جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق در شش فصل اخلاق حسنه را با تکیه بر آیات و روایات بررسی کرده است. در فصل اول، کلیاتی از بحث و در فصل دوم، معنای خلق و حسن و حسنه در لغت و کاربرد قرآنی آن آمده است. در فصل سوم، تقسیمات علم اخلاق، اصول و فروع آن و راه های پرورش اخلاق حسنه و طرق حفظ آن بررسی شده است. در فصل چهارم، به بیان مصادیق اخلاق حسنه از دیدگاه آیات و روایات پرداخته شده است. فصل پنجم، به بررسی نظریه نسبیت در اخلاق و فصل ششم، به نتیجه گیری از مباحث اختصاص دارد.

این پایان نامه، در قالب پنج فصل، ارائه شده است. در فصل اوّل، به اقتضای موضوع، کلّیاتی درباره مفاهیم تفسیر آمده و ابزارهای تفسیر و علل نیاز به تفسیر، مورد توجّه قرار گرفته است. نیز برای دست یافتن به خاستگاه پیدایش اسرائیلیات، سیر تطوّر تفسیر از دوران پیامبرصلی الله علیه وآله و صحابیان تا دوران تابعیان دنبال شده است. نگارنده، به این نتیجه دست یافته که نخستین گام های نفوذ اسرائیلیات، هم زمان با نزول قرآن و در زمان حیات پیامبرصلی الله علیه وآله بوده است و هرچند پیامبر خدا با این پدیده به مقاومت برخاست، امّا سهل انگاری صحابیان و تابعیان، راه را برای گسترش این نفوذ، فراهم آورد. در فصل دوم، معنای لغوی و اصطلاحی «اسرائیلیات» و عوامل گسترش آن در فرهنگ اسلامی و موضع قرآن، رسول اکرم، ائمه علیهم السلام و صحابیان با این پدیده و انواع اسرائیلیات، مورد بررسی قرار گرفته است . فصل سوم - که مفصّل ترین فصل پایان نامه است - به معرّفی برجسته ترین چهره های مؤثّر در گسترش اسرائیلیات، همچون: کعب الأحبار، ابو هریره، عبداللّه بن سلّام، وهْب بن منبّه و تمیم داری، و دیدگاه رجالیان درباره آنان و نمونه هایی از اسرائیلیات نقل شده از ایشان، اختصاص یافته است. در فصل چهارم، پانزده منبع تفسیری (همچون: تفسیر السدّی، تفسیر الطبری، التبیان، کشف الأسرار، روح المعانی و المیزان) مورد بررسی قرار گرفته اند و چگونگی برخورد آنها با اسرائیلیات، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در فصل پنجم، نمونه هایی از اسرائیلیات - که در کتاب های تفسیری یافت می شود - همراه با نقد و بررسی و ذکر صحیح ترین وجهی که در تفسیر آیات به نظر می رسد، آمده است. گستردگی قابل توجّه مراجعه به منابع تفسیری و نیز چینش منطقی و مطلوبِ مطالب را می توان از امتیازات این پایان نامه دانست.

. این رساله تحت عنوان ادب در گفتار و رفتار امام علی ( ع ) بر آنست که دیدگاه ایشان را در این زمینه بیان نماید. این رساله شامل سه فصل به شرح ذیل است : فصل اول کلیات : این فصل شامل موارد ذیل است : بیان مساله، پیشینه تحقیق، اهیمت موضوع، روش تحقیق، تعریف موضوع تحقیق، معنای اصطلاحی ادب در روایات، کاربرد ادب در روایات، ادب در قرآن . فصل دوم : روایات امام علی ( ع ) در باره ادب و آداب است . فصل سوم : تجزیه و تحلیل روایات : این فصل شامل نه بخش است که در باره ارزش و اهمیت ادب و رابطه اخلاق و ادب و رابطه عقل و ادب، انواع ادب، شیوه های تربیتی و تادیبی و پرهیز ازآداب زشت و ادب در رفتار امام علی (ع) بحث می کند. ./

پژوهش حاضر مشتمل بر سه بخش با این مباحث است: بخش اول، فضیلت قرائت قرآن و مذمت کوتاهی کنندگان؛ بخش دوم، فضائل و خواص سور؛ بخش سوم، فضائل و خواص آیات: در این بخش فضائل و خواص آیاتی از 11 سوره مورد بررسی قرار گرفته است.

مباحث این پایان نامه عبارتند از: اخلاص در لغت واصطلاح قرآن، روایات، اخلاق و عرفان، اهمیت اخلاص، ابعاد اخلاص، آثار اخلاص، چهره مخلصان،موانع اخلاص، مراتب اخلاص، ارتباط میان نیت واخلاص و بالاخره راههای تحصیل اخلاص.

در این تحقیق میهمانی در جامعه کنونی به روش میدانی بررسی شده و نتایج تحقیق با آموزه های قرآنی و حدیثی مورد ارزیابی قرار گرفته است. مطالب اصلی آن در پنج بخش با این مباحث آمده است: بخش اول، میهمانی در جامعه کنونی: اهمیت میهمانی نزد مردم، انگیزه های برپایی میهمانی، انواع میهمانی، انواع گفتگو، نوع پوشش، مدعوین و نحوه مجالست در میهمانی ها؛ بخش دوم، جهات مثبت و ارزشی میهمانی ها در جامعه کنونی از دیدگاه آیات و روایات: میهمان نوازی، صله رحم، شادکردن، خوشرویی و احترام به میهمان، استقبال و بدرقه، به کارنگرفتن میهمان، و جز اینها؛ بخش سوم، جهات منفی و غیرارزشی میهمانی ها در جامعه کنونی از دیدگاه قرآن و حدیث: کم شدن ارتباطات خویشاوندی، تجمل گرایی و اسراف، غنا و موسیقی، عدم رعایت پوشش اسلامی، سخنان بیهوده، اختلاط زن و مرد، سلب آسایش دیگران و جز اینها؛ بخش چهارم، منشأ پیدایش جهات منفی و غیرارزشی در میهمانی های جامعه کنونی: ضعف اعتقادات مذهبی، عدم آگاهی کافی از تعالیم اسلامی، خودباختگی و تقلید از غرب و. . ؛ بخش پنجم، نکات اخلاقی درباره محافل میهمانی، وظایف میزبان و میهمان، آداب سفره و غذاخوردن.

آنچه که با تحقیق در آیات و روایات به دست آمده حلیت امر متعه است اما نه به صورت رها شده و بی قید و شرط بلکه با رعایت ضوابط و شرایط که از جمله آن شرایط ذکر شده شرط در سود، مقدار، شکل است که بنابر دلخواه طرفین می توانند در موارد فوق الذکر محدودیت یا گستردگی را ایجاد کنند از موارد دیگر در امر متعه احکامی است که بر متعه بار می شود از جمله حکم متعه با زن فاجره، احکام افراد محرم، حکم متعه با فرد لواط شده، ازدواج موقت با زن کافر غیر اهل کتاب، تکرار ازدواج موقت، ازدواج موقت با زنی که در عده است، محدوده زنان متعه شده، متعه بدون شاهد، حکم طلاق در متعه و حکم نسخ و مقدار عده در متعه می باشد. بنابراین همان طور که گفته شده متعه به صورت دقیق و به عنوان یک امر مسلم مورد قبول شرع می باشد اما متعه تنها متعلق به اسلام نیست بلکه با بررسی دستنوشته ها و زندگی جامعه های تمدن و حتی ملل باستانی ازدواج های شبیه به متعه در این جوامع دیده می شود از جمله در غرب که علی رغم تکذیب لفظی آن اما در عمل و معاشرت های عمومیشان دیده می شود که با وجود تأکید بر تک همسری در رفتار و به صورت عملی به آن پایبند نیستند. در اروپای قرون وسطا نیز در روم ازدواج های ساده ای بوده که برخلاف ازدواج دائم تنها با اعلام تصمیم قطعی برگزینش زن خاص صورت می گرفته همچنین از موارد دیگر آن ازدواج خان ها با رعایا بوده و علاوه بر این ها دوگانگی قوانین ثبت شده نشان از وجود ازدواج هایی جدا از ازدواج های دائم می داده است. همین طور که در جوامع عبرانی باستانی چنین ازدواج هایی دید می شود و حتی دراسکاتلند هنوز هم ازدواج از طریق زندگی مشترک و بدون عقد رسمی معتبر است. که البته آثار و فوایدی بسیار نیز برای متعه قائلند از جمله بزرگترین راه حل برای جلوگیری از فساد و فحشا می باشد در حالی که در مذاهبی که اعتقاد به متعه ندارند مثل اهل سنت حتی لواط در سفر را جایز می شمارند، راه حلی است برای زنان و مردان بی همسری که با مخالفت فرزندان برای ازدواج مواجهند، راهکاری است برای مردانی که همسرانشان نازاست، راه حلی است برای مردانی که امکان طلاق با وجود هسرانی آزاردهنده را ندارند، راه مبارزه با ایدز در جهان مخصوصا آفریقا و .... راه حلی برای زنان بی سرپرست اما براستی با توجه به این که حتی اهل سنت نیز حلیت متعه را در زمان رسول خدا می پذیرند ریشه تاریخی تحریم متعه به کدامین زمان و به کدامین دلیل باز می گردد؟ بعضی معتقدند که در زمان جنگ خیبر بوده که این مطلب به دلیل اینکه تحریم متعه با واقعیت تاریخی آن روز نمی سازد منتفی است چرا که زنان در خیبر مسلمان نبوده اند و یهودی بوده اند در حالی که جواز ازدواج مرد مسلمان با زنان اهل کتاب مربوط به بعد از جنگ خیبر است بعضی بر اساس اجماع قائل بر حرمت متعه اند. در حالی که اجماع در مقابل نهی صریح پذیرفته نیست. و بعضی نیز قائلند متعه یا نهی پیامبر نسخ شده است و روز آن را بعضی در خیبر بعضی حجه الوداع و برخی در سال فتح مکه می دانند در حالی که خبر واحد و نه حتی متواتری مبنی بر نسخ توسط پیامبر به ما نرسیده و ثانیا در صورت صحت این مطلب عمر آن را به خود نسبت نمی داد. و آخرین مورد این که در اواخر خلافتش آن را حرام اعلام نموده است، که در اجتهاد عمر برخلاف نهی صریح قرآن چند احتمال وجود دارد : 1- به دلیل سخنی که از پیامبر شنیده بود چنین اجتهادی نموده در حالی که پیامبر وظیفه اش رساندن حکم به همه مردم است و ممکن نیست چنین حکم مهمی را تنها به عمر گفته باشد چرا که خبر واحد و یا متواتری در این زمینه وجود ندارد. 2- تحریم متعه از سوی عمر یک امر مصلحتی بوده در برابر تشریع مصلحتی امر متعه که همان نیاز غریزی لشکریان مسلمان در نقاط دوردست بوده که در صورت پذیرش چنین مصلحتی باید گفت این مصلحت در کدام عصر و زمان نبوده؟ ثانیا اگر مصلحت را بپذیریم ممکن است این روش در آینده به سایر احکام الهی نیز سرایت کند بنابراین تنها احتمال در مورد رأی عمر، اجتهاد باطل وی در مقابل نهی صریح قرآن است و دقیقا به همین دلیل این امر مردود است. از جمله سرپوش هایی که بر رفتار باطل عمر گذاشته می شود نظر فخر رازی است مبنی بر این که اگر رأی عمر باطل بوده مسلمانان یکوت نمی کرده اند در حالی که سکوت مسلمانان و حضرت علی(ع) دال بر درستی رفتار عمر است در حالی که چند احتمال در این مورد نیز وجود دارد اول اینکه این امر بر همه چنان آشکار بوده که مسلمانان می دانسته اند امر به این حکم توفیقی در جامعه نمی یابد بنابراین دلیلی برای مخافت وجود نداشته است، مسلمانان از خشونت عمر می ترسیدند، سکوت افرادی مثل علی(ع) به خاطر مصلحت و عدم فروپاشی جامعه نوپای مسلمانان بوده همان طور که در مورد غصب خلافت و شهادت حضرت زهرا سکوت کردند، یاران حضرت رسول در مورد این امر سکوت نکردند بلکه گاها مطالبی مبنی بر رد حکم عمر بیان نموده اند از جمله روایت منسوب به امام علی(ع) که « اگر عمر ازدواج موقت را ممنوع نمی ساخت چز نگون بخت هیچ کس به زنا آلوده نمی شد.» بنابراین آن چه قطعی است حلیت متعه است اما علی رغم حلیت متعه و فوایدی که برای متعه وجود دارد در عین حال شبهاتی از سوی مخالفان و معاندان متعه مطرح بوده و هست از جمله اینکه 1- پایه ازدواج بر دوام است؟ در حالی که متعه چنین نیست؟ 2- متعه همان روسپیگری و ترویج فساد است؟ 3- ازدواج موقت عامل پدید آمدن حرمسراست؟ 4- نکاح منقطع نوعی کرایه دادن آدمی و برخلاف حیثیت زن است؟ 5- متعه راهی برای سوء استفاده بیشتر مردان است؟ 6- عدم استقبال جامعه از متعه 7- اگر متعه یک حکم شرعی و اسلامی است پس چرا زنان در آن نه تنها سودی نمی برند که عایدشان تنها مشکلات روحی و روانی است؟ کلید واژه ها : متعه، ازدواج، موقت، روسپی، نسخ، غریزه جنسی، فسخ، زنای محصنه

مباحث این پایان نامه عبارتند از: معنا و اهمیت زکات، اسرار زکات با توجه به متون فقهی و تفسیری،چگونگی تشریع زکات، آثار و فوائد مادی و معنوی زکات، همراهی زکات با نماز در قرآن، مصارف هشتگانه زکات، پیامدهای منفی ترک زکات، نقش فردی و اجتماعی زکات از دیدگاه معصومین (ع).

نویسنده در این پایان نامه آرای تفسیری سیدمرتضی در کتاب امالی را درباره سوره های آل عمران، نساء، مائده، انعام و اعراف استخراج کرده است.افزون بر اینکه با مراجعه به دیوانهای شاعران و کتابهای تفسیر چون معانی القرآن فراء، حقایق التأویل سیدرضی،تبیان طوسی، کشاف زمخشری، مجمع البیان طبرسی والمیزان طباطبایی، صاحبان اقوال و اشعار مندرج در امالی سیدمرتضی را شناسایی و یاد کرده است. در آغاز این پایان نامه شرح حال مبسوطی از سیدمرتضی بیان شده است .

موضوع این پژوهش اخلاق بنی اسرائیل از منظر قرآن است. هدف از آن بررسی عقائد باطل و رفتارهای ناشایست بنی اسرائیل از نگاه قرآن به منظور آشنایی با اخلاق آنها می باشد؛ چرا که بر اساس روایات اسلامی اگر مسلمانان مراقب نباشند به اخلاق ایشان گرفتار می شوند و سرانجام نامبارک آن ها را خواهند داشت. در این پژوهش از قرآن کریم، کتب حدیثی مثل بحارالانوار، تفاسیر مأثور مانند البرهان فی تفسیرالقرآن و غیر مأثور مثل مجمع البیان و المیزان، هم چنین دائرةالمعارف ها و برخی کتب مربوط به تاریخ بنی اسرائیل مانند تاریخ یهود ( از اسارت بابل تا امروز ) و تاریخ یهود ( از آغاز تا تجزیه امپراطور سلیمان ) و نیز نگاهی به ادیان زنده جهان استفاده شده است . روش کار در این پژوهش به صورت جمع آوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای و دسته بندی آنها بوده است. حرکت تاریخی بنی اسرائیل پرفراز و نشیب است. آنها مدتی پس از نجات از چنگال فرعونیان صاحب حکومت شدند، اما حکومتشان دچار تجزیه و ویرانی به دست آشوریان و بابلیان گردید و این قوم به اسارت رفتند اما اندکی بعد آنها به موطنشان برگشتند و قدس را تجدید بنا کردند لکن این بار رومیان ، آنها را در سراسر عالم متفرق ساختند . همزمان با ظهور جریان نبوت میان این قوم عقائد باطل ایشان چون اعتقاد نادرست به خدا، پیامبران، فرشتگان، کتب الهی و ... انبیاء را آزار می داد و رفتار های ناشایستی چون عهدشکنی ، تجاوز به حقوق الهی و مردم و ... از ایشان سر می زد تا جایی که بر اثر اینگونه عقائد و رفتارها دچار غضب الهی در دنیا و آخرت شدند . متاسفانه مسلمانان نیز علی رغم هشدار های جدی روایی در رفتار، شباهتهایی با این قوم پیدا کردند مانند جریان جانشینی حضرت موسی (?) و پیامبر اکرم (?) ، موضع گیری در برابر آمران به معروف و ناهیان از منکر و ... بنابراین باید گفت ویژگی های اخلاقی این قوم ناشی از عقائد باطل ایشان به ویژه خود برتربینی و نژاد پرستی آنهاست . نتیجه این که مسلمین می بایست هشدار روایات را در مورد گرفتاری به اخلاق بنی اسرائیل جدّی بگیرند و با تمسّک به قرآن و عترت خود را از افتادن به دام اخلاق آنها حفظ کنند. واژگان کلیدی این پژوهش عبارتند از:ا خلاق، بنی اسرائیل.