جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این نوشتار سعی شده کتاب "حکومت ولایی" نوشته‌ی "محسن کدیور" نقد و بررسی شود. در بخش نخست، محتوای اصلی کتاب "حکومت ولایی" درج گردیده و بخش دوم به نقد و ارزیابی آن اختصاص یافته است. گفتنی است نویسنده‌ی کتاب "حکومت ولایی" با بررسی ابواب مختلف فقهی و کلامی، با دیدی انتقادی به نظریه‌ی ولایت فقیه می‌نگرد. وی با طرح سه مساله‌ی "جواز تصرف فقیه"، "نظارت فقیه" و "وکالت فقیه" به عنوان دیگر شیوه‌های حکومت دینی، بر آن است نظریه‌ی ولایت فقیه را تنها یکی از نظریه‌های تشکیل حکومت دینی جلوه دهد، و سپس، با برشمردن نقاط مشترک این سه نظریه، تشکیل حکومت دینی را یکی از مشترکات آن‌ها بیان می‌کند. ضمن آن که در نقد این کتاب، نگارنده معتقد است که نویسنده در کتاب "حکومت ولایی" هیچ‌گونه طرح اثباتی در جهت الگوی مناسب ـ از نظر خود ـ برای اداره‌ی امور عمومی پیشنهاد نمی‌کند و آن را به نوشته‌های دیگر موکول می‌کند.

در این دیدگاه سنت با حقیقت مرتبط است و مانند حقیقت می تواند درصورتهای خاصی تعین یافته و جلوه گرشود . اما همواره تعینات خاص آن مرتبط و متصل با سنت و یا حقیقت اولیه باقی می ماند . دلیل تعین یافتن سنت در صورتهای خاص، نیاز زمانی و مکانی بشر است . دین و وحی جلوه ها و تعیناتی ازاین حقیقت اند . قلسفه (مابعدالطبیعه )،عرفان (تصوف) و الهیات نیز طرق شناخت سنت یا حقیقت اصیل ، به شمار می آیند . در این سیر شناختی ،نقش انسانهای کامل و برگزیده کاملا برجسته است . سنت ها این قابلیت را دارند که رشد و تحول یابند اما همواره در اتصال به منبع اصلی خود باید پذیرای تغییرات باشند. توجه به تجلیات سنت ،انسان هنرمند را وامی دارد تا آن را در شکلی رمزگونه و نمادین در اثرخودش منعکس کندواین رمزها و نمادها واسطه اتصال انسان باسنت (حقیقت) نخستین را فراهم می آورد.

از نظر ملاصدرا آنچه در عالم خارج واقعیت دارد، وجود است. او وجود را حقیقتی واحد و دارای مراتب شدت و ضعف می داند. این دو مطلب همان اصالت و تشکیک وجود است که نقش قطعی آنها به عنوان مبنای محکمی در اثبات حرکت جوهری دراین مقاله پذیرفته شده است و عدم اعتقاد به این دو اصل دارای لوازم بی شماری در حکمت متعالیه از جمله عدم پذیرش حرکت جوهری است. به عبارت دیگر فهم درست حرکت جوهری در فلسفه صدرایی مستلزم فهم صحیح اصالت و تشکیک وجود است. مقایسه دیدگاه ملاصدرا با فلاسفه مشا در این مورد حایز اهمیت فراوانی است. ملاصدرا با تلقی جدیدی از حرکت که وجودی دانستن نحوه آن است، زمینه رابرای اثبات نقش اصالت و تشکیک وجود، هموار می سازد. ادعای نگارنده در مقاله این است که حرکت جوهری هم در ناحیه تصور و هم در ناحیه تصدیق بر اصالت و تشکیک وجود مبتنی است و بدون در نظر گرفتن این ابعاد چهره حرکت جوهری خدشه پذیر است.

هدف اصلی این رساله بررسی مسئله نسبت زبان و وجود نزد هیدگر و همچنین راه حلی است که او از این طریق برای مسئله اصلی خود که شناخت هستی است میجوید. هدف هیدگر تاسیس هستی شناسی بنیادین است در مقابل هستی شناسی متافیزیک. به اعتقاد هیدگر در هستی شناسی متافیزیک به موجود توجه شده و وجود در حجاب فرورفته است و اکنون او میخواهد وجود بماهو وجود را موضوع تفکر خود قرار دهد. در این مسیر او هرچه از متافیزیک دورتر میشود به همان میزان زبان او نیز متحول میگردد. در مسیر اندیشیدن به هستی کم کم به نسبتی وثیق بین اندیشه، هستی و زبان نائل میشود. به این ترتیب در تفکر معاصر، هیدگر راه جدیدی برای تامل درباره زبان گشوده، همچنان که هستی شناسی جدیدی تاسیس کرده است.

در این رساله تحقیقی موارد ذیل مفروض شده است : -1 قدرت رها و نظارت نشده موجبات فساد حاکم و جامعه را فراهم می‌کند. -2 نظارت درونی (عدالت ، تقوی اخلاق و وجدان) لازم است و فرضیه آن این است که: -1 نظارت درونی حاکم لازم است . -2 نظارت درونی حاکم کافی نیست . -3 نظارت بیرونی بر حکومت لازم است . -4 نظارت بیرونی بر حکومت باید نهادینه شود. -5 نظارت بیرونی امری عقلایی است و در زمانها و شرایط مختلف متفاوت است . -6 در نظریه‌های دولت مبنی بر مشروعیت الهی بلاواسطه نظارت درونی (شرط عدالت و فقاهت) حاکم لازم و کافی دانسته شده است و نظارت بیرونی تجویز نشده است . اما در نظریه‌های دولت مبتنی بر مشروعیت الهی مردمی علاوه بر لزوم نظارت درونی، نظارت بیرونی نهادینه شده شرط لازم سلامت قدرت سیاسی دانسته شده است . تعریف قدرت ، نظارت ، ... بررسی مسئله نظارت در اندیشه غرب و اهل سنت ، سیری در اندیشه سیاسی شیعه، نظریه‌های دولت در فقه شیعه که قائل به لزوم و کفایت نظارت درونی می‌باشند، انواع نظارت درونی، ادله لزوم نظارت درونی، ادله عدم کفایت نظارت درونی نظریه‌های دولت قائل به لزوم نظارت درونی و بیرونی، انواع نظارت بیرونی سنتی و نهادینه شده، ادله لزوم نظارت بیرونی، نکاتی پیرامون عدم کفایت نظارتهای بیرونی و لزوم نظارت درونی و بررسی میزان نظارت‌پذیری قدرت سیاسی نظریه‌های مختلف دولت مباحث این رساله را تشکیل می‌دهند. در نتیجه تصریح شده است روحیه حاکم بر حقوق اساسی هر نظام سیاسی و اندیشه سیاسی حاکمان در جای جای ارکان نظام و شعبات آن همچون قوانین و مقررات عادی، ساختار اجرایی و حتی اخلاق و رفتار مردم تاثیر گذاشته و تبعات آن در دورترین نقاط کشور و جامعه مشهود خواهد بود.

چکیده ندارد.