جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جلد دوم از حاشیه کلنبوی بر شرح عضدی شامل موضوعات مختلف کلامی از قبیل : علم حصولی و اقسام آن، علم حضوری ، علم اجمالی خدا به موجودات، علم تفصیلی خداوند بر موجودات، قدرت الهی ، علم الهی ، معرفت به خدا و...

کتاب من هو الله یک کتاب خداشناسی و بررسی اسماء و صفات الهی است که به بررسی برخی از صفات الهی پرداخته است.

«الرسائل الاربعة عشرة»، مجموعه مقالاتى است كه توسط جمعى از علما، با موضوع نبوت و معاد و به زبان عربى نگارش شده است. اين مقالات با تحقيق و تصحيح رضا استادى منتشر شده است.همان‌گونه كه از نام كتاب پيداست، چهارده مقاله بدون حواشى ذكر شده است. خلاصه مقالات كتاب به ترتيب عبارت است از: 1- اولين مقاله كتاب با نام«ارشاد المستبصر»، تأليف سيد عبد الله شبر، است 2- «فصل القضاء فى الكتاب المشتهر بفقه الرضا»، تأليف علامه سيد حسن صدر كه در دو مقام به بررسى كتاب مشهور به فقه الرضا پرداخته است. 3- «رسالة فى حرمة حلق اللحيه»، تأليف علامه شيخ محمد جواد بلاغى، در ضمن چهار فصل، ابتدا رواياتى كه از نبى مكرم اسلام(ص) و ائمه(ع) در حرمت تراشيدن ريش ذكر شده آمده است. 4- «رسالة حول التفسير المنسوب الى الامام العسكرى(ع)»، تأليف علامه شيخ محمد جواد بلاغى(م 1352ق) است 5- «رسالة اخرى حول التفسير المنسوب الى الامام العسكرى(ع)»، در اين مقاله آرا و نظرات 30 تن از محدثين، فقها و مفسرينى كه در اعتبار انتساب اين تفسير به آن امام همام اختلاف كرده‌اند، ذكر شده است. 6- رساله«روضة الغناء فى تحقيق معنى الغناء»، تأليف شيخ محمد رضا نجفى اصفهانى است 7- «مختصر الشمائل المحمدية»، تأليف شيخ عباس القمى(م 1359ق). 8- «رسالة فى المعاد الجسمانى»، تأليف شيخ محمّد حسين غروى اصفهانى كه در آن به اثبات فلسفى معاد جسمانى پرداخته است. 9- «رسالة فى إثبات الواجب لا يتوقف على إبطال الدور و التسلسل»، تأليف علامه سمنانى است. 10- رساله«قصد السبيل فى رد الجبر و التفويض»، تأليف ميرزا احمد آشتيانى كه در آن به تبيين فلسفى ردّ جبر و تفويض و اثبات ديدگاه ائمه اطهار(ع) در اين خصوص پرداخته است. 11- «تبيان المسالك فى باب الوجود و الموجود»، به قلم ميرزا احمد آشتيانى در پاسخ به درخواست گروهى از علما در بيان ديدگاه عرفا و اهل شهود در اين موضوع نوشته شده است. 12- «رسالة الولاية»، تأليف ميرزا احمد آشتيانى است كه در آن ولايت را به دو قسم مطلقه و مقيده كه به لحاظ اينكه از صفات الهى است 13- «هدية احمدية فى علم البارى تعالى»، رساله‌اى عرفانى به قلم ميرزا احمد آشتيانى همراه با آيات و اشعار فراوان فارسى است. 14- «رسالة فى علم النبى(ص) و الامام(ع) بالغيب»، تأليف علامه طباطبايى(ره) است. در انتهاى كتاب نيز رساله مختصرى با عنوان«وجيزة فى علم النبى (ص)»، تأليف سيد كريم اميرى فيروزكوهى آمده است.

این شرح دارای ویژگی‎هایی است که از مهم‎ترین آنها موارد ذیل را می‎توان برشمرد: سادگی و وضوح عبارات که از بارزترین ویژگی‎های آن است؛ نویسنده در نوشتن این اثر از حالت اطناب مملّ و اختصار مخلّ دوری کرده و شرح را به شکل منسجم با طبیعت عبارت در اصل متن علامه حلی نگاشته است. نویسنده، به‎قدر امکانش سعی کرده متعرض آرای بعضی از علما و محققان بزرگ این فن در مسائلی که محل اختلاف است، گردد و سپس آنچه از نظر خودش حق و صحیح است را بیان نماید. ارائه مبانی و نظرات دیگر مکاتب کلامی مانند اشاعره و معتزله و... و همچنین آرای حکما و فیلسوفان که این امر باعث می‎شود پژوهش حاضر با ارائه مکاتب متعدد، عمیق‎تر و اثرگذارتر شود. استشهاد به آیات کریمه و روایات شریفه در میان ارائه مباحث؛ این امر بحث را از حالت محض عقلانی خارج می‎کند و برای نمونه می‎توان به مباحثی که در فصل امامت کتاب مطرح شده است، اشاره کرد. نظم در ارائه مباحث شرح و دوری از تشویش و تعقید، با قرار دادن عناوین فرعی در مقدمه و هفت فصل در محتوای مطالب کتاب و بحث از مسائل مربوط به هر عنوان با مسائلی که با عبارت متن علامه حلی منسجم باشد و دربردارنده مسائل مربوط به آن مباحث باشد. نویسنده شرحش را در هماهنگی با عبارت متن در یک مقدمه و هفت فصل نگاشته است؛ او در مقدمه از وجوب شناخت اصول دین، در فصل اول از اثبات واجب الوجود، در فصل دوم از صفات ثبوتیه، در فصل سوم از صفات سلبیه، در فصل چهارم از عدل، در فصل پنجم از نبوت، در فصل ششم از امامت و در فصل هفتم از معاد بحث کرده است.[۲]. فهرست موضوعات و فهارس عامه شامل فهرست‎های: آیات، احادیث و روایات، اشعار، اعلام، ادیان و فرق و مذاهب و طوایف، اماکن و مصادر تحقیق در آخر کتاب ذکر شده است.

(از مجموعۀ 7 جلدی)جلد نخست از مجموعه "مجمع الشتات فی الاصول و الاعتقادات "شامل نوشته‌ها و درس‌های شهید "اشرفی اصفهانی "است که پس از گردآوری در قالب هفت جلد به طبع رسیده است .به جز مطالب کوتاهی که به فارسی نگارش شده، مابقی این مجموعه به زبان عربی است و موضوع آن اصول اعتقادی اسلام است .مطالب هر یک از فصل‌ها با استناد به آیات قرآن کریم و روایات تدوین گردیده است . جلد حاضر حاوی مطالبی درباره اثبات صانع، معنی صمد، صفات خداوند، معرفت و علم خداوند، نبوت و معجزات، ایمان ابوطالب، فواید تقوا، معجزات ائمه، علم ائمه، دلایل ختم نبوت، و شفاعت است .

بدا یکی از کلید ی ترین آموزه های شیعه است و فهم درست آن می تواند در زمینة باورهایی مثل خداشناسی، پیامبرشناسی و امام شناسی، همچون علم و ارادة الهی و علم غیب معصومان و پرسش های مطرح دربارة آنها راه گشا باشد. این مقاله بر آن است تا شبهات ناصر القفاری، یکی از علمای وهابی را دربارة مسئله بدا، با ادلة نقلی و عقلی به نقد کشیده، اثبات کند که استعمال بدا برای خداوند از سوی شیعیان مستلزم هیچ محذوری همچون نسبت جهل به خداوند یا برتری اهل بیت(ع) بر خالق یا غلو در جایگاه ائمه(ع) نیست. استعمال این اصطلاح، مجازی است و بدا در علم خداوند به معنای وقوع آن در لوح محو و اثبات است که تقدیرات در آن ثبت می شود و متعلق علم فعلی خداست. علم ذاتی خداوند لایزال و لایتغیر و در لوح محفوظ نزد خداوند است. همچنین غیب دانی امامان شیعه ریشه در منابع وحیانی دارد و به دلیل تفاوت بارز با علم غیب الهی در کمیت و کیفیت، مستلزم هیچ گونه برتری ایشان بر خداوند یا هیچ غلوی دربارة شخصیت ایشان نیست. داستان های تاریخی مورد استناد قفاری نیز دارای تناقض و ناپذیرفتنی اند.

این تحقیق در تلاش است تا با بررسی اجمالی موضوعات مختلف کلامی و فلسفی که با علیت رابطه‏ای مستقیم دارند، دایره بسیار گسترده این بحث را روشن کند تا در پرتو آن به اهمیت شگرف بحث علیت برسیم. روشن است که از یک سو میان مسأله علیت با مسائل کلامی‏ مانند اراده الهی، اختیار انسان و اعجاز و از سوی دیگر میان آن و برخی مسائل فلسفی و عرفانی چون قاعده الواحد و وحدت وجود، ارتباطی وثیق وجود دارد لذا شایسته است که به بحث علیت نگاهی ویژه شود تا با فهم دقیق مسئله علیت و ضرورت علی، دشواری و نکات مبهم بسیاری از این موضوعات آشکار شده و سوالات و شبهات فراوانی پیرامون آنها از میان برداشته شود.

پرسش اصلی تحقیق حاضر چگونگی هماهنگی میان عقل و نقل در مسأله توحید صفاتی در منظومه فلسفی ملاصدرا است. پس از تبیین هماهنگی عقل و نقل از دیدگاه صدرا، و با ذکر پیشینه ای از آراء متکلمان(اشاعره و معتزله) در خصوص رابطه میان ذات و صفات الهی وگذری نیز به آراء ابن سینا در این موضوع، به اندیشه های صدرا درباب توحید صفاتی روی آورده، برهان وی بر نظریه"عینیت ذات وصفات"را که عمدتا بر محوریت برهان صدیقین و قاعده عقلی «بسیط الحقیقه» استوار است بیان، واستناد به آیات مربوطه را معلوم نموده ایم.آیات مورد استناد همگی دال بر این است که خدا وجود محض بوده، و واجد جمیع کمالات وجود است. همچنین، با نظر به قواعد فوق، صدرا با تحلیل دقیقی نشان می دهد که کثرت اوصاف کمالی خداوند با وحدت و بساطت ذاتش همخوانی داشته، و از ناحیه کثرت صفات، کثرت و ترکیبی در ساحت قدس ربوبی پدید نمی‏آید. ادله عقلی ملاصدرا مبنی برعینیت ذات وصفات که جمعا 5 دلیل از مجموعه آثار وی استخراج، و در پی مباحث فوق مطرح شده است، همگی با کلام نورانی مولی الموحدین امام علی(ع) که؛کمال توحید را نفی صفات از او می‏داند مهر تأیید ‏خورده، و تأثیر پذیری صدرا از آموزه‏های بلند خداشناسی در نهج البلاغه و سایر جوامع روایی را نمایان می‏سازد.در پایان نیزبه تناسب بحث از صفات به ذکراقسام صفات و نیز طرح مسئله تشبیه وتنزیه جهت نشان دادن اصل امکان شناخت صفات در حدود کارایی عقل بشری همراه با ادله عقلی و نقلی صدرا پرداخته ایم.