جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله به دنبال نشان دادن لزوم عطف توجه به نقش و جایگاه دین در الگوی توسعه جمهوری اسلامی است و آن را از مسیر تامل در اغراض تشکیل حکومت اسلامی دنبال می کند. این کار در گام نخست با تفکیک میان جنبه های مختلف بحث «دین و توسعه» و در گام دوم با طرح و رفع تردیدهای وارد شده به نقش آفرینی دین در توسعه انجام می گیرد.«نگرش دین به توسعه»، «تاثیر توسعه بر دین» و «نقش دین در توسعه» عناوین جدا کننده بحثهای فراوانی است که از اوان تاسیس جمهوری اسلامی در ایران مطرح بوده است. بحث و مدعای این مقال ناظر به «نقش دین در توسعه» است که پس از سپری شدن سه دهه و پشتِ سر گذاردن مباحث قبلی، اینک به نحو جدی تری مورد پرسش قرار گرفته است.فرض این نقش برای دین با سه تردید «سکولار»، «روشنفکرانه» و «عمل گرایانه» مواجه است. مقاله با مروری بر مدعای رویکردهای فوق در این باره، از نقش تاثیرگذار دین در توسعه رفع تردید خواهد کرد و آن را بر مبانی اتخاذ شده هر یک از آنها، یعنی «اقتضائات توسعه»، «اقتضائات روشنفکری» و «غرض از تشکیل حکومت دینی» استوار خواهد ساخت. روش این مقاله در مراجعه به آرا، استنادی و در اثبات مدعا، برهانی-منطقی است.

دوره صفوی یکی از مهمترین ادوار تاریخی ایران قدیم در زمینه ارتباطات خارجی است. در این میان روابط فرهنگی و سیاسی با هند به سبب زمینه های کهن تاریخی و اغلب مسالمت آمیز؛ بویژه در حوزه زبان و ادبیات فارسی بسیار برجسته است. نفوذ ادب فارسی در هند تا حدی بود که آن دیار جز آنکه مامنی پر برکت و بختگاهی بلند برای شعرا و ادبای ایرانی به شمار می آمد، خود به اندک مدت خاستگاه گونه ای دیگر از ادبیات فارسی شد. از انجا که کوشش اهالی فرهنگ شبه قاره در این راه با برخی از معیارهای زبانی و فرهنگی ایرانی متباین بود و رنگ بومی داشت و هنوز شعرا و ادبای ایران به واﺳﻄﺔ برخورداری از سرچشمه های فطری این زبان و فرهنگ، معیار و الگو به شمار می آمدند، گاه بر سر درستی و فصاحت آثار ادبی فارسی گویان هند، منازعات انتقادی پردامنه ای در می گرفت. ایرانیان آنها را به بدعتهای بی پایه و ندانم کاریهای زبانی متهم می کردند و ایشان نیز ﺑﻌضا با دلایلی خود را در این راه صاحب حق و تصرف می دانستند.

در این گفتار به بررسی دیدگاه های ملک الشعراء بهار (متوفای 1330 ش) و جمیل صدقی الزهاوی (متوفای 1932 م) در باب استعمارستیزی در اشعار آنها پرداخته می شود. با توجه به این که دو شاعر در یک زمان زندگی می کرده اند، اشتراک های زیادی میان افکار آنها دیده می شود.روابط متقابل میان ملل عالم به خصوص ملل هم جوار، از دیرباز مرسوم و متداول بوده است. در این میان رابطه فرهنگی و ادبی ملت ایران و عراق در طول تاریخ، بیش از هر ملت دیگری بوده است. در واقع ادبیات هر ملتی منعکس کننده اوضاع سیاسی- اجتماعی آن ملت است و تشابه افکار و مضامین ادبی علاوه بر تاثیر و تاثر شاعران و نویسندگان از یکدیگر، می تواند نشان دهنده نیازها و معضلات یکسان جوامع بشری باشد.این مقاله به روش کتابخانه ای نوشته شده که در ابتدا از مطالب مورد نیاز فیش برداری و طبقه بندی گشته و سپس به نگارش مطالب به صورت توصیفی – تحلیلی پرداخته شده است.در این مقاله، پس از بحث مختصری پیرامون ادبیات و اوضاع سیاسی – اجتماعی در ایران و عراق و زندگی دو شاعر، به بررسی استعمارستیزی و مخالفت با دخالت بیگانگان در نگاه آن دو پرداخته و اشعاری مناسب به عنوان شاهد آورده می شود. یکی از مهمترین فواید این پژوهش ها علاوه بر نشان دادن پیوند نزدیک ادبیات با اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی، درک بهتر تعامل ادبی و فرهنگی ادبیات فارسی با کشورهای عربی است .

ایران به عنوان کشوری که بر سرزمین های زیاد و مردمان بسیار از فرهنگ های مختلف سلطه داشته و با آنها تعامل داشته است، همواره مورد توجه بوده است. درحقیقت، جایگاه ایران در تاریخ جهان و سهم آن در تاریخ نوع بشر تنها می تواند در پرتو بررسی تماس و تعاملات با قدرت های بزرگ همسایه آن شناخته شود. از جمله این فرهنگ ها، فرهنگ و تمدن چین است. ایران در روزگار پیش از اسلام، به مناسبت های مختلف و از راه های گوناگون با فرهنگ و تمدن چین تماس داشته است و از دوره ای مشخص، سفرایی از ایران به طور مرتب به چین سفر می کردند. این روابط گسترده، جنبه های مختلفی از فرهنگ و تمدن ایران را تحت تاثیر خود قرار داد و شعر فارسی، تجلی گاه این تاثیرات است.شاهنامه فردوسی یکی از منابع مهم برای درک روابط بین ایران باستان و چین و تاثیر این روابط است اما به رغم افزونی مناسبات فرهنگی و اقتصادی و سیاسی ایران با چین در قرون نخستین اسلامی، آگاهی های فردوسی از چین و موقعیت جغرافیایی اش و جلوه های گوناگون فرهنگ و تمدن این کشور ناصحیح است. در حقیقت، فردوسی به مانند صاحبان ماخذ و منابع اطلاعاتی خود و همعصران خویش، از چین اطلاعات دقیقی به ما نمی دهد. اگر شاهنامه را به دو بخش اساطیری و تاریخی تقسیم کنیم، سخت است در آن تمایزی میان چین به عنوان یک کشور تاریخی و سرزمین اساطیری قائل شویم زیرا فردوسی به ندرت بین ترکستان شرقی، چین و شرق دور تمایز قائل شده است. به همین دلیل، پژوهش حاضر بر آن است تا ابتدا جایگاه جغرافیایی چین و ماچین را در شاهنامه فردوسی معلوم نماید و سپس مشخص کند که چین اساطیری و تاریخی در شاهنامه فردوسی چه تفاوت ها و شباهت هایی با یکدیگر داشته اند.

روابط سیاسی میان ایالات متحده امریکا و ایران بعد از انقلاب به صورت مداوم تحت تنش بوده است. به قدرت رسیدن اوباما در امریکا امید تازه ای را برای تغییر رویکرد به سوی بهتر شدن روابط دوجانبه به وجود آورد. این مقاله به بررسی چهار پیام نوروزی در ماه مارس سال های 2009، 2010، 2011 و 2012 می پردازد که توسط رئیس جمهور امریکا، باراک اوباما برای مردم ایران فرستاه شده بودند. با توجه به بررسی انتقادی سخنرانی ها، بیان اوباما در هر یک از پیام ها متفاوت بوده است، به طوری که از بیانی نرم و دوستانه در اولین پیام نوروزی به پیامی خصومت آمیز در پیام های دوم و سوم تغییر شکل داده است. نویسندگان بر این عقیده اند که این تغییر از طرفی ناشی از نبود اعتماد و نوسانات طولانی مدت حاکم بر روابط ایران و امریکا و از سوی دیگر ناشی از سیاست های داخلی این کشورها در چهار سال گذشته است. پیام چهارم با نارضایتی و دعای خیر همراه است که برخاسته از سیاست های داخلی امریکا و نیاز اوباما به ایرانی آرام برای پیروزی در انتخابات سال 2012 است. این مقاله اشاره می کند که اوباما به وسیله این پیام ها تلاش کرده است تا حداقل به صورت بیانی تغییر رویکردی را نسبت به روسای جمهور گذشته و خط مشی سلطه جویانه آنها نشان دهد. این شیوه بیان بی سابقه نشانگر تغییر بزرگی در رویکرد به روابط از هم گسیخته ایران و امریکا است. با این حال، روند پیچیده تصمیم گیری در سیاست خارجی امریکا، رئیس جمهور را از برگزیدن راهی کاملا متفاوت در مورد ایران بازداشته است.اصل مقاله بصورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

روابط ایران با اتحادیه اروپا همواره از فرازوفرودهای بسیاری برخوردار بوده است. در مقطعی، نگاه ایران به اروپا به مثابه بازیگری جایگزین در برابر ایالات متحده امریکا بود. ایران تلاش می کرد تا از ظرفیت های سیاسی و اقتصادی اروپا بهره برداری نماید، اما نهایتا بروز یک سری تحولات، مانع از تحقق این اهداف و نزدیکی دو بازیگر شد. نوشتار حاضر تلاش دارد تا ضمن تبیین روند تحولات فی مابین ایران و اتحادیه اروپا، موانع و عوامل آسیب زننده به مناسبات دو طرف را مورد شناسایی و تحلیل قرار داده و در نهایت راهکارهایی را برای بهبود سطح روابط پیشنهاد نماید.اصل مقاله بصورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

روابط میان ایران و فرانسه طی سه دهه گذشته نشیب و فرازهای زیادی داشته است. با وجود این، این روابط طی چند سال گذشته سیر نزولی پیدا کرده است. به نظر می رسد که عواملی مانند تحولات اخیر در منطقه، پرونده هسته ای ایران و اتخاذ رویکردهای متفاوت در سیاست خارجی هر دو کشور در ایجاد این وضعیت نقش ایفا کرده باشند. مقاله حاضر می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که چرا روابط بین دو کشور در این دوره به بدترین وضعیت خود رسیده است. نویسنده با استفاده از مفاهیم به کار گرفته شده در چهارچوب نظریه های نو واقع گرا که بر ضرورت جلوگیری از ظهور هژمون های منطقه ای تاکید می کنند، چنین استدلال می کند که نگرانی فرانسه از افزایش نفوذ ایران در منطقه، تضاد منافع در سطح منطقه ای و نیز تلاش های ایران برای دستیابی به فناوری هسته ای که به افزایش نفوذ آن کمک می کند و می تواند تضاد میان دو کشور را به سطح بین المللی ارتقا دهد، از جمله مهم ترین دلایل روابط غیردوستانه میان دو کشور می باشند. اصل مقاله بصورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

شکل گیری انقلاب ایران در سال 57، روابط ایران و آمریکا به عنوان دو متحد را به شدت تیره و تار ساخت. هر چند این روابط همواره بر تخاصم پایه گذاری شده و دو طرف در آن زمان از هیچ اقدامی برای دشمنی فروگذاری نکردند اما در این میان می توان به سال های 65- 1363 (86 - 1984) اشاره کرد که روابط دو بازیگر از این قانون مستثنی گردیده است و دو طرف سعی در برقراری ارتباط غیررسمی با یکدیگر دارند. آنچه در این نوشتار مورد بررسی قرار می گیرد، بررسی دلیل نزدیکی ایالات متحده به ایران طی این سال ها است. در این نوشتار به این سوال پاسخ می دهیم که چرا به رغم دشمنی ها و فضای خصمانه میان دو کشور، ایالات متحده راه نزدیکی به ایران را می پیماید؟ فرضیه ای که در این نوشتار مورد بررسی قرار می گیرد بحث «ترس از نفوذ کمونیسم در ایران» است. این ترس سبب شد که آمریکا برنامه ای را برای نزدیکی به ایران طراحی کند که نهایتا خود را در واقعه ای به نام «ایران گیت» یا «ایران - کنترا» نشان داد. به بیان دیگر فرضیه تحقیق عبارت است از: ترس از نفوذ کمونیسم در ایران منجر به تلاش ایالات متحده آمریکا برای نزدیکی به ایران در سال های 65 - 1363 شد.

ایران در سال 2005 به عنوان عضو ناظر به سازمان همکاری شانگهای پیوست و یک سال بعد برای عضویت کامل در این سازمان درخواست داد. این درخواست بحث های زیادی را در بین اعضای سازمان مذکور، در داخل ایران و خارج از این سازمان و در عرصه سیاست بین الملل به همراه داشت. بخش مثبت این درخواست این است که اهمیت استراتژیک و منابع عظیم انرژی ایران انگیزه زیادی به اعضای سازمان همکاری شانگهای می دهد. بعد منفی نیز این است که چالش ایران با غرب، به ویژه در مورد برنامه هسته ای، مانع پذیرش ایران توسط اعضای این سازمان می شود، از آنجا که آن ها نگران شرایطی هستند که در برابر آمریکا و غرب قرار بگیرند. این مقاله در تلاش است تا این مباحث را در چارچوبی نظریه نئورئالیسم دنبال کند و این رویدادها را به کمک تحلیل های تاریخی و بر اساس چارچوب تاریخی آن ها بررسی نماید. با در نظر گرفتن فضای بین المللی کنونی، عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای دور از دسترس است و تا حد زیادی به پیشرفت مذاکرات آینده در پرونده هسته ای ایران و روابط بین این سازمان و غرب بستگی دارد.