جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «النور المشتعل من كتاب ما نزل من القرآن في على (علیه السلام)» تأليف حافظ ابو نعيم اصفهانى، محدث و رجالى قرن چهارم و پنجم هجرى، به زبان عربى است كه محمدباقر محمودى آن را گردآورى و تحقيق نموده است. كتاب، مشتمل بر يك مقدمه و خاتمه به قلم محقق كتاب و متن كتاب است كه در ضمن 79 شماره ذكر شده است. محقق اثر در مقدمه‌ اش پس از ارائه شرح حالى از ابو نعيم اصفهانى، به معرفى اجمالى از كتاب «ما نزل من القرآن في على (علیه السلام)» و بيان اهميت آن در بين ميراث مكتوب اسلامى پرداخته است. وى درباره اين كتاب مى‌ نويسد: «و أما كتاب ما نزل من القرآن في على (علیه السلام)، تأليف حافظ ابونعيم، مدلول مطابقى‌ اش خبر از عظمت كتاب مى‌ دهد؛ چرا كه دلالت بر آن دارد كه كتاب مشتمل مى‌ باشد بر آيات قرآنى و بيان نبوى شريف صلی الله علیه و اله كه شارح آن آيات است و به اين كه آن آيات درباره على (علیه السلام) نازل شده است؛ بنابراين، الفاظ كتاب به لحاظ ارزش از شريف‌ ترين الفاظ است؛ چرا كه الفاظ آن برگرفته از كتاب خدا و كلام رسول‌ الله (صلی الله علیه و اله) و معانى آن هم از عظيم‌ ترين معانى است؛ زيرا كه درباره فضائل و خصائص عظيم‌ ترين شخصيت پس از رسول‌الله (صلی الله علیه و اله) است.

أئمتنا عبادالرحمن تألیف سعید (احمد سعید) ابومعاش، کتابی است در مورد سیره و زندگانی چهارده معصوم (علیهم السلام) در 2 جلد که در سال 1429ق به زبان عربی نوشته شده است. نویسنده با استفاده از آیات، روایات و اشعار به بیان سیره چهارده معصوم (علیهم السلام) پرداخته و در خلال مباحث، گاه به ادعیه و زیارات آن حضرات اشاره کرده است. "گزارش محتوا" در مقدمه، ضمن اشاره به این نکته که برخی از مخالفین و دشمنان، شیعه را به انحراف از توحید صحیح و غلو درباره ائمه اطهار (علیهم السلام) متهم کرده و چهره مذهب شیعه را، نزد جاهلان، خدشه‌دار کرده‌اند، به آیاتی اشاره شده است که به بیانگر ویژگی‌ها و خصوصیات ائمه (علیهم السلام) می‌باشد. جلد نخست، از دو بخش تشکیل شده است: بخش اول، به بیان روایاتی در سیره پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) اختصاص یافته است. می‌توان موضوع اصلی این روایات را در امور زیر، خلاصه نمود: خداوند نور محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل‌بیتش (علیهم السلام) را نور خویش خلق کرده و آنان را برگزیده است؛ طهارت پدران، مادران و اجداد آن حضرت (صلی الله علیه و آله و سلم)؛ ولادت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)؛ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) مغفورله می‌باشد؛ اوصاف و معجزات پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)؛ سبقت آن حضرت بر سایر انبیا در اعتراف به ربوبیت حق در عالم ذر و میثاق؛ اولین نمازگزاران در اسلام؛ نسب آن حضرت؛ خداوند آن حضرت (صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل‌بیتش (علیهم السلام) را بر عالمیان برگزیده است؛ تشریح فصول اذان؛ مکارم اخلاق آن حضرت؛ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل‌بیتش (علیهم السلام) بهترین مردم هستند؛ عبودیت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و نفی غلو از او؛ معراج؛ ادعیه و وصایا؛ قصاص سواده از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)؛ شروط توحید؛ عبادت آن حضرت و امتناع عمر از کتابت وصیت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم). در بخش دوم، روایاتی آمده که به ذکر سیره امیرالمؤمنین (علیه السلام) اختصاص دارد. عناوین کلی و موضوعات مطرح شده در این روایات را می‌توان در امور زیر خلاصه نمود: خلقت حضرت علی (علیه السلام) از نور خداوند؛ نسب وی؛ ولادت او در کعبه؛ علی مظهر ایمان و توحید کاملی که باب دین است؛ شمرده نشدن فضایل آن حضرت؛ جایگاه علی (علیه السلام) نزد خدا و رسولش (صلی الله علیه و آله و سلم)؛ علی (علیه السلام) حجت خدا و خلیفه او در آسمان و زمین؛ اقوال پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در مورد وی؛ علم علی (علیه السلام)؛ ایمان ابوطالب (علیه السلام)؛ نبی و وصی پدران این امت‌اند؛ صفات و شجاعت و قدرت ملکوتی آن حضرت؛ مکارم اخلاق وی؛ ولایت علی (علیه السلام) مهمترین فریضه بر امت؛ کلمات و خطبه آن حضرت در توحید؛ عبودیت ایشان؛ شکستن بت‌ها توسط وی؛ ادعیه و مناجات مشهور ایشان؛ نزول آیات توحید در شأن وی و وصیت آن حضرت قبل از شهادت.

الرسالة العلویة في فضل أمیر المؤمنین علیه السلام علی سائر البریة سوی سیدنا رسول الله صلی الله علیه و اله و سلمکتابی به زبان عربی اثر ابوالفتح کراجکی (درگذشت ۴۴۹ق) در کلام و با موضوع تفضیل علی بن ابی طالب علیه السلام است. مؤلف در این اثر، کتاب را در سه قسم آورده و به افضلیت علی علیه السلام از طریق قرآن، ویژگی‌های امام و جواب به شبهات وارده درباره امام می‌پردازد. این رساله که از اعتقادات شیعه بحث می‌کند با عنوان «‌التفضیل‌» نیز شهرت دارد. این اثر با نام‌های دیگری نیز شهرت دارد: التفضیل که در کتاب‌های لؤلؤ البحرین، امل الآمل، ریاض العلماء و روضات الجنات ذکر شده است. تفضیل امیر المؤمنین که مجلسی در بحار و آقا بزرگ در الذریعه نام برده است. تفضیل علی که در الذریعه نام برده شده است. الرسالة العلویة فی فضل أمیر المؤمنین علیه‌السلام علی سائر البریة سوی سیدنا رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله. "ساختار کتاب" مولف، مطالب خود را به صورت پیوسته و با کلمه فصل، مباحث را از همدیگر تفکیک می‌کند و در هر فصل به بیان یکی از فضایل امیرالمؤمنین علیه السلام می‌پردازد که سبب برتری آن حضرت بر دیگران است. این اسباب در واقع احادیثی از رسول خدا یا منقبت و ویژگی‌ای است که آن حضرت دارا بوده است. مؤلف با توضیحی کوتاه درباره این فضیلت‌ها، به نقل روایات آنها پرداخته و با ذکر سلسله اسناد، آنها را آورده است. سپس توضیح می‌دهد که این احادیث یا گزارش‌ها چگونه بر فضل و برتری علی علیه السلام بر دیگران دلالت می‌کند. از آنجا که مؤلف، خود از عالمان و محدثان کهن است نیازی به ذکر مصادر نبوده و در واقع، روایات او منبعی برای کتب بعدی مثل بحارالانوار علامه مجلسی است. خود مؤلف نیز تلاش کرده روایات و احادیث را با اَسناد روایات محدثان غیر شیعه نقل کند و به روایات فریقین توجه داشته است؛ چنانکه ابتدا از آیات قرآن استدلال آورده و از دلیل عقلی نیز بهره برده است.

نوع تعاملات در نهاد خانوده، معرف ساختار و جهت و سبک زندگی است. خانواده ی فضیلت گرا، بستر رویش نسلی اثرگذار است و در چنین خانواده ای شخصیت های بزرگ تاریخی به ظهور می رسند که هر کدام از آنان، الگوی عملی و رفتاری در گذر تاریخ قرار می گیرند. الگوگیری از چنین خانواده ای، سازنده و تحول آفرین است و سبک و ساختار زندگی را جهتی تکاملی می دهد. چنین الگوی تحول بخشی، در تاریخ اسلامی درمحضر پیامبر اکرم(ص)، شکل یافت. آن الگو، کانون خانواده ی علی و زهرا(س) است که جامعه ی اسلامی، بنابر اصل گزینش الگو و مقتدا باید به آنان اقتدا نماید. در این کانون مقدس، تقرب به خدا، به عنوان اصلی محوری و اساسی، مورد توجه واقع گردید و ازدواج آنان با همین هدف والا و متعالی شکل یافت. ازدواجی که در عالم ملکوت رقم خورد. در ازدواج این دو نمونه ی عالم هستی، توجه به نیازهای جسمی و روحی همراه با همتایی و هم شأنی، سادگی و سهولت، عشق و صمیمیت مشهود و نمایان گردید. آنان، داری اهدافی متعالی بودند. اهداف والای آنان در چهار حوزه ی رفتاری متجلی گردید. 1 ) در ارتباط با یکدیگر: که در این مقوله، همدلی و وفاق، قناعت، مقاومت در سختی های معیشتی و... الگویی کامل را نشان داد. 2 ) پیوند با خدا: که در سه مقوله ی مهم معرفت، عشق به خدا و عبودیت و معرفت الهی سرآمد تاریخ اسلامی شدند. 3 ) در ارتباط با فرزندان: ایجاد کلاس عالی تربیتی و برآوردن شخصیت های بزرگ تاریخی ثمره ی این پیوند مبارک بود. این مهم، با روش های محبت، تکریم شخصیت و روش الگویی، مورد توجه آنان واقع گردید. 4 ) در خصوص پیوندها و تلاش در حوزه ی اجتماعی، در شبکه های اعضای خانواده، زنان مدینه، صاحب نفوذان و خواص جامعه ی آن روز، با پیوندهای مستقیم و غیرمستقیم، پیوندهای مؤثر و روشن گری را ارائه نمودند.