است. فتحعلي شاه قاجار سؤالي به شيخ تقديم مي‌کند متضمن اينکه حضرت صاحب الزمان بر ساير ائمه‌ي هدي جز حضرت علي و امام حسن و امام حسين عليهم السلام فضيلت دارند؟ شيخ در اين پاسخ اثبات مي‌کند که ائمه عليهم السلام در رتبه يکسان بودند و همه از يک نور مي‌باشند، اين رساله در کرمان شب دوشنبه غره ماه صفر به پايان رسيده است. پرسشها درباره افضليت علي و فرزندانش و برتري آندو بر نه امام ديگر كه بنا بر ديباچه كتاب از فتحعليشاه و بفارسي بوده است. مطالب آن در باب مراتب ائمه و مقامات و ولايت ايشان است اين رساله با عبارت تمت سنة 1282 خاتمه مي يابد و احتمالاً از تأليفات شيخ احمد احسايي مي باشد. بنابر مندرجات ص241 فهرست كتب مشايخ عظام كه رساله اي را بعنوان «رساله سلطانيه» معرفي مي كند و ابواب آن را در سؤال از تفاضل بين ائمه اطهار و مراتب نبوت و ولايت آنان ذكر مي كند، مي توان احتمال دارد كه رساله مورد گفتگوي ما بارساله سلطانيه يكي باشد همچنين در ص310 همين فهرست به رساله ديگري به عنوان «رساله بهبهانيه» اشاره شده است، كه در آن پاسخ سه سؤال ميرزا طبيب بهبهاني آمده است سؤال دوم اين رساله و پاسخ شيخ احمد در بيان مراتب ائمه اطهار عليهم السلام و مقامات ايشان و ولايت آنان است و مي توان اين احتمال را نيز داد كه رساله جاي بحث ما قسمتي از «رساله بهبهانيه» بوده باشد (علينقي منزوي) فتحعلي شاه از شيخ مي پرسد آيا امام عصر عليه السلام بر ساير ائمه معصومين جز امام علي وامام حسن وامام حسين عليهم السلام فضيلت دارد؟ شيخ دراين رساله اثبات مي کند که همه ائمه در رتبه يکسان اند و همه از يک نوراند. اين رساله درکرمان شب دوشنبه غره ماه صفر به پايان رسيده است. پاسخ پرسشهايي است كه فتح علي شاه قاجار درباره «روح » و « مرگ» و « بهشت» و « چگونگي جماع با حوريان بهشت » و جز اينها حضورا از وي كرده و او هم به عنوانهاي «قال /اقول» جواب گفته. كه رساله را در پاسخ پرسشهاي فتح علي شاه قاجار، درباره فضيلت برخي از امامان بر برخي ديگر، نخست بپارسي نوشته و بعد در كرمانشاهان در ماه صفر آنرا بتازي در آورده است. (احمد منزوي) فتحعلي شاه قاجار سوالي به شيخ تقديم مي كند متضمن اينكه حضرت صاحب الزمان بر ساير ائمه هدي جز حضرت امير المومنين و امام حسن و امام حسين عليهم السلام فضيلت دارند ؟ شيخ در اين رساله اثبات مي كند كه ائمه عليهم السلام در رتبه امامت يكسان بوده و همگي از يك نور مي باشند، اين رساله در كرمان شب دوشنبه غره ماه صفر ؟ به پايان رسيده است. (سيد جعفر اشكوري) آغاز كتاب: الحمد لله رب العالمين ... ان حضرة الجناب العالي الشأن الوثيق الامكان حاوي السلطنتين سلطنة العقل و الفهم. انجام كتاب: و لا تفني خزائنه و لا تقل عطاؤه، لا اله الا هو اليه المصير، الي هنا انتهي الجواب لخدمة الحضرة المحترمة السلطانية. [الذريعة 5/210؛ مرعشي و 33/419 و 33/410و3/135 و 23/59 و 25/188؛ مركز احياء ميراث اسلامي 3/418؛ مدرسه آيت الله بروجردي 89؛ مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي 1/412؛ مجلس شورا 16/352؛ فهرست الفبائي آستان قدس ص 173؛ شيخ علي حيدر 1/138؛ فهرست مشايخ 2/32؛ كتابخانه ملك 9/13؛ مدرسه فيضيه 2/138؛ عكسي مركز احياء 6/226؛ رايانه آستان قدس]

در پاسخ پرسش هاي ميرزا محمد علي بن محمد نبي خان. درباره مراتب توحيد و مشيت و جز آن. با سربندهاي «قال سلمه الله» و «اقول» . پرسش ها را پايه و سخنان خود را گزارش گونه آورده است. در انجامه تاريخ به پايان رسيدن 24 شعبان 1239ق در شهر كربلا آمده است. (احمد منزوي) آغاز كتاب: حمدله. صلاة ... . فيقول العبد المسكين احمد بن زين الدين الاحسايي الهجري انه قد عرض علي الاكرم العارف الصفي الميرزا محمد علي بن المرحوم محمد نبي خان ... قال سلمه الله تعالي. ان المقرر من الاحاديث و من بيانكم ان الذات سبحانه جل عن المشابهة بالفعل و المفاعيل. انجام كتاب: موفقا راشداً مسدداً. و الحمدلله رب العالمين. وقع الفراغ من تسويد هذا الكلمات ضحي الرابع و العشرين من شعبان سنة تسع و ثلاثين بعد المأتين و الالف ... العبد المسكين احمد بن زين الدين الهجري الاحسايي في بلدة الحسين (ع) حامداً مصلياً [دائرة المعارف اسلامي 1/120؛ فهرست كتب مشايخ 234 «رساله» رديف 35]

رساله اي در جواب سيد ابوالحسن گيلاني، مشتمل بر پنج سؤال: 1. حقيقت عقل و روح و نفس و مسميات آنها و فرق ما بين آنها؛ 2. كيفيت تمايز در عالم ارواح؛ 3. آيان نفوس قبل از ايجاد بدن موجودند و خود را ادراك مي كنند؟ 4. معني حديث «ان العقل وسط الكل»؛ 5. معني حديث «ليس للنفس الناطقة انبعاث» و حديث «مقرها العلوم الحقيقية الدينية» و چگونگي جمع بين دو حديث. [كتابخانه وزيري 3/895]

در پاسخ ملا محمد طاهر، 18 پرسش و پاسخ است در مسايل گوناگون ف عرفاني - عقيدتي كه در آن روزگار در ميان بوده است. نمايه اين 18 پرسش در «فهرست كتب مشايخ» 264-266 رديف 109 آمده است. نخستين پرسش از «سهونبي» در برخي از احاديث، دهم «يونس» و رويدادهايش، هيجدهم نماز شب در مفرده و تر مي باشد. در 18 رجب 1236ق نگاشته شده و در تبريز در «جوامع الكلم»، 1273ق چاپ شده است. (احمد منزوي) پاسخ پرسشهايي كلامي حول موضوعاتي چون سهو النبي، وارث انبيا شدن علماء، افضليت علماي اسلامي بر انبياي بني اسرائيل، چگونه شيعيان از فاضل طين ائمه هستند، مشكلات روايات خاص و معاني آنها و بي پدر بودن مسيح، و چگونگي آن كه مطالب مذاق شيخيه مولف نگاشته شده است (طيار مراغي) آغاز كتاب: حمدله. صلاة‌. اما بعد، فيقول العبد المسكين ... الاحسايي، ان الفاخر و العلم الزاهر (چنين) الآخوند الطاهر الملا محمد طاهر اصلح الله احواله ... قد ارسل الي محبة و داعية مسايل يريد جوابها ... قال سلمه الله مأالمراد من سهو النبي (ص). انجام كتاب: و لو تعمدت العكس صحت. الحمدله رب العالمين ... قد فرغ من تسويد هذه الاجوبة ليلة الثامنة عشر من شهر رجب المرجب سنة ست و ثلاثين بعد المأتين و الألف بقلم العبد ... الاحسايي المطرفي، حامداً مصلياً مسلماً مستغفراً. [مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي 1/409؛ فهرست كتب ... احسائي، ص 58-59؛ دائرة المعارف اسلامي 1/183 و 6/662؛ احسايي؛ طبقات، 13/88-91: احمد احسايي؛ مشار، مؤلفين 1/345: تصوير؛ عكسي مركز احياء 6/263؛ عمومي مراغه ص 255]

پرسشهائي است راجع به جبر و اختيار، معني ماشاءالله كان، معني لاحول و لاقوة الا بالله. مؤلف اين پرسشها را متن قرار داده و بطور مزجي آنها را شرح مينمايد. (سيد احمد اشكوري) پرسش و پاسخ هائي در خصوص جبر و اختيار است. (سيد محمود مرعشي) در پاسخ پرسشهاي سيد اسماعيل به هنگام شرح الزياره. بروزگاري كه شيخ احمد بشرح زيارت جامعه سرگرم بود شيخ اسماعيل مسائلي مي فرستد بنزد شيخ احمد و از او پاسخ پرسشهاي خود را مي خواهد. شيخ احمد مي گويد بدان روزگار برآن بودم كه جز شرح زيارت جامعه كار ديگر نكنم و خود را مشغول دل بپاسخ گويي ننمايم پس جواب پاسخ او فروگذاشتم تا شرح زيارت جامعه بپايان آمد. آنگاه بسؤالهاي او رو كردم و درين رساله شرح آن مي دهم او يكايك سؤالهاي آقا اسماعيل را مي آورد و بهر يك جداگانه جواب مي دهد (عبدالله انوار) هنگامي كه به گزارش زيارت جامعه مي پرداخته است. پرسشهايي است راجع به جبر و اختيار، معني ماشاءالله كان، معني لاحول و لاحول و لاقوه الا بالله؛ مؤلف اين پرسشها را متن قرار داده و بطور مزجي آنها را شرح مي كند. (زهره معيري) رساله ايست متضمن جوابهاي شيخ احمد احسائي متوفي 1142- هـ به سئوالات يكي از شاگردان خويش بنام سيد اسمعيل درباره اوراد و اذكار و تفسير كلمه ماشاء الله اين رساله با دو رساله ديگر ضمن يك مجموعه است. (عبدالحسين حائري) پرسش ها از سيد اسماعيل، همانكه در «فهرست كتب مشايخ» ص 255 نشان داده شده است. پرسش هايي درباره مسايل اين جهاني و آن جهاني و فلسفي. از آن ميان امر بين الامرين و جبر و تفويض معني ماشاء الله كان. لاحول و لاقوة بالله. با سربندهاي «قال، اقول». در ديباچه مي گويد اين پرسش ها هنگامي بدو رسيده كه دست اندر كار نگارش «شرح الزيارة» (هفـ) بوده است. (احمد منزوي) در پاسخ به سؤالات سيد اسمعيل درباره اصلاح دين و دنيا و معاش و در معني امر بين الامرين و معني لاحول و لاقوة الا بالله و معني ما شاء الله كان و ما لم يشاء لم يكن. (عبدالحسين حائري) پاسخ به چند سؤال درباره اصلاح دين و دنيا، معني امر بين امرين، لا حول ولا قوة الا بالله؛ ماشاءالله كان و ما لم يشأ لم يكن است. (غلامي مقدم، براتعلي) آغاز كتاب: حمدله. صلاة. و بعد، فيقول العبد المسكين احمد بن زين الدين الاحسايي ان قد بعث الي السيد الجليل سيدنا السيد اسماعيل بخط التمس مني الجواب لمسائل كتبها و قد ورد علي في حال اشتغالي بشرح الزيارة الجامعة ... قال سلمه الله تعالي فاليك اشكو ضعف نفسي عن المسارعة. انجام كتاب: اكثر من هداية النجدين و المعونة اذا شاءالله. و له الحمد علي كل حال و الحمدلله رب العالمين و لاحول و لاقوة الا بالله العلي العظيم و صلي الله علي محمد و‌ آله الطاهرين. [مرعشي 3/138و 28/479؛ الذريعة 5/187؛ كتابخانه ملي 18/99؛ دائرة المعارف اسلامي 1/111؛ فهرست كتب مشايخ 255؛ مرعشي 3/338؛ چهار كتابخانه مشهد ص 207؛ فهرست احسائي 2/47؛ نسخه پژوهي 3/176]