جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

علیرضا جوادزاده، استادیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی (ره) در پاسخی به محسن کدیور خواستار نقد اندیشه آیت الله مصباح یزدی به دور از احساسات شد.

شیخ محمود بن عبدالکریم شبستری از عرفای اوایل قرن هشتم است. گلشن راز یکی از شاهکارهای ادب فارسی و عرفانی است. کتابی موجز، با بیانی بدور از پیچیدگی مباحث عمیق عرفانی را تشریح کرده است. درباره شبستری و کتابش در شرح پیشگفتار (جلسه دوم) بیشتر خواهم گفت. مشخصات بهترین نسخه گلشن راز به شرح زیر است: مجموعه آثار شیخ محمود شبستری: گلشن راز، سعادت نامه، حق الیقین، مرآت المحققین و مراتب العارفین؛ مقدمه، تصحیح و توضیحات به اهتمام صمد موحد، تهران، ۱۳۶۵، کتابخانه طهوری، ۴۲۰ صفحه. گلشن راز در این هفت قرن شروح متعددی داشته است. مهمترین شرح آن که مورد استفاده من در این دروس است شرح ذیل است: مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، تالیف محمد بن یحیی لاهیجی نوربخشی از عرفای قرن نهم. محمد لاهیجی در ابتدای شرح، شبستری را اینگونه معرفی کرده است: «افتخار العرفاء والمحققین اختیار الولیاء الواصلین اکمل المدققین والموحدین الشیخ الکامل نجم الملة والدین محمود التبریزی الجبستری قدس الله روحه وکثر من عنده فتوحه» گلشن راز ۱۰۰۴ بیت دارد. کتاب پاسخ به پرسشهای عرفانی است و بر أساس آن به بخشهایی تقسیم شده است. توضیح این بخشها در ضمن مقدمه خواهد آمد. در این مباحثات اشعار گلشن راز «به اختصار» شرح، و به رموز عرفانی، فلسفی، و دینی آن به ایجاز اشاره می شود. غرض اصلی نقبی به معارف بلند نهفته در این کتاب است، تنبهی برای گوینده و احیانا فایدتی برای شنونده.

آقای قادری میان اندیشه ناب شیعه و لیبرال دموکراسی تعارض می بیند و معتقد است که وجود مفهوم امامت در اندیشه شیعی، مانع گذار از عقل امام و نقد آن است. در برابر آن، آقای کدیور معتقد است که امکان جمع بین این دو وجود دارد؛ منتهی نه با اندیشه سنتی؛ که با قرائت روشن فکری دین از مفهوم امامت. حاتم قادری: منظورم از دموکراسی، هم حوزه عمومی است و هم حوزه سیاسی و بر این اساس به پایه “عقلانیت” و به تعامل بین انسانها برای حل مسائل و نحوه سازمان دهی خود و نوع مقرراتی که برقرار می کنند، اهمیت می دهم. در واقع، نوعی حقوق پایه را برای فرد به عنوان حقوق غیر قابل خدشه به رسمیت می شناسم. معتقدم اگر دموکراسی یا، به تعبیری، لیبرال دموکراسی را بررسی کنیم و ویژگی هایش را شناسایی نماییم، با اندیشه شیعی سازگاری ندارد. بلکه یک رابطه معکوس وجود دارد. دموکراسی و لیبرالیسم – به آن معنا که توضیح دادم – در حضور امام، امری عبث است. ممکن است، به معنای روشی، در مقاطع و زمینه هایی محدود، بتوان از آن استفاده کرد؛ ولی در جایی که قرار باشد عقلانیت، تفاهم و گفت و گو، به انسان ها واگذار شود، چنین چیزی نشدنی است. در غیاب امام هم که حضور امام به معنای غیر مستقیم صورت می گیرد، به همان میزان، شما باید از اندیشه دموکراسی و پایه های لیبرالیسم صرف نظر کنید. محسن کدیور: عنوان با آنچه دکتر قادری مطرح کردند تفاوت دارد. “نسبت سنجی بین دموکراسی و اندیشه شیعی” یک بحث است و “عدم سازگاری یا سازگای لیبرال دموکراسی با اندیشه شیعی با محور امامت” مسأله ای دیگر است. با این بخش از صحبت ایشان می توان موافق بود که “لیبرال-دموکراسی با نوعی از اندیشه شیعی، یعنی اندیشه سنتی شیعی سازگار نیست” و اصلاً این مسأله هم احتیاجی به استدلال ندارد و بدیهی تر از آن است که نیاز به چنین جلسه بحث و گفت و گویی داشته باشد….

این کتاب مجموعه‌ای از گفتارها و نوشته‌های چهار تن از بزرگ‌ترین دین‌پژوهان معاصر می‌باشد. محور اساسی مباحث این کتاب چالش‌های نوینی است که عصر جدید برای دین و دینداران ایجاد نموده است. این کتاب شامل سیزده فصل می‌باشد.