جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ایران از لحاظ تاریخی عمدتا کشوری مهاجرپذیر بوده و مواج مهاجرفرستی در آن در دوره های خاصی پیش مشاهده نشده است. این امواج نیز غالبا موقت بوده و جابه جایی های بسیار گسترده جمعیتی به سوی خارج از مرزها را در برنداشته است. با این وصف انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی، دو واقعه بزرگ تاریخی در قرن اخیر بوده اند که موجی از مهاجرت ها را به خارج از ایران بیشتر با انگیزه های سیاسی ایجاد کردند. از این دو مهاجرت اصلی، مهاجرت های سال های پیش و پس از انقلاب اسلامی به دلایل متعدد، گسترده تر بودند. و بنابر اطلاعاتی که هنوز نمی توان دقت هیچ یک از آن ها را دارای اعتبار بالای علمی دانست. امروز ظاهرا بیش از یک میلیون ایرانی یا ایرانی تبار در سراسر جهان و عمدتا در ایالات متحده زندگی می کنند. این مهاجرت نسبت به جمعیت ایران در زمان انقلاب (در حدود 30 میلیون نفر) و حتی جمعیت کنونی ایران (حدود 70 میلیون نفر) رقم مهمی است. افزون بر این، جمعیت مهاجرت کننده عمدتا دارای سرمایه های فرهنگی و اقتصادی بالایی نیز بوده اند، همین امر نیز سبب شده است که در طول سه دهه گذشته یک دایاسپورا (جماعت مهاجران) علمی در دانشگاه های جهان و از جمله در برخی از معتبرترین دانشگاه های اروپا و آمریکا شکل بگیرد. این دایاسپورا امروز در حوزه علوم انسانی و به ویژه علوم اجتماعی عمدتا در حوزه مسایل ایران تدریس و پژوهش می کند و در این راه و در برخی موارد، موقعیت بحران سیاسی بین المللی و مشکلاتی که در ایجاد رابطه میان ایران و برخی از قدرت های بزرگ پس از دوران انقلابی وجود داشته و دارد زمینه هایی را برای رشد آن (از لحاظ تامین بودجه های مطالعاتی و انتشاراتی و تاسیس کرسی های مطالعه خاورمیانه و ایران) فراهم آورده است که این امر تبلیغاتی نیز داشته است. پرسش های اساسی در این مقاله علاوه بر روشن کردن مفهوم «دایاسپورای علمی» و «بومی سازی علم» و امکان تحقق علمی آن پرداختن به این مساله است که اولا بومی بودن دانشمندان و دانش اجتماعی را باید بر اساس تبارشناختی آن دانشمندان ارزیابی کرد و یا بر اساس تعلق دانشگاهی و ملی آن ها به چارچوب های نهادینه شده علمی و دوم آن که حضور و تداوم فعالیت این دایاسپورا در چه موقعیت و شرایطی می تواند به سود بومی سازی علوم اجتماعی در ایران باشد؟ در واقع امروزه ما در وضعیتی هستیم که نه فقط دیدگاه روشنی نسبت به ابعاد دقیق و فعالیت های این دایاسپورا (و اصولا دایاسپورای ایرانی در کلیت آن) نداریم، بلکه رابطه ای مشخص و تعریف شده به خصوص نهادینه شده نیز با آن وجود ندارد و روابط صرفا شکل شخصی دارند و به مناسبات افراد با یکدیگر یا روابط نهادهای ایرانی با اشخاص دایاسپورا یا برعکس محدود می شوند. با توجه به هدف اساسی ای که باید مدنظر علوم اجتماعی ایران باشد، یعنی انتقال مرکز شناخت جامعه ایرانی به آکادمی های خود این کشور (در کوتاه یا درازمدت)، ارزیابی و سنجش موقعیت این دایاسپورا با نگاهی انتقادی و به دور از پیش داوری و با در نظر گرفتن تمامی ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و تاریخی ضروری است.

اهمیت رسانه در حکمرانی جدید در قالب مباحثی چون «حکمرانی خوب» همواره مورد تاکید کارشناسان مدیریت دولتی و مدیریت رسانه بوده است. از سوی دیگر، محققان علوم سیاسی و مطالعات بین ‌الملل نیز در قالب موضوعاتی چون دیپلماسی رسانه، پروپاگاندا، و جنگ نرم به نقش رسانه در شکل ‌دهی قدرت نرم ملل و مکاتب اشاره کرده ‌اند. با این حال، بررسی موضوع از یک ‌سو از نبود تبیین جامع ‌نگر و عملیاتی از نقش رسانه در مدیریت هوشمندانه امور داخلی کشورها و از سوی دیگر از تعاملات و روابط بین ‌الملل آن حکایت دارد. این موضوع در عصر جهانی‌ شدن و در کشوری چون ایران، که چندین دهه با هجمه نرم و سخت عوامل داخلی و خارجی مواجه بوده‌ است، بیش از پیش اهمیت می ‌یابد. این پژوهش با مرور قاعده ‌مند مبحث رسانه، فرهنگ، حکمرانی، و قدرت نرم آغاز شده است. در ادامه، پس از بررسی الزامات و کارکردهای رسانه در فضای جنگ نرم، موارد استنتاجی در قالب الگویی عملیاتی از سیاست ‌گذاری رسانه عرضه شده و در پایان نیز یافته‌ ها و الزامات اجرایی و کاربردی جمع‌ بندی شده است. به ‌نظر می ‌رسد رسانه ‌ای با دغدغه ‌های اخلاق ‌مدارانه و ملی ‌گرایانه در عصر جهانی‌ شدن برای نیل به تعالی می ‌بایست حائز چهار کارکرد جذب، تدافع، تهاجم، و تدبیر باشد. در تعریف این مقاله، رسانه متعالی رسانه ‌ای است که هم در بعد داخلی و هم در بعد سیاست خارجی، در تدبیر و توسعه امور، در کنار مردم و حاکمیت و مبتنی بر فرهنگ ‌ها و ارزش ‌های پایه جامعه باشد. نتایج این پژوهش می ‌تواند چهارچوبی برای مطالعات و سیاست ‌گذاری ‌های جامع‌ نگر در عرصه پدافند نرم و در نتیجه زمینه ‌ساز تثبیت و توسعه قدرت هوشمند فرهنگ یا ایدئولوژی مورد نظر باشد.

این مقاله تلاشی است برای تبیین میزان پذیرش یا مقاومت در برابر ارزش های جهانی شدن در میان عرب زبانان خوزستان، و به این سوال پاسخ می دهد که آیا ارزش های بنیادین جهانی شدن سبب برجستگی هویت قومی در میان عرب زبانان ایرانی می شود و به عبارتی ارزش های جهانی شدن چه تاثیری بر خاص گرایی در میان عرب زبانان ایرانی دارد و آیا خاص گرایی تحت تاثیر ارزش های جهانی به وجود آمده است. در این طرح از روش پیمایش استفاده شده، و علاوه بر داده های کمی از مصاحبه نیز استفاده شد. جامعه آماری این تحقیق را عرب زبانان 18 تا 65 ساله اهوازی تشکیل داده اند. برای برآورد حجم نمونه با در اختیار داشتن جامعه آماری، از فرمول کوکران استفاده شده و حجم نمونه آماری 560 نفر برآورد گردید. برای سنجش پایانی و اعتبار داده ها و اطلاعات جمع آوری شده از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد و برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانسی و رگرسیون نیز استفاده شد. تحلیل داده ها نشان داده است که هر چه میزان احساس محرومیت از فرصت های برابر اجتماعی - فرهنگی و سیاسی و اقتصادی و امکانات ملی بیشتر باشد، گرایش به هویت یابی های قومی نیز بیشتر است. متغیرهای احساس برابری و احساس عدالت قومی و عناصر انسان گرایی، رسانه های خارجی و تحصیلات متغیرهای مهم و موثر در پذیرش ارزش های جهانی است.

نوروز از آئین های کهن ایرانیان و نماد فرهنگ ایرانی از دوره باستان تا امروز پایدار مانده است. با ظهور فرایند جهانی شدن، شرایط جدیدی برای فرهنگ ها رقم خورده است. وضعیتی که می تواند به از بین رفتن فرهنگ های بومی و آئین های کهن منجر شود. پرسش این است که نوروز در مواجهه با فرایند جهانی شدن چه وضعیتی پیدا خواهد کرد؟ برای پاسخ به این پرسش با استخراج ویژگی های نوروز و ویژگی های جهانی شدن، قابلیت انطباق پذیری فرهنگ ایرانی و نوروز با جهانی شدن تبیین می شود.نوروز دارای ویژگی های عام انسانی و جهانی است. تاکید بر ارزش های اخلاقی و انسانی، ترویج و تحکیم روابط انسانی و نوع دوستی، اهمیت دادن به محیط زیست و تاکید بر بهداشت و پاکیزگی از ویژگی های انسانی و جهانی فرهنگ نوروز است. با توجه به این ویژگی ها، این فرهنگ قابلیت انطباق با جهانی شدن را دارد و می توان، از فرصت های موجود در عرصه جهانی برای حفظ و گسترش این فرهنگ سود جست.

امروزه به واسطه «جهانی شدن»، سرنوشت تمامی افراد، سازمان ها و حکومت ها بیش از پیش به یکدیگر گره خورده و تاثیرات این فرایند بر تمامی حوزه های فعالیت بشری، غیرقابل انکار گردیده است. در ادامه و به دنبال طرح مفهوم «شهروندی جهانی» انتظارات جدیدی از آموزش و پرورش به عنوان عامل معنابخش به زندگی افراد و ابزاری برای پرورش شخصیت انسان و رفع نیازهای اجتماعی، شکل گرفته است. این مقاله با هدف بررسی خصوصیات و مولفه های شهروندی جهانی، نقش، اهمیت و ضرورت آموزش های شهروند جهانی را مورد بحث و بررسی قرار می دهد.اگر بپذیریم که استفاده کنونی از منابع موجود در جهان، غیرمنصفانه و غیرقابل قبول است و شکاف فقیر و غنی (از همه جنبه ها) وسیع و وسیع تر می شود، باید چاره ای اندیشید. آموزش و تربیت شهروند جهانی (به ویژه کودکان و جوانان) به عنوان فردی که خواهان تبدیل شدن جهان به مکانی سرشار از عدالت، برابری، صلح و توسعه پایدار، احترام و پاسداشت تنوع و گوناگونی نژادی، مذهبی و... می باشد و همچنین دارای خصوصیات دیگری است که در این مقاله به آن پرداخته شده، راه حل و ابزاری قدرتمند به نظر می رسد. در این چارچوب، فقر و بحران هویت جوان ایرانی و از طرفی جذب شدن به فرهنگ جهانی سازی بیگانگان، دو نکته ای است که ضرورت توجه به آموزش های شهروند جهانی به منظور اتخاذ نگاه وسیع و کلان تر به مسائل جهانی را نمایان می سازد. بنابراین با توجه به متون ارزشمند اسلامی و جایگاه والای ترسیم شده برای انسان و ارزش های انسانی و همچنین با توجه به فرهنگ و تمدن غنی ایرانی و در راستای ایفای نقش فعالانه در مدیریت مشترک جهانی، فراگرفتن این قبیل آموزش ها در نظام آموزش و پرورش رسمی و غیر رسمی و همچنین تاسیس مرکزی تحت همین عنوان با همکاری سایر نهادهای آموزشی در کشور پیشنهاد می شود.

تعاریف و تعابیر گوناگونی از جهانی شدن و مسائل آن به عمل آمده است که خلاصه این نظریات را اینچنین می توان برشمرد، فشردگی زمان و فضا، جامعه اطلاعات محور، دهکده جهانی، فرایند غربی کردن جهان، آگاهی از کلیت جهانی، همبستگی جهانی واقعی، جهانی شدن عینی و ذهنی و غیره. جهانی شدن دارای جنبه ها و عرصه های گوناگونی است که از برجسته ترین جنبه های آن می توان به جهانی شدن فرهنگی، سیاسی و اقتصادی اشاره نمود.در این میان بررسی هنر به عنوان یکی از قدرتمندترین ابزارهای تاثیرگذار و یکی از مولفه های جریان ساز در بستر جهانی شدن فرهنگی، مجال تجلی می یابد. در این مقاله که از نوع نظری و روش توصیفی- تحلیلی است، سعی گردید که با گردآوری اسناد کتابخانه ای، تاثیرات جهانی شدن بر هنر معاصر غرب در یک بازه زمانی از 1960 یعنی آغاز هنر پست مدرن تا زمان حاضر و در شاخه های گوناگون آن مورد بررسی قرار گیرد.مساله پژوهش، میزان تاثیرگذاری جهانی شدن بر هنرمعاصر غرب در این بازه مشخص بوده است. در نهایت و به عنوان نتیجه گیری، میزان تاثیر پذیری هنر معاصرغرب از روند جهانی شدن بسیار چشمگیر و دارای دگرگونی های اساسی بوده است. استفاده متنوع از فن آوری نوین، تجاری و عمومی کردن هنر، توسعه همه جانبه موزه ها، عدم ارائه ارزش ها و معیارهای اخلاقی و هنری، اهمیت نقش مخاطب، آمیختن عناصر غیرهمگن، بیان آثار از طریق نشانه و نمادها و عدم وجود اهداف متعالی در هنر معاصر غرب، از تاثیرات جهانی شدن بر هنر معاصر غرب بوده است.

تراکم شدید زمان و فضا، حمل و نقل گسترده کالا و افراد در ترمینال ها، کم رنگ شدن مرزهای حاکمیت مطلق دولت های ملی در اثر نفوذ نهادهای فراملی، گسترش روزافزن تجارت و گردش سرمایه، ضمن تماس ها و برخوردهای چشمگیر فرهنگ ها و ایده های سابقا دوردست در اثر گسترش ارتباطات و پیشرفت تکنولوژی، که در دهه های اخیر به شدت اوج گرفته است نشانه های پدیده ایست که از آن به عنوان جهانی شدن یاد می کنیم. این پدیده بسته به شرایط ملی، منطقه ای و بین المللی زمینه ها و پیامدهای متفاوتی برای کشورها اعم از فرصت های سودآور و محدودیت های هزینه بر ایجاد می کند. در صورتی که به لحاظ روش شناختی فضای جهانی شده را یک ساختار در نظر بگیریم، دامنه محدودیت هایی که این ساختار ایجاد می کند، برای کارگزاران قدرتمند در هر سطح می تواند فرصت ساز و برای ضعیفان محدودیت و هزینه زا باشد. تا آنجا که به کشورهای درحال توسعه مربوط می شود آنها انتخاب هایی محدودی در مواجه با این پدیده دارند. آنان در صورتی از فرصت ها و مواهب این عرصه برخوردار خواهند بود که همزمان توانایی ها و ظرفیت های خود را به منظور مواجهه و سازگاری با محیط جدید افزایش دهند تا هم به یک برنامه توسعه ملی به عنوان نیازی اساسی جامه عمل بپوشانند و هم در برابر آسیب های این فرآیند خود را ایمن کنند. در این فضا و زمان متراکم به نظر می رسد دولت ها و سرآمدان حاکم مهم ترین کارگزاران برنامه توسعه در این کشورها می باشند و می بایست مدیریت نوسازی و اصلاحات در عرصه های اساسی را به عهده گیرند. این دولت ها باید اصلاحاتی مبنایی در زمینه زیرساختهای فیزیکی، نهادها، و سیاست ها (سیاست گذاری و رویکردهای حکمرانی) برای تولید قدرت و توانمندسازی کشور به منظور تطبیق با اقتضائات فضای جدید اعمال کنند. مجموع این اصلاحات سه گانه منجر به افزایش هزینه های عمومی شده و نیاز به سیاست گذاری مناسب در حوزه مالی را ضروری می سازد. در این مقاله با دیدگاهی نهادگرایانه به بحث نوسازی و اصلاحات در کشورهای در حال توسعه (با تاکید بر ایران و نه یک مطالعه موردی) پرداخته و نشان داده ایم که فرآیند اصلاحات و آزادسازی اقتصادی در این کشورها منجر به افزایش هزینه عمومی می شود که این امر، اصلاحات در حوزه مالی و بهینه سازی سیستم مالیاتی را ضروری می سازد.

ماهیت آموزه های فرهنگ علوی گویای این حقیقت است که بر زندگی انسان، نظامی حاکم است که انسان نقشی در ایجادش نداشته، ولی می تواند با توجه به سائقه های ذاتی عدالت خواهی، کمال جویی، حق طلبی و زیبا دوستی در مانایی و پویایی آن نقش آفرین باشد. این نظام در مرحله دنیوی از بدو آفرینش آدم (ع) آغاز شده و تا ظهور حضرت مهدی (عج) و حاکمیت صالحان ادامه خواهد داشت. این نظام فراگیر بوده و شامل همه انسان ها با قومیت ها و فرهنگ های مختلف می شود و محدودیت جغرافیایی بر نمی تابد. این نظام دارای چشم اندازی است که مقوله های جهان شمولی، اختیاری بودن، حاکمیت صالحان، به رسمیت شناختن سایر فرهنگ ها، فرا انسانی بودن و ثبات در قوانین و مقررات از مهم ترین آنها می باشد.تفکر توحیدی و اندیشه منطقی به همراه عملکرد مناسب و رفتار صالح از مهم ترین سیاست های استراتژی دست یابی به این چشم انداز است کاهش فاصله ها و درهم شکستن مرزهای جغرافیایی در پی رشد و توسعه پرشتاب وسایل ارتباط جمعی و تکنولوژی های ارتباطی – اطلاعاتی فرصت تاکتیکی و تکنیکی را پیش روی مشتاقان فرهنگ علوی قرار داده است تا بتوانند آموزه های آن را به جهانیان عرضه داشته و هویت جهانی آن را به نمایش بگذارند که تحولات منطقه ای و جهانی از نشانه ها و بارقه های تحقق این چشم انداز می باشد. در این مقاله سعی شده این پدیده مورد مطالعه قرار گرفته و زوایای آن با رویکرد علوی و به روش مبنایی مورد بازکاویو تحلیل قرار گیرد.

در این تحقیق به موضوع طراحی الگوی بهبود سطح سرمایه اجتماعی شهروندان در عصر جهانی شدن پرداخته شده است. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی بوده و از حیث روش، کار بر روی ساختارهای کیفی را مد نظر دارد. ابزار اندازه گیری در این تحقیق پرسشنامه محقق ساخته می باشد. در این تحقیق با توجه به سوال اصلی، با استفاده از مدل های ریاضی، الگویی جهت اندازه گیری سرمایه اجتماعی طراحی، تدوین و ارائه گردیده است. در مرحله وزن دهی به مدل مفهومی تحقیق برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز در خصوص میزان اهمیت هریک از ابعاد، مولفه ها و شاخص ها به استادان رشته های حوزه های مدیریت وعلوم اجتماعی به عنوان خبرگان مراجعه گردیده است. به این منظور 30 پرسشنامه توزیع شده و در مجموع از میان پرسشنامه های عودت داده شده، 10 پرسشنامه به لحاظ استخراج و تجزیه و تحلیل، مناسب تشخیص داده شده است.نگاهی اجمالی به روند تحقیق، بیانگر این مطلب می باشد که مدل طراحی شده الگوریتمی مناسب را جهت بهبود سطح سرمایه اجتماعی شهروندان در عصر جهانی شدن ارائه نموده است. شکستن مفهوم سرمایه اجتماعی شهروندان در سطح جهانی به چهار بعد اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی و سپس تقسیم هریک از ابعاد به مولفه های مورد نظر و نهایتا تعیین شاخص های هریک از مولفه ها منجر به ایجاد مدلی گردید که از طریق آن هدف فوق حاصل گردیده است.

در این تحقیق در راستای طراحی و ارائه الگوی مهندسی فرهنگ در سازمان های دولتی کشور در عصر جهانی شدن با توجه به مدل های گوناگون ارائه شده در خصوص تبیین و شناخت فرهنگ های سازمانی، شرایط فعلی فرهنگی در سازمان های دولتی کشور در عصر جهانی شدن (درسطح جامعه آماری) را بررسی نموده و پس از تعیین مولفه های فرهنگ سازمانی مطلوب (از دیدگاه نخبگان) ضمن مشخص نمودن فاصله ها، الگویی مناسب برای مهندسی فرهنگ سازمانی که با ارزش های فرهنگی حاکم بر جامعه و مقتضیات جهانی سازگار بوده و در آن به کلیه عوامل موثر بر فرهنگ توجه گردیده باشد، ارائه شده است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی می باشد. جامعه آماری شامل دو دسته است. دسته نخست شامل 25 نفر از خبرگان حوزه فرهنگ است که از آن ها برای تعیین عناصر مهندسی فرهنگ و اهمیت آن ها جهت طراحی الگو استفاده شده است. دسته دوم شامل 50 نفر از مدیران و کارشناسان سازمان های دولتی است که از آن ها برای سنجش نرمال بودن توزیع گویه ها و همچنین رتبه بندی متغیر های تحقیق استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات تحقیق در بخش آمار توصیفی از آماره های میانگین، درصد فراوانی و در بخش آمار استنباطی از آزمون هایی نظیر «خی دو» و «فریدمن» استفاده شده است.