جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یورگن هابرماس، فیلسوف و جامعه‌شناسی، با این درخواست که «جامعه سکولار باید فهم جدیدی از اعتقادهای دینی به دست آورد»، موجب شگفتگی بسیاری شد. او می‌پرسد آیا عقل عرفی می‌تواند شالوده‌هایی کارآمد را برای دولت قانونی مردم‌سالار تأمین کند؟ از سوی دیگر یوزف راتزینگر، پاپ بندیک شانزدهم، به منظور استقرار و تقویت شالوده‌های اخلاقی دولت، و نیز آنچه آسیب‌شناسی‌های عقل و دین می‌نامد، درباره اهمیت عقل ناب و دین مشروع بحث می‌کند. مقالات کتاب حاضر نتیجه گفتگوی این دو متفکر است که با حمایت آکادمی کاتولیک باواریا برگزار شد.

ویلهلم دیلتای در فضای قرن نوزدهم می‌اندیشد؛ زمانی که علوم طبیعی و ریاضی نظیر فیزیک، زیست‌شناسی و مکانیک داعیه‌دار هرگونه علم ممکن هستند. غلبۀ علوم‌طبیعی در این دوره باعث شده است تا همۀ اندیشمندان علوم‌انسانی، محو علوم‌طبیعی شوند و بکوشند تا آن جایی که می‌توانند علوم‌انسانی را شبیه به علوم‌تجربی کنند. ویلهلم دیلتای از نخستین متفکرانی است که پرچم خاک‌آلود علوم‌انسانی را در قرن نوزدهم بالا برد. در زمانی که هر اندیشمندی گمان می‌برد که می‌بایست روش علوم‌طبیعی و ریاضی را در علوم‌انسانی پیاده کرد تا علوم‌انسانی نیز پیشرفت کنند، دیلتای برخواست تا به همگان نشان دهد که روش علوم‌انسانی، موضوع آن و نحوۀ پژوهش و تحقیق در آن متفاوت با علوم‌طبیعی است. دیلتای نوشتارهای زیادی را به چاپ رساند که گزیده‌ای از آن‌ها در یک مجموعۀ شش جلدی و توسط دکتر مهدی صانعی به فارسی ترجمه شده است. مجلد ششم از این مجموعه آثار با عنوان «اخلاق و جهان‌بینی» به چاپ رسیده است. این مجلد شامل برخی نوشته‌های دیلتای از 1890 تا 1911 در موضوعاتی از قبیل دین، اخلاق، ماهیت فلسفه و انواع جهان‌بینی است. به‌طور کلی، فهرست کتاب در شش بخش تنظیم شده است که هر بخش دربردارندۀ یک نوشته از دیلتای است. در بخش اول با عنوان «نظام اخلاق»، دیلتای پس از بیان نارسایی‌های اخلاق مسیحی، به تبیین نظریۀ اخلاقی خود می‌پردازد و در حد توان خود با ارجاع به تاریخ فلسفۀ اخلاق می‌کوشد تا یک «فلسفۀ زندگی» را طرح‌ریزی کند. بخش‌های دوم، سوم و چهارم به ترتیب با عناوین «فرهنگ معاصر و فلسفه»، «رویا» و «ذات فلسفه» به‌دنبال بیان کردن ماهیت و چیستی فلسفه‌اند. در این سه بخش، دیلتای درصدد بیان صورت‌های تاریخی تفکرات فلسفی تا زمان خودش، شامل یونان باستان، قرون وسطای مسیحی و اسلامی و دوران جدید، می‌باشد. در بخش پنجم، انواع جهان‌بینی و بسط و رشد آن‌ها در نظام‌های مابعدالطبیعیه مورد تحلیل و واکاوی دیلتای قرار می‌گیرد. وی در این فصل سه جهان‌بینی شاعرانه، دینی و فلسفی را از هم متمایز می‌کند و یک روند تکاملی برای انسان از سمت جهان‌بینی شاعرانه به جهان‌بینی فلسفی درنظر می‌گیرد. در فصل آخر نیز به مسئلۀ دین پرداخته می‌شود. درمجموع می‌توان تصدیق کرد که کتاب دارای ترجمۀ روانی است و از طرف دیگر، موضوعات درنظر گرفته شده در جلد ششم این مجموعه آثار، از جذاب‌ترین مباحث فلسفی‌اند. بدین جهت، خواندن کتاب به تمام علاقه‌مندان به حوزۀ علوم‌انسانی پیشنهاد می‌شود.

ویلهلم دیلتای در فضای قرن نوزدهم می‌اندیشد؛ زمانی که علوم طبیعی و ریاضی نظیر فیزیک، زیست‌شناسی و مکانیک داعیه‌دار هرگونه علم ممکن هستند. غلبۀ علوم‌طبیعی در این دوره باعث شده است تا همۀ اندیشمندان علوم‌انسانی، محو علوم‌طبیعی شوند و بکوشند تا آن جایی که می‌توانند علوم‌انسانی را شبیه به علوم‌تجربی کنند. ویلهلم دیلتای از نخستین متفکرانی است که پرچم خاک‌آلود علوم‌انسانی را در قرن نوزدهم بالا برد. در زمانی که هر اندیشمندی گمان می‌برد که می‌بایست روش علوم‌طبیعی و ریاضی را در علوم‌انسانی پیاده کرد تا علوم‌انسانی نیز پیشرفت کنند، دیلتای برخواست تا به همگان نشان دهد که روش علوم‌انسانی، موضوع آن و نحوۀ پژوهش و تحقیق در آن متفاوت با علوم‌طبیعی است. دیلتای نوشتارهای زیادی را به چاپ رساند که گزیده‌ای از آن‌ها در یک مجموعۀ شش جلدی و توسط دکتر مهدی صانعی به فارسی ترجمه شده است. مجلد ششم از این مجموعه آثار با عنوان «اخلاق و جهان‌بینی» به چاپ رسیده است. این مجلد شامل برخی نوشته‌های دیلتای از 1890 تا 1911 در موضوعاتی از قبیل دین، اخلاق، ماهیت فلسفه و انواع جهان‌بینی است. به‌طور کلی، فهرست کتاب در شش بخش تنظیم شده است که هر بخش دربردارندۀ یک نوشته از دیلتای است. در بخش اول با عنوان «نظام اخلاق»، دیلتای پس از بیان نارسایی‌های اخلاق مسیحی، به تبیین نظریۀ اخلاقی خود می‌پردازد و در حد توان خود با ارجاع به تاریخ فلسفۀ اخلاق می‌کوشد تا یک «فلسفۀ زندگی» را طرح‌ریزی کند. بخش‌های دوم، سوم و چهارم به ترتیب با عناوین «فرهنگ معاصر و فلسفه»، «رویا» و «ذات فلسفه» به‌دنبال بیان کردن ماهیت و چیستی فلسفه‌اند. در این سه بخش، دیلتای درصدد بیان صورت‌های تاریخی تفکرات فلسفی تا زمان خودش، شامل یونان باستان، قرون وسطای مسیحی و اسلامی و دوران جدید، می‌باشد. در بخش پنجم، انواع جهان‌بینی و بسط و رشد آن‌ها در نظام‌های مابعدالطبیعیه مورد تحلیل و واکاوی دیلتای قرار می‌گیرد. وی در این فصل سه جهان‌بینی شاعرانه، دینی و فلسفی را از هم متمایز می‌کند و یک روند تکاملی برای انسان از سمت جهان‌بینی شاعرانه به جهان‌بینی فلسفی درنظر می‌گیرد. در فصل آخر نیز به مسئلۀ دین پرداخته می‌شود. درمجموع می‌توان تصدیق کرد که کتاب دارای ترجمۀ روانی است و از طرف دیگر، موضوعات درنظر گرفته شده در جلد ششم این مجموعه آثار، از جذاب‌ترین مباحث فلسفی‌اند. بدین جهت، خواندن کتاب به تمام علاقه‌مندان به حوزۀ علوم‌انسانی پیشنهاد می‌شود.

دانشنامه علوم فلسفی (مخفف EPS یا به زبان ساده دایره المعارف؛ توسط گئورگ ویلهلم فریدریش هگل نوشته شده است و اثری است که نسخه ای مختصر از فلسفه نظام مند هگل را به طور کامل ارائه می دهد و تنها شکلی است که هگل تا کنون کل نظام فلسفی بالغ خود را در آن منتشر کرده است. این دایره المعارف بیانیه ای عالی از ایده آلیسم مطلق است. هگل که این کتاب به عنوان ابزار کمک آموزشی برای شرکت کنندگان در سخنرانی هایش در نظر گرفته شده بود، بیش از یک دهه بعد در آن تجدید نظر کرد و آن گسترش داد، اما بر نقش آن به عنوان یک «کتاب درسی» که نیاز به توضیح از طریق تفسیر شفاهی دارد، تأکید کرد.متن 1830 به طور گسترده در ترجمه های مختلف انگلیسی موجود است با اضافات فراوان که پس از مرگ توسط دانشجویان هگل، برگرفته از یادداشت های سخنرانی آنها اضافه شده است. این اضافات با مثال‌ها و تصاویر، متن را گسترش می‌دهند، و در حالی که محققان اضافات را به‌عنوان رونویسی کلمه‌به‌لفظی سخنرانی‌های هگل نمی‌دانند، سبک غیررسمی‌تر و غیر فنی‌تر آن‌ها، آنها را به‌عنوان جایگاه خوبی برای «تفسیر شفاهی ضروری» می‌سازد. بخش اول کار را گاهی به عنوان منطق کوچکتر (یا منطق کوتاهتر) می نامند تا آن را از منطق بزرگتر، نامی که به علم منطق هگل داده شده، متمایز کند.

کتاب «کانت برای معماران» نوشته دایان مورگان، کتابی درباره این است که چگونه می توان ایده های فلسفی امانوئل کانت را در زمینه معماری به کار برد. مورگان کتابش با ارائه مقدمه ای قابل فهم از فلسفه امانوئل کانت آغاز می کند. او مفاهیم کلیدی فلسفۀ کانت، مانند امر مقوله ای، تمایز بین جهان پدیده و پدیداری و دیدگاه های کانت در مورد زیبایی شناسی و اخلاق را توضیح می دهد. این دانش بنیادی زمینه را برای درک اینکه چگونه ایده‌های کانت می‌تواند به معماری مرتبط باشد، فراهم می‌کند. موضوع فصل اول کتاب معماری به مثابۀ استعاره است. مورگان نشان می دهد که چگونه کانت اغلب از تصاویر معماری برای نشان دادن ایده های فلسفی خود استفاده می کند. برای مثال، کانت فلسفه انتقادی خود را ساختن «خانه ای امن» برای دانش بشری توصیف می کرد و آن را در مقابل متافیزیک نظری قرار می داد که آن را به ساختن «قلعه هایی در آسمان» تشبیه می کرد. پس از این، مورگان ابعاد اخلاقی معماری را از طریق دریچه کانتی بررسی می کند. او بحث می کند که چگونه معماران، به عنوان خالقان محیط اطراف ما، مسئولیت دارند تا مفاهیم اخلاقی طرح های خود را در نظر بگیرند که شامل تفکر در مورد چگونگی تأثیر ساختمان ها بر رفاه ساکنان و جامعه است. تأکید کانت بر انسان به‌عنوان هدف فی نفسه، نه به‌عنوان وسیله‌ای برای رسیدن به هدف، در اینجا اهمیت ویژه‌ای دارد. این کتاب همچنین به زیبایی‌شناسی کانت، به‌ویژه مفاهیم امر زیبا و امر متعالی او می‌پردازد. نویسنده در این فصل نقش تناسب، هارمونی و عملکرد را در دستیابی به برتری زیبایی شناسی در معماری مورد بحث قرار داده است. در نهایت، نویسنده به مفهوم جهان وطنی کانت پرداخته است. معماران باید با در نظر گرفتن تأثیرات زیست محیطی و اجتماعی کارشان در مقیاس جهانی، دیدگاهی جهان وطنی اتخاذ کنند که شامل طراحی ساختمان هایی است که پایدار، کم مصرف و با در نظر گرفتن منابع محدود سیاره زمین باشند.

کتاب "فلسفه شوپنهاور" یک نسخه اصلاح شده از مطالعه بسیار تحسین شده برایان مگی در مورد شوپنهاور است. این اثر جامع ترین کتاب در مورد این فیلسوف بزرگ است. این شامل بیوگرافی مختصری از شوپنهاور، بیانی منظم از اندیشه او و بحثی انتقادی از مشکلاتی است که در آن وجود دارد. این کتاب بر طیف وسیعی از متفکران و هنرمندان تأثیر گذاشته است. برای این نسخه جدید سه فصل جدید اضافه کرده است و بسیاری از اصلاحات جزئی را در سراسر آن انجام داده است. این نسخه جدید جایگاه کتاب را به عنوان مطالعه قطعی شوپنهاور تثبیت خواهد کرد.

کارل یاسپرس فیلسوف آلمانی از سقراط و بودا و مسیح به عنوان متفکران محوری یاد می کند. کارل یاسپرس در کتاب فیلسوفان بزرگ به این سه فیلسوف در کنار افلاطون آگوستین و اسپینوزا می پردازد. کتاب " سقراط عیسی بودا سه آموزگار زندگی " شاید ملهم از طرح و گزینش یاسپرس باشد اما در ساختار فرقی اساسی دارد. یاسپرس در کتابش هر فصل به یک فیلسوف و زندگی و زمانه و فلسفه ی وی پرداخته است و حتی به گونه ای فصل ها جداگانه و مستقل اند، اما کتاب سقراط عیسی بودا سه آموزگار زندگی این گونه نیست. این کتاب بر اساس موضوعات زندگی فصل بندی شده است نه شخصیت ها. یعنی شما اگر بخواهید الگوی زندگی جنسی این شخصیت ها را بیابید در یک فصل پشت سر هم آمده و توان مقایسه یا تطبیق را دارید. کتاب دو بخش عمده دارد. بخش اول به کیستی این سه می پردازد و در ده فصل این را بررسی می کند. بخش دوم اما شاید بهتر باشد. این بخش در پی این است که بدانیم حرف های این سه به چه درد الان ما می خورند؟

این کتاب درباره ی منطق هگل است، چون منطق بیش از پدیدارشناسی روح یا هریک از کتاب های دیگر او، مستقیما به حل مسئله متافیزیک، یا اگر کسی ترجیح می دهد، به حل مسئله هستی شناسی می پردازد. تاریخ فلسفه به ما آموخته است که شکلی از تجربه گرائی رادیکال مانند هیوم نتایج مخربی داشته است: تجربه گرائی رادیکال ما را وامی دارد مفاهیم و کلمات آتشین به کار ببریم و...

کتاب حاضر، شرحی مختصر و در عین حال همه‌جانبه از مابعد‌الطّبیعه است. این اثر در سه بخش و دوازده فصل تنظیم شده است. این مجموعه مقالات، تنها به اساسی‌ترین مسایل مابعد‌الطبیعه و الهیات نمی‌پردازد؛ بلکه دیدگاه‌های بنیادین نویسنده را دربارة دین، روان‌شناسی و اخلاق انسانی نیز شامل می‌شود. «فریتیوف شوان»، عالم مابعدالطبیعه، دین‌شناس، عارف و هنرمند مسلمان آلمانی تبار سوئیسی، از بنیان‌گذاران جریان معروف به سنّت‌گرایی است. او در آثارش می‌کوشد تا معنای همة امور مربوط به انسان را در پرتو الوهی و با هدف ممکن ساختن بازگشت به آن از طریق راه و روش عرفانی و همراه با عشق و ایمان شرح دهد.