جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بنابر دیدگاه طبیعت‌گرایی روش‌شناسانه، استفاده از روش‌ها، قوانین و نیروهای طبیعی برای توضیح پدیده‌ها کافی است و عوامل ماورای طبیعت و الهی در این میان نقشی ندارند. طبیعت‌گرایی فلسفی نیز، دیدگاهی هستی-شناسانه است که بنابرآن، غیر از عوامل طبیعی و هویات فیزیکی، علت و هویت دیگری در عالم وجود ندارد. معمولاً طبیعت‌گرایان با تمسک به نظریه‌ی فرگشت داروین در توضیح چگونگی پیدایش ارگانیسم‌های پیچیده و تعمیم آن به کل موجودات و رخ‌دادهای عالم، تلاش می‌کنند دیدگاه خود را توجیه کنند. در این مقاله، ضمن توضیح دیدگاه دنیل دنت به‌عنوان نماینده‌‌ی شاخص دیدگاه طبیعت‌گرایی فلسفی، استدلال‌های او جهت توجیه طبیعت‌گرایی فلسفی صورت‌بندی و نقد می‌شوند. سپس نقد آلوین پلانتینگا علیه باور به طبیعت‌گرایی و فرگشت توضیح، و نشان داده می‌شود این دو باور با یک‌دیگر ناسازگارند و جمع آن دو، خودشکن است. نتیجۀ مقاله نیز این است که طبیعت‌گرایی هستی‌شناسانه دیدگاهی درست و قابل اعتماد نیست.

همان طور که مشهور است، نظریه نسبیت خاص بر دو اصل‌موضوع استوار است: (1) اصل «نسبیت»؛ (2) اصل «ثابت و یکسان بودن سرعت نور در همه دستگاه‌های لخت در خلأ». در این نظریه، اصل دوم، نه اصلی بدیهی است و نه نتیجة منطقیِ سایر اصول‌موضوعه است. بنابراین جهت ارزیابی اعتبار این اصل، آزمون تجربی آن ضروری خواهد بود. در این نوشتار، روشن می‌شود که با فرض پذیرش نظر رایج مبنی بر قراردادی بودنِ روش همزمان‌سازی ساعت‌ها، تأیید تجربیِ اصل‌موضوع دوم، ممکن نیست. با این وجود، نشان داده می‌شود که با تدارک آزمایشاتی جهت بررسیِ «استقلال سرعت نور از سرعت منبعش»، امکان نقض اصل‌موضوع دوم وجود دارد. شرایط قطعی بودن این آزمون‌ها نیز بیان می‌شود.

در فلسفه ذهن ویژگی‌های پدیداری سابجکتیو از حالات ذهنی آگاهانه را کوالیا می‌نامند. بدین معنا که یک حالت ذهنی واجد کوالیا است اگر و تنها اگر چیزی وجود دارد که کیفیت بودنِ آن حالت ذهنی درآن فرد است. برخی استدلالاتی را طراحی کرده‌اند که ارزش معرفتی و تبیینی کوالیا را به چالش می‌کشد. هدف این نوع استدلالات این است نشان دهند که در یک نظریه روانشناسی علمی بالغ و به‌خوبی سامان‌یافته جایگاهی برای مفهوم کوالیا وجود ندارد. وقتی جایگاهی برای مفهوم کوالیا وجود نداشته باشد، فرض وجود چنین مفهومی ارزش معرفتی نخواهد داشت. در این مقاله استدلالاتی که علیه ارزش معرفتی و تبیینی کوالیا هست نقد و بررسی می‌شود و نشان داده می‌شود که این استدلالات کارامدی لازم را ندارند و از این استدلالات نتیجه نمی‌شود که کوالیا جایگاهی در نظریه‌های علمی ندارد و در نهایت نشان داده می‌شود با تمایز میان سابجکتیویتی متافیزیکال و ابجکتیویتی معرفت‌شناسی، می‌توان به نحو شایسته‌ای جایگاه علمی کوالیا را بازسازی کرد.