جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تصور رايج بر اين است كه علم انسان را توانا مي كند و رهاييش مي بخشد. اين تصور مي تواند تصوري كاذب باشد زماني كه علم در خدمت انسداد جريان هاي زندگي در مي آيد. علم همانطور كه مي تواند توانايي بخش باشد مي تواند ناتوان ساز نيز باشد. مسئلۀ روان شناسي و گسترس آن در ايران معاصر مسئله‎ای است بس مهم. روان شناسي چگونه ميتواند بدل به نيرويي عليه زندگي شود؟ بر اين ايده تأكيد داشتم كه منطق آسيب شناسانۀ نظم دانش روان شناسي در خدمت توليد وجداني معذب و انساني گنه كار قرار مي گيرد. دانشي كه غايتش توليد انسان گنه كار، وجداني معذب و ناتوان است در هر منطقي از علم كه باشد: چه روان شناسي و چه جامعه شناسي و چه هر علمي ديگر، مي بايد مورد نقدي ريشه اي قرار گيرد. اين سخنراني تكمله اي است بر مقاله اي كه پيشتر در اين زمينه نوشته ام: روان شناسي، حكومت مندي و نوليبراليسم. نشست "روان شناسی و زندگی" سه شنبه 27 فروردین 98 در دانشكدۀ روان شناسي و علوم تربيتي دانشگاه تهران و به همت بردار و انجمن اسلامي دانشجويان اين دانشكده برگزار شد. ساير سخنرانان اين نشست دكتر مهدي يوسفي و دكتر حميدرضا غريبي بودند.

معنای اینکه همه چیز دین، از حجاب و شعائر و ..، را رسمی و تحمیلی کرده‌ایم، اینست که جامعه دینی‌تر شده‌است؟! نه، امروز جامعهٔ ایران غیردینی‌تر از جامعهٔ پیش از انقلاب شده‌است ! 🔹(در الهیات «غیرسلبی»)، سطح امر قدسی چنان پله به پله نزول پیدا می‌کند که در نهایت «گشت ارشاد» خود را نمایندهٔ خدا در برابر خلق می‌نامد ! 🔸در شرایط دموکراسی چون رشد رذیلت و فضیلت‌ ممکن و آزاد است، به‌تعبیر فارابی، امکان رشد «فضیلت‌»های بزرگ هم هست ... 🔹باید به دنبال راهی بود که دین بجای آن‌که در برابر آزادی و عدالت و پیشرفت جامعه بایستد، خود پشتوانهٔ اخلاقی و گشایندهٔ این راه شود ...

نسبیت‌گرایی اخلاقی چیست؟ اهمیت و جذابیت این دیدگاه در چیست؟ مهمترین دلایلی که فیلسوفان و متخصصان علوم انسانی و اجتماعی برای تأیید این دیدگاه عرضه کرده‌اند، کدام است؟ آیا نسبیت‌گرایی اخلاقی موضعی قابل دفاع است؟ مهمترین انتقاداتی که بر این دیدگاه وارد شده است، کدام است؟

در فقه و عرفان سنتی، آزادی و عدالت به مفوم دوران کنونی ما غایب هستند. از سوی دیگر آزادی در دنیای مدرن، عدالت را زیر پا گذارده و عدالت بدون آزادی هم انسان‌ها را به گله تبدیل می‌کند. بُعد سومی که شریعتی برای آشتیِ آزادی و عدالت تعریف می‌کند عرفان است اما بسا که مخاطب امروزی شریعتی تلقی‌اش از عرفان شریعتی همان عرفان سنتی باشد. در این سخنرانی اشاره‌ای گذرا شده است به تفاوت عرفان سنتی با عرفانی که شریعتی از آن سخن می‌گوید این سخنرانی به‌مناسبت چهل و دومین سالگرد هجرت شریعتی(98/3/30) در مشهد ایراد شده است.