جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

محبت بدون معرفت به دست نمی‌آید.همانگونه که اطاعت بدون محبّت امکان پذیر نیست.محبّت محور تعلیم و تربیت است و حق تعالی معیار محبت را اطاعت از رسول خدا قرار داده است.پیرو و محبت حبیب الله انسان را محبوب خدا می‌کند. اگر نور معرفت بر دل کسی بتابد ، نسیم محبت می‌ورزد.اگر قلبی لبریز از محبت خدا شد جا برای غیر او نیست. در نوع ادعیه،نازها و رازها و نیازها شرط اصلی محبت خدا را پیروی از حبیب او دانسته است و این با گناه و معصیت سازگاری ندارد، و انسان محبّ محبوب از هر رجسی بدور است. رایحه دلپذیر بحث محبت،خصوصاً محبت الله و اولیاء الله جان‌های تشنه را ترنم می‌بخشد و شهد شیرین او برای هر کسی همان است که در دل دارد.و آنچه در این مقاله خواهد آمد،سخنی دربارهٔ محبوبیت پیامبر(ص) خواهد بود.زیرا اگر بحث محبّت مطرح است با معرفت و اطاعت همراه است و انبیای الهی به اندازهٔ محبوبیتشان مجذوب‌اند وگل سرسبد آنها پیامبر اعظم(ص) است.

آقای عبدالعظیم کریمی کتابی نوشته است به نام «تربیت چه چیز نیست؟»،این مقاله البته به این مسئله پرداخته که «سیرهٔ نبوی چه چیز نیست؟» و مواردی که در کتاب‌ها(اختصاصاً آثار شهید مطهری) به عنوان سیره و صیرت پیامبر گرامی بیان شده،موارد ارزیابی قرار گرفته و نتیجه‌گیری شده که معیار شناخت سیرهٔ پیامبر بزرگار،خرد،آیات قرآن و روایات موافق آیات است.

هماره در طول تاريخ تفكر عرفانی، ميان نوع نگاه عارف و تلقی فقيه از دين، تفاوت جدی وجود داشته است. فقيه متشرع تمام دين را محدود به شريعت می پندارد و ماورای آن را كفر و بدعت می شمارد؛ در حالی كه عارف، دين را شريعت و طريقت و حقيقت می دانـد و شـريعت را ظاهر دين می نامد. از اينجاست كه جماعتی از فقهاء، عرفای حقه الهـی را شـريعت گريـز و حتی شريعت ستيز می خوانند و عرفاء، فقهاء را سطحی نگر و ظاهر بين خطاب می نمايند. ايـن تفاوت در نوع نگاه؛ گاه به خصومت كشيده می شود و فقيه، عارف را تكفير می كند و كـافرش می خواند و ريختن خونش را مباح می داند و از آن سوی عارف، فقيه پای بند به شريعت را در اين امر مأجور می داند و بر وی ترحم روا می دارد. می توان گفت: آنچه زبان فقيه متشرع را به تكفير می گشايد؛ زاييـده دو علـت اسـت: علـت نخست به نگاه سطحی نگر و ظاهر بين فقيه به دين برمی گردد و دومين علت به رفتار شـريعت گريزی برخی حلقه های جهله صوفيه عارف نما كه با سرباز زدن از عمل بـه شـريعت، عرفـای حقه الهی را بيشتر در مظان اتهام قرار می دهند؛ بازمی گردد. در اين مقاله برآنيم تا به تبيين جايگاه شريعت و طريقت و حقيقت نزد عرفـای حقـه الهـی بويژه شيخ محمود شبستری و ابن فارض مصری بپردازيم.

از ميان مباحث معرفت و آگاهی عرفانی، «وحـدت وجـود» بـيش از هـر موضـوعی توجـه عارفان و صوفيان را جلب نموده است. از اولين معتقد به اين انديشه يعنی بايزيـد بـسطامی تـا ديگر صوفيان آثار و جملات و كلامهای گوناگونی مانده كه زبانزد خاص و عام است. بزرگترين احياءگر انديشه وحدت وجودی محيی الدين عربي است كه تصوف را به نـوعی فلسفه تبديل كرد و با عقايد اشاعره و حكمت اسكندريه و افلاطونيان جديد آميخته كرد. پـس از او شاگردانش با شرح آثار وی به ويژه فـصوص الحكـم بـه تبيـين آراء و عقايـد و مـشرب عرفـانی او پرداختنـد و ديگـر شـاعران عـارف همچـون: مولـوی، عراقـی، حـافظ، جـامی، از برجستگان اين تفكر بودند. مولانا شمس مغربی از موحدان و متصوفان پرشوری بـود كـه مـذهبش وحـدت وجـود و مشربش لذت شهود بود. عالم به علم ظاهر و باطن بود و بدون تعلق و وارسته بود كه در ايـن مقاله جلوه های گوناگون وحدت وجود از نگاه او مورد كنكاش قرار گرفته است.

مباحث و ابواب منطق دارای ترتب عقلانی است و نمی‌توان مباحث منطق را به دلخواه آغاز کرد؛ چرا که مفاهیم و محتویات ذهن روابط خاص و آرایش ویژه‌ای دارند. در سخنان منطق‌دانان درباره تعداد ابواب منطق و ترتیب آنها و وجه آن، تفاوت‌هایی وجود دارد که می‌توان آنها را به سه دسته تقسم کرد: دستة اول مربوط به تعداد ابواب منطق ارسطوست که بعضی آنها را شش، برخی هفت و بعضی هشت باب شمرده‌اند؛ دستة دوم مربوط به حذف و اضافه‌هایی است که در ابواب منطق ارسطو صورت گرفته است؛ زیرا بعضی یک باب به ابواب منطق ارسطو افزوده‌اند و برخی یک بابِ آن را حذف کرده‌اند، و بعضی قسمتی از یکی از ابواب آن را جدا کرده و در باب مستقل قرار داده‌اند؛ دستة سوم نیز مربوط به ترتیب بین ابواب منطق و وجه آن است؛ چرا که بعضی جایگاه یکی از ابواب منطق را بر یک یا چند باب دیگر مقدم می‌دانند و برخی جایگاه همان باب را نسبت به آن یک باب یا چند باب مقدم نمی‌دانند و گاه نیز در وجوب یا اولویت تقدیم یک باب بر باب یا ابوابی دیگر اختلاف کرده‌اند و هرکدام بر مدعای خود دلیلی ذکر می‌کند. این مقاله سخنان منطق‌دانان را دربارة تعداد ابواب منطق و ترتیب بین آنها و وجه آن، بررسی می‌کند.

یکی از مسائل مهم فلسفه اخلاق، بررسی مطلق بودن یا نسبیّت احکام اخلاقی است. اندیشورانی که خاستگاه احکام اخلاقی را اراده افراد یا قرارداد می‌دانند، به طبع اخلاق را نیز نسبی خواهند دانست؛ زیرا خواست افراد متغیر، و قراردادها تغییرپذیرند. از آنجا که استاد شهید مطهری گزاره‌های اخلاقی را انشایی می‌داند، این توهم به ذ هن می‌آید که از نظر وی احکام اخلاقی، نسبی هستند. در این مقاله می‌کوشیم با توضیح مراد استاد از انشایی بودن گزاره‌های اخلاقی ، نظر او را در زمینه کلیت و اطلاق، و رد نسبیت اخلاقی ارائه دهیم. از این رو، ناگزیر به دیدگاه استاد شهید درباره موضوع و محمول گزاره‌های اخلاقی نیز نظری افکنده‌ایم.

بیش از چهار یا پنج دهه نیست که هرمنوتیک هایدگر و گادامر مورد توجه اهل تحقیق قرار گرفته شده است؛ با این حال در طول این مدت کوتاه ما شاهد انتقادها و برخوردهای تندی نسبت به اندیشه های هرمنوتیکی آنها بوده ایم. هرمنوتیک فلسفی گادامر، پس از انتظار حقیقت و روش در 1960، با نقدهای بسیار زیادی مواجه شد. یکی از حوزه های مهمی که گادامر در آن با انتقاد مواجه شده معرفت شناسی است. اگر چه موضوع معرفت شناسی نقطه ثقل حقیقت و روش نیست، هرمنوتیک وی این سوال را به ذهن متبادر می کند که ما چه چیزی را می توانیم بشناسیم؟ و اینکه «فهم چگونه ممکن است، نه تنها در علوم انسانی بلکه در کل تجربه بشری از عالم؟» آیا هرمنوتیک گادامر به نسبی انگاری می انجامد، به خود آن چیزی که وی در نقدش بر تاریخ نگاری به آن می تازد؟ پاول واندولد یکی از کسانی است که اخیرا هرمنوتیک گادامر را از منظر هرمنوتیک سنتی مورد انتقاد قرار می دهد. او کتابی با عنوان «رسالت مفسر: متن، معنا و گفتگو» منتشر کرده است که دو فصل نخست آن به ویژه فصل دوم با عنوان «تاویل به مثابه یک رویداد و واقعه: نقدی بر پلورالیسم انتقادی گادامر،» را به حمله به بعضی از وجوه هرمنیوتیک فلسفی گادامر اختصاص داده است. من طرح کلی کتاب او و انتقادهایش بر گادامر را آن گونه که در 62 صفحه اول آن آمده مطرح می کنم. در نتیجه گیری، پنج پرسش یا تناقضی در مورد تئوری تاویل واندولد را مطرح می کنم.