جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 510
نقد و بررسی دیدگاه معرفت‌شناختی میرزا مهدی اصفهانی
نویسنده:
امیر قربانی، قادر حافظ
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی
چکیده :
بحث از مبانی معرفتی یک نظام فکری، تلاش در جهت تبیین جایگاه، قلمرو، منابع، روش و منطق شناخت در آن منظومه است. مکتب تفکیک به مثابه یک نظام فکری در تاریخ اندیشه اسلامی مبانی معرفت‌شناختی ویژه‌ای در این میان دارد. این نحله فکری گرچه تقریرهای متنوعی به خود دیده و در طول تاریخ تعدیل‌هایی در آن روی داده است اما، تأکید همه پیروان آن لزوم مرزبندی میان سه جریان شناختی یعنی قرآن (جریان وحی)، فلسفه (جریان عقل) و عرفان (جریان کشف) است (حکیمی، 1375، 46-47). تفکیکی‌ها با این کار به‌دنبال معارف قرآنی و دینی به صورت خالص و عاری از التقاط و تأویل‌اند (همان، 159). بر این اساس، منبع و روش شناخت دینی تفکیکی‌ها اصیل‌تر از دو جربان دیگر تلقی می‌شود. در این میان آراء میرزامهدی اصفهانی، بنیان‌گذار این دستگاه فکری، جالب توجه و حاکی از تقریری حداکثری از رویکرد تفکیکی است. در این مقال به واکاوی مبانی معرفت‌شناختی وی خواهیم پرداخت.
صفحات :
از صفحه 85 تا 108
مشخصات اثر
جایگاه عقل در تحقق معرفت دینی از منظر میرزا مهدی غروی اصفهانی
نویسنده:
محمد خزاعی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
جریان تفکیک و پیش‌قراول آن، میرزا مهدی غروی اصفهانی در صده اخیر معنای جدیدی از عقل ارائه دادند. آن‌ها عقل را موهبتی الاهی و نورانی دانستند که، بر نفوس ظلمانی و مادی می‌تابد و سپس برای انسان علم حضوری بی‌واسطه بدون خطا حاصل می‌شود. از این عقل تعبیر به عقل فطری می‌شود. بنا بر این نظر دخالت دادن افکار بشری در فهم دین، آن را از صحت و خلوصتهی می‌کند و به وادی امتزاج و التقاط کشانده و از حقایق دینی دور می‌نماید. پس باید به معنای عرفی و ظهورات نوعی الفاظ به کار رفته در متون دینی ملتزم بود. نخستین پیامد ارائه معنای جدید آن است که نقش عقل مصطلح و رایج در علوم، که از آن به ابزار ادراکی بشر یاد می‌شود، در حوزه تحقق معرفت‌دینی انکار می‌شود. سزاوار است در این حوزه عقل را همانند نقل در عرض یک‌دیگر دانست. بنابراین بهترین نظر که با کارکرد و فعالیت‌های عقل منطبق باشد این است که، عقل را نه تنها مفتاح دین دانست بلکه باید روشنگری عقل را در متن دین هم پذیرفت که نتیجه آن معرفت زایی، معناگرایی و سنجش‌گرایی برای عقل می باشد.
مشخصات اثر
شیخ مجتبی قزوینی؛ آیت معرفت و سلوک
نوع منبع :
مقاله , مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)
منابع دیجیتالی :
متن
وضعیت نشر :
دین آنلاین,
کلیدواژه‌های اصلی :
مکتب تفکیک
مشخصات اثر
بررسی روایاتِ نفی صفات از ذات الهی و دلالت‌های آن
نویسنده:
محمد بنی هاشمی ، ایمان روشن بین
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
برخی از مهم‌ترین مسائل کلامی و فلسفی در حوزۀ اسماء و صفات به ماهیّت وجودی و تکوینی صفات و رابطۀ آن با ذات الهی باز می‌گردد. این مسائل که گاه ذیل عنوان کلی «توحید صفاتی» دسته‌بندی می‌شوند، در هستی‌شناسی دینی اهمیّت بسیار دارند و به‌ویژه در برهه‌ای از تاریخ، مجادلات فراوانی را دربارۀ شرک و توحید در میان اندیشمندان مسلمان برانگیخته‌اند. این‌گونه مباحث را در اصطلاح، مباحث وجودشناختی صفات می‌نامند. این نوشتار قصد آن دارد نشان دهد که بررسی روایت‌های فراوان در این زمینه روشنگر نفی صفات از خداوند بوده، گویای مخلوق‌بودن اسما و صفات الهی است. به دیگر سخن، «صفت» دربارۀ خداوند به‌معنای «نشانه» به‌کار رفته است و موصوف‌بودن خداوند تنها به این معناست که حق‌تعالی این مخلوقات را صفت و نشانۀ خویش قرار داده، نه چیزی بیش از آن. بنابراین، اسماء و صفات [همگی] مخلوق‌اند و مقصود از آنها همان «الله»‌ تعالی است که اختلاف سزاوار او نیست.
صفحات :
از صفحه 147 تا 169
مشخصات اثر
نقد علامه طباطبایی بر دیدگاه تفسیری مکتب تفکیک
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
متن
وضعیت نشر :
خبرگزاری قرآن,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
مشخصات اثر
ابداعات و نوآوریهای کلامی، فلسفی و عرفانی استاد سید جلال الدین آشتیانی
نویسنده:
اسحاق آسوده
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
چکیده
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,
کلیدواژه‌های اصلی :
مکتب تفکیک
چکیده :
وجود، تفکیک وجود، عالم مثال، تناسخ، حقیقت محمدیه حکمت و معرفت اسلامی، صیانت و سلامت خود را مرهون و مدیون اندیشمندانی چون سیدجلال الدین آشتیانی است که علاوه بر روایت گری و گزارش اقوال و احوال پیشینیان خود نیز ابدعات و ابتکارات ماندگاری ارائه نموده اند. اگر اصالت و نوآوری در اندیشه را صرفا در انداختن طرح نو و ایجاد یک نظام حکمی بدیع معنا کنیم، نه فقط استاد آشتیانی که بسیاری از فرزانگان از جرگة مبتکرین خارج می شوند. اما اگر آن را به معنای داشتن فهم فلسفی وعرفانی ممتاز، درک جریانات فکری، قدرت هضم، تبیین و تطبیق مباحث و تقریرهای نوین و بی سابقه بدانیم. به حق می توان ایشان را با بزرگان فلسفه و عرفان برابر دانست. پرداختن به عرض و طول تاریخ فلسفه و حکمت اسلامی، بررسی حلقه های مفقودة جریان های فکری، تبارشناسی سلسلة حکیمان و عارفان، ایضاح زوایای ناشناخته کشف و شهود به همراه نگاه بی سابقه به سنت ناب و اصیل، ایشان را در زمرة اح اگران و مروجان علوم عقلی و ذوقی قرار می دهد. این حکیم معاصر در داوری میان عقل و شهود. روش متکلمین و فلاسفه را به لحاظ منطقی و زمانی متقدم بر روش عرفا می داند. لکن معتقد است مشرب عرفا تقدم بالشرف دارد و حکیم صاحب برهان، مراتب طول و عرض عالم وجود را یکی بعد از دیگری اثبات می نماید تا به حق اول برسد، حال آنکه عارف مرتبه به مرتبه از مراتب وجود را نفی می کند تا به وجود باقی بعد از فنای اشیاء دست یابد. با این وجود معتقد است بین عرفان و فلسفه تفاوت به شدت و ضعف و ظهور و خفا است و تعارض ذاتی وجود ندارد. لذا می کوشد میان دریافتهای شهودی و مؤدای براهین عقلی، نوعی تصالح و توافق ایجاد نماید. نقد جریانهای حکمت ستیز و عرفان گریز مانند غزالی و اتباع او از متقدمین و جماعت تفکیک از متأخرین یکی دیگر از دغدغه های ذهنی ایشان است و علت جدال با فلسفه و عرفان را نزد این گروه ها، پی نبردن به عمق مبانی حکما و عرفا و عدم تحصیل دقیق و فنی حکمت نزد استاد فن می داند. استاد آشتیانی در مسأله وجود و تشکیک آن، ضمن ارائه تقریرهای نوین و منحصر به فرد، مدعی است تشکیک در مظاهر حقیقت وجد است و نه در اصل وجود، تفاوت و شدت ضعف به انحای تجلیات بر می گردد چرا که بنا به وحدت شخصی، وجود دارای مراتب و افراد نمی باشد تا تشکیک در آن تصور شود. بحث عالم مثال و تفاوت برزخ صعودی و نزولی و مباحثی چون معاد جسمانی، تناسخ، شفاعت، انقطاع عذاب یا خلود در دوزخ، از عرصه های جدی مورد عنایت ایشان بوده که راه برای پژوهشگران بعدی هموار نموده است. و سرانجام بحث ولایت و خلافت حقیقت محمدیه(ص) و رفع تشویش های بعضی از عارفان، که روشن می نماید چون حضرت ختمی مرتبت مظهر تجلی ذاتی است و سایر انبیاء مظهر تجلیات اسمائی حقند، لذا مرتبه وجودی آنها از شئون و ابعاض آن حقیقت نورانی است. در رابطه با خاتم ولایت مطلقه نیز اثبات می نماید که ختم ولایت بعد از وجود نبی مکرم به لحاظ رتبه در وجود مبارک حضرت امیرالمؤمنین(ع) و به لحاظ زمانی در مشکاة فروزان حضرت ولی عصر(عج) متجلی است.
مشخصات اثر
آیت‌الله سید جعفر سیدان؛ میراث‌بر شیخ مجتبی قزوینی
نوع منبع :
مقاله , مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)
منابع دیجیتالی :
متن
وضعیت نشر :
دین آنلاین,
کلیدواژه‌های اصلی :
مکتب تفکیک
مشخصات اثر
بررسی مساله نسبت میان عقل و وحی در آثار آیت الله محمد باقر ملکی میانجی و آیت الله سید جعفر سیدان
نویسنده:
زهرا حاجی ابراهیم زرگر
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
اندیش? تفکیک یکی از اندیشه‌های نو در عرص? تفکر کلامی و دین پژوهی فرهنگ ماست و دارای آثار و نتایج مهمی بوده و بسیار مورد توجه واقع شده است. یکی از مسائل کلیدی در آثار علمای مکتب تفکیک، نسبت عقل و وحی است. رویکرد علمای متقدم و متأخر این مکتب در این خصوص متفاوت بوده و می‌توان سیر تحولی را در آرای این علما شناسایی کرد. البته به دلیل حجم بالای آثار تمامی علمای مکتب تفکیک و عدم دسترسی به تعداد زیادی از آن‌ها، دامن? تحقیق، به آثار آیت الله محمد باقر ملکی میانجی، به عنوان نمونه‌ای از آرای علمای متقدم مکتب تفکیک، و آثار آیت الله سید جعفر سیدان، به عنوان نمونه‌ای از آرای علمای متأخر مکتب تفکیک، منحصر شده است. در این پژوهش، دیدگاه‌های این دو بزرگوار از آثار ایشان و هم‌چنین برخی از منابع مرتبط، استخراج شده است.در بخش اول کلیاتی در خصوص پیشین? عقل و وحی در اسلام، معرفی مکتب تفکیک و ادوار فکری آن، مطرح شده و به معرفی آیت الله میانجی و آیت الله سیدان پرداخته شده است.بخش دوم مشتمل بر آرای آیت الله میانجی در خصوص نسبت عقل و وحی است. تعریف ایشان از عقل، متکی بر جنب? وجود شناختی و هستی شناختی عقل است. ایشان عقل را نوری می‌دانند که خداوند بر ارواح انسان‌ها افاضه می‌کند و از آن به عقل فطری یاد می‌کنند و آن را خارج از ذات انسان می‌دانند. لذا از نظر ایشان، عقل به این معنا با وحی در تضاد نبوده و با آن هماهنگ است. اعتقاد به عقل انواری در برابر عقل اصطلاحی و برهان منطقی در آثار ایشان، موجب شده تا در حوز? علوم قرآنی و عقاید که شامل مباحث خداشناسی و نبوت و معاد و عدل است، دیدگاه‌های ویژه‌ای داشته باشند.بخش سوم بیانگر دیدگاه آیت الله سیدان دربار? نسبت عقل و وحی و مقایس? آرای ایشان با آیت الله میانجی است. از نظر ایشان حقیقت عقل هر چه که باشد مقصود از آن ما به الادراک و آن چیزی است که ادراک به آن است. تعریف ایشان از عقل با نظر به کارکرد آن است. عقل به معنای ذکر شده با وحی منطبق است و آن چیزی که منطبق نیست اثبات می‌شود که اصلا مدرک عقلانی نیست. رویکرد ایشان در نسبت عقل و وحی، موجب اتخاذ دیدگاه‌های خاصی در حوز? علوم قرآنی و عقاید، گشته است.مقایس? دیدگاه‌های این دو بزرگوار به عنوان دو نماینده از تفکیک متقدم و متأخر، گویای این مطلب است که دیدگاه تفکیک متقدم با شاخصه‌های خارج بودن حقیقت عقل از وجود انسان و برخورد با آرای فلاسفه و عرفا و دانشمندان علوم بشری، راه را برای گفت و گو با مخالفان و نقادان می‌بندد و منجر به این نتیجه می‌شود که دین و فلسفه در تعارضند، نه عقل فطری و وحی. دیدگاه تفکیکیان متأخر معتدل‌تر بوده و مبتنی بر جداسازی حوز? معرفت شناختی دین و فلسفه است. تفکیک اعتدالی در پی ارائ? نوعی روش شناسی جدید در مطالعات دینی است که متکی بر تعقل در وحی است و مسیری را برای تعامل با مخالفان باز می‌کند و این، همان روش فقها در فهم مسائل است. لذا توجه به استنباط معارف اعتقادی از قرآن و حدیث با تکیه بر روش اجتهادی، دغدغ? اصلی تفکیکی‌های متأخر است و لازم است به آن عنایت ویژه‌ای شود.
مشخصات اثر
نقد و بررسی نظریه معرفت در مکتب تفکیک
نویسنده:
سید محمداسماعیل هاشمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
متن
چکیده :
در این‌ مقاله‌ به‌ بررسی‌ نظریة‌ معرفت‌ یا کیفیت‌ ادراک‌ از دیدگاه‌ مکتب‌ تفکیک‌ و مقایسه‌اش‌ با دیدگاه‌های‌ کلامی‌ و فلسفی‌ پرداخته، و نشان‌ داده‌ شده‌ است‌ به‌ رغم‌ اد‌عایی‌ که‌ شده، این‌ مکتب‌ در زمینة‌ ادراک‌ علمی‌ و عقلی، روش‌ و محتوایی‌ غیر از سایر مکاتب‌ ندارد. صاحبان‌ این‌ مکتب، از سویی‌ بر اساس‌ ادلة‌ عقلی‌ و نقلی، نفس‌ را مغایر با عقل‌ و حقیقتی‌ غیرمجرد و فاقد کمال‌ می‌دانند؛ به‌ گونه‌ای‌ که‌ در فرایند ادراک، نقشی‌ ایفا نمی‌کند و از سوی‌ دیگر، به‌ استناد برخی‌ ادلة‌ عقلی‌ و نقلی، علم‌ و عقل‌ را دو حقیقت‌ نورانی‌ مجرد تلقی‌ می‌کنند که‌ در جریان‌ تعلم‌ و تعقل، نور معرفت‌ را به‌ نفس‌ می‌تابانند تا نفس‌ در پرتو آن، اشیا و حقایق‌ را درک‌ کند؛ بنابراین، گاهی‌ به‌ نظریات‌ کلامی‌ نزدیک، و گاهی‌ به‌ آرای‌ فلسفی‌ متمایل‌ شده‌اند. به‌ هر حال، در این‌ مقاله‌ نشان‌ داده‌ایم‌ که‌ مرز قاطعی‌ بین‌ تعقل‌ فلسفی‌ و کلامی‌ و آن‌چه‌ در مکتب‌ تفکیک‌ تحت‌ عنوان‌ تعقل‌ دینی‌ یا نوری‌ مطرح‌ شده‌ نمی‌توان‌ قائل‌ شد.
مشخصات اثر
قلمرو عقل در معارف وحیانی(جلسه چهارم)
سخنران:
جعفر سیدان
نوع منبع :
سخنرانی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
مکتب تفکیک
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 510