جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تفسیر موضوعی معاد به مسئله معاددر قرآن می پردازد ابتدا مفاهیم و اصلاحات باید معرفی شود و سپس دلایل معاد توضیح داده شود همانطور که میدانیم یکی از مسائل ضروری هر آیینی منطق واستدلال حاکم بر موضوع میباشد لذا با توجه به ضرورت معاد که یکی از اصول دین مبین اسلام میباشد و تمام جوامع بشری در این امر مبتلا به میباشند بایستی این موضوع را به عنوان معاد شناسی در قرآن مورد بررسی قرار دهیم این کتاب در 16 درس عنوان و تدوین شده که هر کدام از مفاهیم واصلاحات حاصل در معاد ابتدا کتاب توضیح داده شده است که بعنوان بازشناخت کلیاتی درباره معاد در اولین درس شروع شده است وبعد از آن هم در خصوص دلایل معاد و خود عنوان مرگ و احتضار و اجل و برزخ و از درس 4 تا انتهای کتاب ، موضوعات احتضار ، اشتراط الساعه ، نفخ صور بهشت و دوزخ توضیح داده شده است. معرفی زبان سواحلی وکشورهایی که به زبان سواحلی صحبت میکنند ؟ زبان سواحلی به همین نام سواحیلی مشهور است و از زبان سواحلی عضو از خانواده زبان های بانتو وزبان مادری اقوام سواحلی است. سواحلی همچنین زبان میانجی منطقه دریاچه های بزرگ وسایر بخش های شرق وجنوب آقریقا ، شامل تانزانیا ، اوگاندا ، رواندا، بوروندی ، کینیا، بخش هایی از مالاوی ؛ سومالی ، زامبیا ، موزامبیک ، سودان جنوبی ، جمهوری دموکراتیک کونگو است ودر برخی از کشورهای عربی مثل عمان وغیره.ضرورت ترجمه کتاب به زبان سواحلی با توجه به اینکه در شرق آفریقا عده ای از مردم آنجا دین مبین اسلام را پذیرفته اند و شیعه اثنا عشری میباشند لذا یکی از اوامری که میتوانند اثبات کننده ذات اقدس الهی و شناخت پروردگار و اینکه انسانها در زیست خود احساس عبث ولغو نکنند باید این کتاب معادشناسی به زبان خود آنها ترجمه و تحلیل شود تا قوه ی جذب بیشتری نسبت به شناخت معاد در قرآن برای تمام جوامع بشری در شرق آفریقا شود.

این پژوهش با هدف ارائه الگوی مفهومی پرورش یکپارچگی وجودی (شخصی) در انسان با رویکرد اسلامی انجام شد. در این راستا نخست با روش تحلیل مفهوم و تحلیل مبانی به بررسی مفهوم یکپارچگی، مفاهیم مترادف و متضاد آن پرداخته شد و رویکردهای روان شناختی مرتبط با یکپارچگی شخصی انسان مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. همچنین با کاربست روش پژوهش نظریه پردازی داده بنیاد متنی، مقوله محوری الگو تحت عنوان منفعت طلبی انسان در ایجاد نفاق (عدم یکپارچگی شخصی) در خود، مورد بازشناسی قرار گرفت. منفعت طلبی انسان در ایجاد نفاق در خود، می تواند پیوند دهنده و متصل کننده مقوله های پنجگانه الگوی داده بنیاد باشد. این مقوله های الگو شامل علل مؤثر بر نفاق، شرایط زمینه ای خاص، شرایط مداخله گر عام، کنش ها و واکنش ها، و پیامدهای آن حول مقوله محوری سامان یافتند و تبیین شدند. از جمله عوامل علّی ایجاد نفاق در خود، عدم تعقل و تفکر، عدم تعقل در قرآن، نیت بد، پیروی از شیطان، عدم فهم دین، شرک و کفر به خدا، دنیاپرستی، حقارت نفس و خودکم‌بینی می باشد. منفعت‌طلبی در ایجاد نفاق در شرایط زمینه‌ای خاصی همچون ناشکری نسبت به عطای الهی، فریب‌کاری و نیرنگ‌بازی، بی‌توجهی به نماز و عبادات، تمایل به بدی کردن، مادی‌گرایی، شک و تردید، حب ثناء، انگیزه‌های نفسانی، لغزش‌های زبانی، داشتن رذائل اخلاقی رخ می‌دهد. شرایط عام و تعدیل-کننده و تشدید‌کننده منفعت انسان در ایجاد نفاق در خود شامل پرهیز از سخن‌چینی، انس و تعقل در قرآن، توکل بر خدا، پند و اندرز و تذکر، دعا کردن، مداومت در نماز جماعت می باشد. انسان منفعت‌طلب برای ایجاد نفاق راهبردهایی از قبیل خوش‌زبانی و ظاهرسازی، ناسازگاری ظاهر و باطن، سخن بدون عمل، تمسخر، دورویی، ریا در اعمال و عبادات، تَلوّن و هر لحظه به رنگی در آمدن، زیبا جلوه دادن بدی‌ها را اتخاذ می‌کند. که اینها پیامدهایی همچون محرومیت از هدایت الهی، کوردلی، حبط عمل، عذاب اخروی، بی آبرویی در قیامت، محرومیت از بهشت، فتنه‌گری، تفرقه افکنی، حسرت و افسوس، محرومیت از پاداش الهی را در پی دارند. در این پژوهش همچنین به شیوه تحلیلی استنتاجی، الگوی مفهومی پرورش یکپارچگی وجودی (شخصی) (مبانی، هدف، اصول و روش های تربیتی) بر پایه آیات قرآن و روایات اسلامی استخراج و تبیین شد. عناوین اصول تربیتی عبارتند از: یک رنگی، صدق در بذل جان و مال، اتصاف و عمل به فضایل اخلاقی، پایبندی و تعهد به باورها و ارزش ها، ثبات و وحدت رویه، تعهد و تقید عملی، بی‌ریایی و هماهنگی ظاهر و باطن، عمل به گفتار. با تفریع این اصول تربیتی، روش های تربیتی نیل به یکپارچگی وجودی (شخصی) در انسان نیز استخراج و تبیین شده اند.

یکی از ارکان اساسی مفهوم ایمان، تصدیق مطلق در تصویر واقعی در ذهن است که روح برای صحنه‌های غیبی واقع‌گرایانه که از عالم غیب است، به آن تکیه می‌کند که در آن تصور منطبق بر تصدیق در عالم شهود است. مفهوم ایمان را از طریق نزول قرآن کریم با متون مبارک آن از عالم غیب در تبیین تأثیر قیامت که قرآن کریم در منابع متعددی به آن اشاره کرده است تا سطح فرهنگ فرد در رفتار صحیح در زندگی دنیوی را آن گونه که اراده خداوند متعال در چهارچوب وجود سه عنصر ایمان و ایمان به خدای متعال اقتضا می کند، برانگیزد متون قرآنی شاهد بسیاری از مفاهیمی بود که بر اساس واقعیت شهود در موضوعات مختلف غیبی استوار بود که تأثیری عمیق و عمده دارد، چنانکه خداوند متعال در سوره فرموده است. معاد مفهوم دیگری در بیان سوره تکاثر است و مراد از آن ادراکات و ایمان مطلق به آن است و این بینش اعتبار است به طوری که ادراک از طریق ایمان به آن با اعتبار منطبق است و واقعیتی است که در واقعیت از عالم غیب و یک مرحله کیفی در عالم غیب درک می شود و از مرحله حیات پس از آن به عالم حیات منتقل می شود انتقال از دنیای دنیوی به جهان آخرت است و در متون آن تجسم یافته است که در ایجاد وحدت مفهوم برای وحدت موضوع در فرآیند ادراک و باور در تبیین آنچه این محقق می خواهد گرد آمده است.

این پژوهش با عنوان «مستندات قرآنی سیره امام حسن عسکری علیه السلام» به نقش امام حسن عسکری علیه السلام در تحکیم ارتباط بین قرآن و اهل بیت علیهم السلام و آماده‌سازی آن حضرت برای غیبت امام مهدی علیه السلام پرداخته است؛ بنا بر این پژوهش ائمه علیهم السلام نماینده قرآن هستند و برای شناخت حق از باطل از طریق آیات قرآنی می کوشند. امام حسن عسکری علیه السلام داناترین شخص زمان خود بود و علی رغم آنکه با شرایط سختی مواجه بود اما در آماده‌سازی جامعه برای غیبت موفق بود. او به شیعیان مبادی شریعت و اخلاق اسلامی را آموزش داد؛ همانطور که بر اهمیت اعتماد بر سفیران در زمان غیبت تأکید داشت. او تأثیر زیادی بر اطرافیانش از جمله دشمنانش داشت و برنامه هایی برای تربیت جامعه به منظور قبول اندیشه غیبت اجراء کرد؛ همانطور که وصایای او که دربردارنده احکامی برای تعامل با دیگران بود، شیعه را در تنظیم روابطش و در محافظت از هویت شیعی و ارشاد آنان به انتظار مثبت برای امام مهدی علیه السلام یاری ساخت. هدف این پژوهش شناسایی مستندات قرآنی مربوط به سیره آن حضرت از طریق عرضه سیره عملی و روایات آن حضرت بر قرآن است؛ همچنین این رساله جوانب زندگانی آن حضرت را واکاویده است و وصایای عبرت‌آموز و اهداف تربیتی او را که عقاید دینی را استحکام می بخشد تحلیل کرده است. علاوه بر این، نوشتار حاضر احادیثی که شامل بیانات اعتقادی، اخلاقی و تربیتی است و یا امام در آنها برای تحکیم فضایل اخلاقی به قرآن کریم استناد کرده است را بررسی می کند. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی و نیز شیوه تاریخی از راه تبیین روایات امام حسن عسکری علیه السلام و آنچه که مستند به قرآن کریم است به نتایجی رسیده که برخی از آنها عبارت است از اینکه روایات امام علیه السلام نقش به سزایی ابعاد اجتماعی، تربیتی و سیاسی داشته است. در بعد اجتماعی امام علیه السلام بر اهمیت ادب الهی و استعاذه از شیطان قبل از قرائت قرآن کریم تأکید می ورزد و برخی از نکات تربیتی مانند شستن دستان قبل از خوردن غذا، شکر نعمت ها و ادای امانت را برجسته می سازد. در بعد سیاسی حضرت به مسائلی همچون صبر در برابر ائمه کفر، مبارزه با عقاید انحرافی و رویارویی با فقیهان اهل باطل می پردازد؛ چنانچه در راستای بصیرت افزایی شیعیان پیرامون پیروی از ولایت پیامبر و آل او می کوشد و به اهمیت غیبت و ضرورت عدم شک در ظهور امام مهدی علیه السلام اشاره می نماید. این رساله به سیاست تقیه می پردازد که امام آن را در راستای حراست از جمعیت شیعیان به کار برد و آنان را برای پیگیری نقش سیاسی شان و گماردن سفرایشان مجهز ساخت و نیز آنان را برای حمایت مالی از مستضعفان متمکن ساخت که نشانگر دیدگاه او در رابطه با اصلاح و تغییر است. این احادیث مستند به آیات قرآن هستند یعنی یا در خود حدیث آیات قرآنی ذکر شده است یا اگر ذکر نشده مرتبط با آیات قرآن است و به این آیات در متن رساله اشاره شده است.

در این رساله به نقد خوانش ملاصدرا از روایات اسلامی در زمینه خداشناسی باتوجه‌به مبانی فلسفی او پرداخته شده است. به چند دلیل عمده از جمله مورد وثوق بودن کتاب شریف اصول کافی، دسترسی بلاواسطه به آخرین نظرات و خوانش ملاصدرا از روایات به دلیل شرح او بر این کتاب به‌عنوان آخرین اثر او، شرح ملاصدرا بر اصول کافی به‌عنوان منبع اصلی این رساله مورداستفاده قرار گرفته است. به دلیل ساختار انتقادی این رساله، مسائل را در سه باب شناخت خدا، اسماء و صفات الهی و افعال الهی تقسیم نموده و ابتدا به بیان احادیث هر باب پرداخته و سپس خوانش ملاصدرا از آن روایات را مطرح نموده و در انتها به نقد و بررسی خوانش او پرداخته‌ایم. در این رساله سعی شده است نقدهای وارد به خوانش ملاصدرا را در سه دسته عمده جای دهیم؛ دسته اوّل نقدهای موسوم به نقد خوانشی است که مستقیماً به خوانش او از روایات و برداشت او از معنا و مفهوم ظاهری روایات، مستقل از مبانی فلسفی او برمی‌گردد. دسته دوم نقدهای مبنایی است که مبانی فلسفی او سبب تعارض در خوانش از روایات شده است و دسته سوم نقدهای اصطلاحاً بِنایی است که به تعارض نحوه خوانش او از روایات با مبانی دیگر او می‌پردازد. از جمع این نقود می‌توان به این نتیجه رسید که نحوه خوانش ملاصدرا از روایات اسلامی در بعضی موارد فاصله معناداری با دیدگاه نظام وحیانی دارد؛ از مهم‌ترین دلایل این فاصله می‌توان به تـأثیر سابقه فلسفی و مشرب عرفانی که ملاصدرا متأثّر از آن بوده است اشاره کرد که سبب شده با جهت‌گیری فکری در بسیاری از موارد سعی نماید نظرات خود را به‌نوعی تطبیق و یا در برخی از موارد تحمیل بر روایات کند، درحالی‌که اگر بی‌طرفانه دیدگاه طرفین بررسی شود، بیان معصومین با دیدگاه او در بسیاری از موارد نه‌تنها تطبیق بلکه بسیار فاصله دارد.

در متون دینی ادیان ابراهیمی، مفهوم "تسلیم" به‌عنوان مفهومی مهم در ارتباط انسان باخدا و تعامل او با مشیت الهی مطرح است. در دین اسلام، "تسلیم" به معنای اطاعت کامل و بدون تردید از دستورات خداوند تعریف می‌شود. این مفهوم نه‌تنها مفهومی مهم در ساختار ایمان اسلامی به شمار می‌رود، بلکه تأثیرات عمیق تربیتی و اخلاقی بر زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها نیز دارد. قرآن کریم با ذکر آیات متعددی این مفهوم را برجسته کرده و آن‌ها را در جهت هدایت انسان به‌سوی آرامش درونی و رضایت قلبی تبیین می‌کند. از جمله این آیات عبارت است از: - " بَلَیٰ مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ" (بقره 2: 112) آری، هر کس که خود را با تمام وجود، به خدا تسلیم کند و نیکوکار باشد، پس مزد وی پیش پروردگار اوست، و بیمی بر آنان نیست، و غمگین نخواهند شد. -" وَ مَن یُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلیَ اللَّهِ وَ هُوَ محُسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَهِ الْوُثْقَی‌ وَ إِلیَ اللَّهِ عَاقِبَهُ الْأُمُور" (لقمان 31: 22) ، و هر کس خود را- در حالی که نیکوکار باشد- تسلیم خدا کند، قطعاً در ریسمان استوارتری چنگ درزده، و فرجام کارها به سوی خداست‌. -" قُلْ إِنِّی نُهِیتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِینَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَمَّا جَاءَنِیَ الْبَیِّنَاتُ مِنْ رَبِّی وَأُمِرْتُ أَنْ أُسْلِمَ لِرَبِّ الْعَالَمِینَ" (غافر 40: 66) ، بگو: «من نهی شده‌ام از اینکه جز خدا کسانی را که [شما] می‌خوانید پرستش کنم [آن هم‌] هنگامی که از جانب پروردگارم مرا دلایل روشن رسیده باشد، و مأمورم که فرمانبر پروردگار جهانیان باشم.» تسلیم در برابر خداوند نیز یکی از مفاهیم کلیدی در کتاب عهدین است که به عمق روابط انسان باخدا و درک اراده الهی اشاره دارد. (McGrath, 2016) در عهد عتیق، تسلیم به‌عنوان عملی از ایمان و احترام به قدرت خداوند مورد تأکید قرار گرفته است، به‌گونه‌ای که ابراهیم و موسی به‌عنوان نمونه‌هایی از تسلیم و اطاعت در برابر ندای الهی معرفی می‌شوند. (Wright, 2011) داستان ابراهیم و قربانی‌کردن اسحاق (پیدایش 22:1-18) و همچنین فراخوانی موسی و تسلیم او در برابر اراده الهی (خروج 3:1-22) از جمله مصادیق برجسته این مفهوم در عهد عتیق به شمار می‌روند. علاوه بر این، مفهوم تسلیم در برابر خداوند در آموزه‌های عرفانی یهودیت نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. در عهد قدیم در کتاب دوم سموئیل (15:25-26)، داود پادشاه در هنگام مصیبت‌ها و سختی‌ها، بر لزوم تسلیم در برابر اراده الهی تأکید می‌کند و خضوع در برابر او را راه‌حل مشکلات معرفی می‌نماید. همچنین، در کتاب ایوب (1:21، 40:3-5)، شخصیت اصلی داستان باوجود همه آزمایش‌های الهی، به تسلیم در برابر اراده خداوند متمسک می‌شود و به این طریق به آرامش و سکینه دست می‌یابد. از دیدگاه تربیتی و روان‌شناختی، مطالعه آثار و نتایج ناشی از تسلیم در برابر خداوند می‌تواند به درک بهتری از این مفاهیم و تأثیرات آن‌ها بر رشد اخلاقی، آرامش درونی، و تعاملات اجتماعی انسان کمک کند. آموزه‌های مرتبط با تسلیم ، فرد را به سمت پذیرش وقایع ناخوشایند و توسعه ویژگی‌های مثبت مانند استقامت، صبر، و اعتماد به مشیت الهی سوق می‌دهد. بااین‌حال، تفاوت‌ها و شباهت‌های موجود در ارائه این مفاهیم در قرآن و کتاب مقدس (عهد قدیم)، و تحلیل تأثیرات تربیتی آن‌ها همچنان نیازمند پژوهش بیشتر است. همچنین بررسی دقیق این مفاهیم نیازمند رجوع به چارچوب‌های نظری اخلاق دینی است که توسط متفکران بزرگ اسلامی و یهودی ارائه شده است. متفکرانی مانند علامه طباطبایی، غزالی و شهید مطهری در اندیشه اسلامی و ربی شلومو اسحاق (راشی) و دموسی بن میمون (رمبم) در یهودیت، نظریات مهمی پیرامون این اصول اخلاقی بیان کرده‌اند. در این راستا و باتوجه‌به این چارچوب نظری، پژوهش حاضر تلاش می‌کند تا مفهوم "تسلیم" را از دیدگاه قرآن و عهد قدیم مورد بررسی تطبیقی قرار دهد و تأثیرات تربیتی این مفاهیم را در زندگی فردی و اجتماعی تحلیل کند. ازآنجاکه این اصول اخلاقی از دیدگاه متفکران مسلمان و یهودی، نقشی بنیادین در تربیت روحی، اخلاقی و اجتماعی انسان ایفا می‌کنند، بررسی این مفاهیم می‌تواند به روشن‌تر شدن ابعاد مشترک اخلاقی و دینی در این دو سنت کمک کند و زمینه‌ای برای گفت‌وگو و تعامل دینی میان اسلام و یهودیت فراهم آورد.

واقع نمایی زبان قرآن از مبحث زبان دین محسوب می‌شود. این بحث در عصر حاضرازغرب آغاز به کار نمود و در ادامه از سوی دانشمندان اسلامی وارد حوزه اسلام شد. مستشرقان با اهداف مختلف از جمله جلوگیری از نشر و وسعت اسلام، گزاره‌های قرآنی بالخصوص گزاره‌های تاریخی آن را غیر واقع نما و غیرمعرفت بخش می‌دانند که هیچ واقعیت و حقیقت خارجی ندارد و زبان این گزاره‌ها را ابرازگرایی یعنی به جز بار احساسی که ناشی از حوادث یا احساسات انسان های متدین هست، نمادین یعنی حیرت زا، رمزی یا اشاری که مقصود و مراد آن به خوبی واضح نیست و اسطوره‌ای یعنی گزاره های باطل و افسانه، تلقی نموده‌اند. بنا براین ضرورت ایجاب می‌کند که برای پند آموزی که متوقف بر واقع نمائی است وسد باب اهداف غربیان، در تحقیقی جامع به این بحث پرداخته شود. رساله حاضر با هدف نقد و بررسی دیدگاه‌های غیر واقع نمائی و شبهات خاورشناسان پیرامون گزاره‌های تاریخی قرآن با روش توصیفی- تحلیلی تدوین شده است. با توجه به ادله عقلی، نقلی و تاریخی، نگارنده براین باور است که گزاره‌های تاریخی قرآن واقع نما ومبنی برحقیقت بوده چنانچه دانشمندان حتی برخی از محققان غربی نیز به این مطلب، اعتراف نموده اند. نتائج ودستاوردهای مهم تحقیق در موارد ذیل خلاصه می شود • تحقیق مستقل و جامع با چینش وموضوع نومربوط به بحث مورد نظر • پاسخ به شبهات مطرح شده از سوی خاورشناسان که به دور از واقعیت بوده است.

تربیت دینی یکی از ارکان اساسی در شکل‌گیری شخصیت فردی و اجتماعی انسان‌هاست و اصول و مبانی آن نقش حیاتی در رشد و تعالی فرد و جامعه ایفا می‌کند. در این راستا، فهم صحیح از مبانی و اصول تربیت دینی در بستر اسلام، می‌تواند مسیر رسیدن به اهداف عالی انسانی و اسلامی را هموار سازد. از این رو، بررسی دیدگاه‌های دو تن از اندیشمندان برجسته دینی معاصر، آیت‌الله خامنه‌ای و آیت‌الله جوادی آملی، در زمینه تربیت دینی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مبانی تربیت دینی از منظر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و آیت‌الله جوادی آملی به‌طور مشترک بر اهمیت تربیت انسان به‌عنوان موجودی متعالی و معنادار تأکید دارند. از دیدگاه این دو اندیشمند، تربیت دینی نه‌تنها به آگاهی‌های دینی، بلکه به پرورش معنوی و اخلاقی انسان‌ها نیز توجه دارد. آیت‌الله خامنه‌ای به نقش تربیت در تقویت ایمان، معرفت دینی و عمل صالح تأکید دارند و معتقدند که تربیت دینی باید انسان را به مرحله‌ای برساند که هم در زندگی فردی و هم در ارتباط با جامعه، اصول اسلامی را عملی کند. آیت‌الله جوادی آملی نیز به مبانی فلسفی و معرفتی تربیت دینی پرداخته و بر تأثیر عقل و معرفت در تربیت انسان تأکید دارند. ایشان اعتقاد دارند که تربیت دینی باید بر اساس شناخت دقیق از حقیقت و نیازهای انسان باشد تا فرد بتواند به کمال حقیقی خود برسد. در مجموع، هر دو اندیشمند بر ضرورت تبیین اصول تربیت دینی از منظر قرآن و سنت و تأثیر آن در ساختار شخصیت فرد و جامعه تأکید دارند.

یکی از مهمترین مسائل فلسفه بحث در مورد خداوند است و پرسشی که اکثراً در این زمینه مطرح می‌شود پرسش وجود‌شناختی است؛ اما در مورد وجود خدا پرسش ارزش‌شناختی نیز قابل طرح است. پرسش از آثار ارزشی وجود خدا انگیزه پیدایش مبحث جدیدی در فلسفه دین معاصر شده‌ است که ارزش‌شناسی خداباوری نام دارد. در مقام پاسخ به این پرسش پنج موضع قابل اتخاذ است: مدافع خداباوری، ضد خداباوری، لاادری‌گری، سکوت و موضع خنثی. قائلین به هر موضع برای اثبات نظر خود استدلال‌هایی را اقامه کرده‌اند. یکی از این استدلال‌ها که توسط ضدخداباوران مطرح شده است استدلال از طریق معنای زندگی نام دارد. در این پژوهش پس از تبیین مبانی ارزش‌شناسی خداباوری و ادعای کلی ضدخداباوران، این استدلال تحلیل می‌شود. در گام اول گزارشی از ادبیات شکل گرفته حول این استدلال ارائه می‌شود و در گام دوم به تحلیل آن با توجه به مبانی فلسفی ملاصدرا پرداخته خواهد شد. در این تحلیل از مبانی همچون اصالت وجود، وجود رابط، حرکت جوهری و عشق میان خدا و انسان استفاده می‌شود. نتیجه بحث اینکه بر اساس مبانی صدرایی چنین استدلالی چه به شکل شخصی چه غیر شخصی رد می‌شود؛ زیرا اولاً جعل معنا برای زندگی از نظر ملاصدرا مردود است؛ ثانیاً خدا نقش محوری در معنای زندگی از نظر ملاصدرا دارد و قرب به او هدف نهایی تعیین شده برای انسان است. انسان تعریف شده بر اساس مبانی صدرایی رابطه وجودی خاصی با خدا دارد و معنای زندگی‌اش تنها در پرتو وجود خداوند تعریف می‌شود؛ بنابراین امکان ندارد که وجود خدا زندگی او را بی‌معنا کند.

اقتضای حکمت الهی است که برای هر موجودی متناسب با خلقت و نقش آن در جهان هستی، قوانینی در زندگی‌اش مقرر کند و با توجه به آیات قرآن، همه موجودات «طوعاً» یا «کرهاً» از این قوانین پیروی می‌کنند و این همان مفهومی است که انسان آن را تکلیف می‌نامد و خرد الهی ایجاب می‌کند که این تکالیف متناسب توانایی‌های موجودات باشد و این تکلیف بتواند او را در مسیر تعالی پیش برد و با تبدیل فطرت بالقوه انسان به توانایی‌های بالفعل او را در مسیر هدف زندگی‌اش پیش برد. تکلیف، مفهومی هست که درجامعه انسانی همواره مورد بحث اندیشمندان بسیاری قرار گرفته است . انسان، تکلیف را امری دشوار می‌بیند و لذا معمولًا تکلیف‌گریز است و خود را بیش از آن که مُکَلَّف بداند، مُحِقّ می‌شمارد. تمامی ادیان و مذاهب الهی دنیا سخن از تکالیفی برده‌اند که از سوی خداوند به عنوان موهبتی به انسان در باغ عدن داده شد و این به این معنا است که وجود انسان از روی اراده و اختیار و به طور کامل آن را بر عهده گرفته و جسماً و روحاً آمادگی پذیرش آن را داشته است. دین اسلام نیز در قرآن و سنّت، این تکالیف را به طور کامل شرح داده است.سؤالی که مطرح می‌شود این است که تکلیف از روی جبر است یا اختیار؟ اگر انسان در مرتبه عالی بندگی و با اختیار خدا را می‌ستاید و فرمان‌پذیر محض اوست چرا بندگان مؤمن خدا در قرآن از خداوند درخواست می‌کند که آن‌ها را با تکالیف ما لا یُطاق امتحان نکند؟ با نگاه اجمالی به آیات مربوط به تکلیف در قرآن و بررسی نظریات مفسران در خصوص نوع تکلیف وضع‌شده متوجه می‌شویم که تکلیف نیز درجه‌بندی می‌شود به تکلیف یطاق و مالایطاق .در این تحقیق با توجه به مکتب اهل البیت، نظریه جبر و تفویض را باطل دانسته‌ و تکالیف سنگین را در امت اسلام و امم پیشین مربوط به جزای کیفری ومعصیت دانسته‌ایم و با توجه به آیاتی از قرآن که وضع تکلیف مالا یطاق را از سوی خداوند رد می‌کنند و آیاتی که وجود اختلاف در آیات قرآن که از سوی خالق جهان فرستاده شده را رد می‌کنند، این سه گروه آیات را به هم ارجاع داده و آیات تکلیف را در دو وجه بررسی کرده ایم که یکی جعل تکلیف تشریعی است و در آن خدا در آیاتی انسان را به اندازه طاقت تکلیف می‌کند و در موارد دیگری جعل تکلیف کیفری است که بر اثر سیّئه و ذنوب و احاطه ی خطیئه وسعت و فراخی از آنها گرفته می‌شود و به تبع آن محکوم به تحمل تکلیف مالایطاق شده اند.