جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ندارد.

پژوهش حاضر که در حوزۀ زبان‌شناسی جنسیت انجام شده، به بررسی قاطعیت در گفتار زنان و مردان کرد‌‍‎زبان مقیم اسلام‌آباد غرب بر اساس رویکرد تسلّط لیکاف (۱۹۷۵) می‌پردازد. هدف از این تحقیق بررسی این مسأله است که آیا عامل جنسیت به بروز تفاوت در قاطعیت گفتار منجر می‌شود یا خیر. بر اساس دیدگاه لیکاف، گفتار و نوشتار زنان با مردان در استفاده از آهنگ خیزان در جملات خبری، رنگ‌واژه‌های دقیق، صفات تهی، صورت‌های بسیار مودبانه، توصیف‌کننده‌های ضعیف، پرکننده‌ها، درخواست غیرمستقیم به‌جای دستور آشکار، سوالات کوتاه ضمیمه و تکیه تأکیدی متفاوت است. لیکاف از این موارد با عنوان "مشخّصه‌های زبانی زنان" و گونۀ "زبان عاری از قدرت" یاد می‌نماید. در تحقیق حاضر، بر اساس روش میدانی، پرسشنامه‌ای به منظور گردآوری داده‌ها طراحی شد که طبق آن از ۳۲ زن و ۳۲ مرددر دو گروه سنی و تحصیلی متفاوت مصاحبه به عمل آمد. در واقع، پیکرۀ داده‌های زبانی این پژوهش مشتمل بر ۱۲۸۰ دقیقه گفتار ضبط‌شده است که متغیر اصلی جنسیت و دو متغیر فرعی سن و تحصیلات، آزمودنی‌ها را به ۸ گروه اجتماعی مختلف تقسیم نمود. تحلیل آماری هر یک از مشخّصه‌ها نشان داد که عملکرد زنان در زمینۀ مشخّصه‌های زبانی مذکور، با دیدگاه لیکاف سازگاری دارد و آن را تأیید می‌کند. بنابراین، می‌توان گفت که بین جنسیت و کاربرد گفتار عاری از قدرت در گویش کردی کلهری رایج در اسلام‌آباد غرب رابطه معناداری وجود دارد؛ این نوع گفتار توسط زنان بیش از مردان به کار گرفته می‌شود. علاوه بر عامل جنسیت، دو عامل سن و تحصیلات نیز با کاربرد گفتار قدرتمند و یا عاری از قدرت مرتبطند؛ به طوری که بالا رفتن سن، موجب کاهش کاربرد تمامی مشخّصه‌های زبانی مذکور و بالا رفتن تحصیلات، موجب کاهش کاربرد ۴ مشخّصۀ پرکننده‌ها، درخواست غیرمستقیم به‌جای دستور آشکار، سوالات کوتاه ضمیمه و تکیۀ تأکیدی و افزایش کاربرد ۴ مشخّصۀ رنگ‌واژه‌های دقیق، صفات تهی، صورت‌های بسیار مودبانه و توصیف‌کننده‌های ضعیف می‌شود.

در این پژوهش سنت های زبان شناسی غرب و اسلام از منظر مسائل نحوی و معنا شناسی مورد تطبیق قرار گرفتند . هدف از انجام این پژوهش آشنایی با گسترش نظرات و پژوهش های اندیشه گران تمدن های غربی و اسلامی درباره زبان بود ، که به عمیق تر شدن بینش و دانش ما در این زمینه کمک می کند و تصویری واضح تر و عمیق تر از علم زبان شناسی به دست می دهد . و هم چنین با شناخت پیشینه بومی علم زبان شناسی در فرهنگ اسلامی زمینه برای بومی سازی این علم در سطح آکادمیک فراهم می شود . در رساله حاضر جنبه های محدودی از نحو و معنا شناسی در دو سنت زبانی یادشده مورد مقایسه قرار گرفت و نشان داده شد که علی رغم تمایز خاستگاه و دستاوردهای زبان شناختی آن ها ، در بسیاری از موارد نیز به هم شباهت دارند .در این پژوهش ، پژوهشگر تلاش کرد ضمن بررسی و توصیف ارتباط متقابل آرای دانشمندان اسلامی و زبان شناسان غربی ، نشان دهد که سنت زبان شناسی اسلامی تا چه حد به زبان شناسی نوین نزدیک است . طوری که می توان خاستگاه انقلاب علمی زبان شناسی را در میان آرای دانشمندان مسلمان، به خصوص سیبویه ، جست . نگارنده در این پژوهش به دلیل جلوگیری از گستردگی و پراکندگی مطالب ، به ذکر نمونه های محدود اما برجسته و مهم در حیطه های نحوی و معنایی پرداخت و آن ها را در دو سنت مورد ارزیابی و تطبیق قرار داد . در این رساله که به روش کتابخانه ای نگاشته شد ، منابع و کتاب های گوناگونی درباره زبان ، دستور و فرهنگ عربی ، زبان شناسی سنتی و نوین غربی و زبان شناسان برجسته جهان و اسلام مورد استفاده قرار گرفت . در این پژوهش تاثیری که هر دو سنت زبان شناسی از یکدیگر پذیرفته اند ، مورد واکاوی قرار گرفت و نکات متعددی از تشابه و تفاوت آن ها بیان شد .

ایهام در بلاغت فارسی و عربی جایگاهی ویژه دارد و دارای ارزش زیبایی‌شناسی قابل توجّهی است. بیشتر کتاب‌های بلاغی فارسی و عربی ایهام را آوردن کلمه‌ای در کلام می‌دانند که دارای دو معنا باشد.یکی معنای نزدیک به ذهن و دیگری معنای دور از ذهن که خواننده در نگاه اوّل می‌پندارد معنای نزدیک مورد نظر است اما با کمی تأمّل به سوی معنای دور که مقصود شاعر و یا نویسنده بوده است، رهنمون می‌شود. در بیشتر کتاب‌های بلاغی ایهام در حوزه بدیع معنوی قرار می‌گیرد.ما در این پژوهش نشان داده‌ایم که ایهام با توجّه به کارکرد ایجازی آن می‌تواند در علم معانی نیز قابل طرح باشد. در آثار بلاغی تا کنون اشاره‌ای به این موضوع نشده است. بلاغت فارسی و عربی انواعی را برای ایهام بر-شمرده‌اند که این انواع در بلاغت فارسی از تنوّع و گستردگی فراوانی نسبت به بلاغت عربی برخوردار است. این تحقیق پس از بررسی صنعت بدیعی ایهام در کتاب‌های بلاغی فارسی و عربی به نقد تعریف این صنعت می‌پردازد. همچنین ضمن بررسی سیر و تطوّر تاریخی این شگرد ادبی در بلاغت فارسی و عربی، به جز انواع مطرح شده ایهام از سوی بلاغیون، انواع دیگری را در بلاغت فارسی و بلاغت عربی بر آن می-افزاید. جدا از بلاغیون و ادبا، زبان‌شناسان نیز سعی در توصیف شیوه‌های بیان ادبی با روش‌ها و مفاهیم خود داشته‌اند. از این رو می‌توان در تبیین کارکرد‌های بلاغی ایهام از مفاهیم ویژه زبان‌شناسی همچون برجسته‌سازی، آشنایی‌زدایی و ابهام یاری جست. پایان‌نامه حاضر به سه فصل تقسیم شده است. فصل نخست به بررسی معنای لغوی و اصطلاحی ایهام، جایگاه ایهام در قرآن کریم، نقش و جایگاه ایهام در مباحث بلاغی و کارکرد‌های ادبی- بلاغی ایهام اختصاص دارد. فصل دوم مشتمل بر سیر تاریخی و تطوّر ایهام در بلاغت فارسی و عربی و نیز بررسی انواع ایهام و آسیب‌شناسی آن است. در فصل سوم به بررسی این صنعت از منظر زبان شناسی پرداخته و به ارتباط ایهام با برجسته‌سازی، آشنایی‌زدایی و ابهام اشاره کرده ایم.در نهایت پایان‌نامه حاضر، ایهام را آوردن کلمه‌ای در کلام می‌داند که بر دو یا بیش از دو معنا دلالت می‌کند و همه معانی کلمه-نزدیک و دور-مورد نظر قرار می‌گیرد.

مفهوم «ربا» یکی از مفاهیمی است که در طول تاریخِ جهان اسلام مورد توجه طیف‏های گوناگونی از اندیشمندان از جمله مفسران، فقها و اخیراً اقتصاددانان اسلامی قرار داشته است. این سه گروه، در مطالعات خویش به شدت درگیر مفهوم ساخت یافته «ربا» که محصول دوره تدوین فقه است، شده اند. این در حالی است که جای خالی پژوهشی که بتواند با غلبه بر «فاصله تاریخی از زبان عصر نزول»، به بازسازی مفهوم «ربا» متناسب با عصر نزول دست یازد، کاملا احساس می شود. نویسنده‏ی این پایان نامه تلاش نمود تا با بهره گیری از روشهای ریشه شناسی و معناشناسی ساختگرا و نقشگرا این مهم را به انجام رساند. مطالعات حکایت از آن دارد که در قرآن کریم با دو گونه ربا مواجه هستیم که یکی از آن دو، بر پایه دهشِ از روی میل و خواستِ درونی شکل گرفته است. این در حالی است که گونه دوم، ابتنای بر گرفتنِ با قهر و غلبه دارد. بر این اساس، از اولی، حوزه معنایی «جابجایی ثروت برآمده از انصاف و حق» و از دومی، حوزه معنایی « جابجایی ثروت برآمده از ظلم » شکل می گیرد.