جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫قرآن کريم بر ايمان و عمل صالح، تأکيد فراواني دارد. پژوهش حاضر اين دو موضوع را از نظر علامه طباطبائي? و با توجه خاص به تفسير الميزان، بررسي نموده است. از نظر علامه چون ايمان داراي زيادت و نقصان است، داراي مراتب نيز هست. مراتب ايمان از نظر ايشان عبارت است از: اذعان و باور قلبي، اعتقاد تفصيلي به حقايق ديني، تسليم عبوديت خدا شدن در همه اعمال، و حصول يقين به عدم استقلال غيرخدا. متعلقات ايمان عبارت است از: ايمان به خدا، قيامت، پيامبران الهي، کتب آسماني و ملائکه. مهمترين مراحل و مقدمات عمل صالح، عبارت است از: انگيزه عمل صالح، اميد اجر و ثواب دنيوي و اخروي و حرکت براي انجام عمل. از نظر علامه? ميان ايمان و عمل صالح، رابطه تنگاتنگي وجود دارد؛ زيرا ايمان رکن، مقوّم و دعوتکننده به عمل صالح است و عمل صالح، زمينهساز تحقق و عامل تقويت و ارتقاي ايمان است. به نظر وي، آثار ايمان و عمل صالح به دو دسته دنيوي و اخروي تقسيم ميشوند. آثار دنيوي نيز يا فردي است و يا اجتماعي. برخي از آثار دنيوي فردي عبارت است از: آرامش روحي، محبوبشدن در دلها، استجابت دعا، فراواني رزق، سعادت و خوشبختي، نداشتن حزن و اندوه، شجاعت و توانايي، و حيات طيبه. برخي از آثار اجتماعي آن عبارت است از: ايجاد امنيت و برقراري عدالت و نظم در جامعه، جلوگيري از فساد، اصلاح جامعه و تعاون و همکاري بين مؤمنين، مسئوليتپذيري، و نزول برکات. برخي از آثار اخروي ايمان و عمل صالح عبارت است از: بخشش گناهان، تبديل گناهان به حسنات، ورود به بهشت، برخورداري از درجات عالي بهشت، حصول رضايت خداوند و پاداش جاويدان، پاداش مضاعف، رزق کريم در بهشت، جلب رحمت خداوند و حصول اجر عظيم. نتيجه اينکه بين ايمان و عمل صالح رابطهاي جداييناپذير وجود دارد و براي ترتّب آثار يادشده، ايمان بايد همراه با عمل صالح باشد.

در این نوشتار، نهضت عاشورا از منظر جامعه شناختی تحلیل گردیده است. در این تحلیل بیش از هر چیز، خطبه‏های خود امام مورد توجه واقع شده است. از سخنان امام حسین علیه‏السلام برمی‏آید که چهار عامل مهم در شکل‏گیری نهضت عاشورا مورد توجه قرار گرفته است. 1) در هم ریختن مرز میان عزت و ذلت، یعنی در عصر اموی مرز میان عزّت و ذلّت برای افراد جامعه در هم ریخته بود و امام برای تبیین کامل مقوله‏ی عزت، قیام نمودند. 2) در هم ریختگی معیارهای حق و باطل، یعنی حضرت می‏خواهند بیان کنند، که حرکت ما برای این است که نشان دهیم حق در محاق رفته و باطل بر روی کار آمده. 3) جابجایی الگوها، که به عنوان عامل مهم دیگر در حرکت عاشورا نقش آفرینی می‏کند. 4) عدم نزاهت قدرت، یعنی امام می‏خواهند تبیین کنند که اگر قدرت در دست افراد غیر منزه قرار بگیرد، اسباب ستمگری و استبداد پیشگی خواهد بود و حال آنکه حدّ اعلای قدرت، طهارت است. در ادامه این تحلیل، به این نکته اشاره شده که حرکت امام، حرکتی آگاهانه بوده و امام می‏دانسته که بنی امیه کفر را ترویج نمی‏کنند، اما اسلامی را ترویج می‏کنند که نتیجه‏اش بدتر از ترویج کفر است. دلیل آن هم بازگشت به مسأله‏ی قدرت دارد، یعنی اگر قدرت در دست افراد فاسدی باشد، مانند این است که سمّی را آهسته آهسته به سیستم جامعه وارد می‏کند و همه‏ی جامعه را به تباهی می‏کشد. در پایان به این نکته به صورتی جدی پرداخته شده که امام حسین علیه‏السلام مرد عمل بودند و همین هم رمز موفقیت امام بوده و درسی که ما از آن شخصیت نورانی می‏گیریم و باید سیستم حاکمیت آن را عمل نماید، همین نکته است.