جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫از ميان امامان معصوم?، امام صادق عليه السلام بيشترين تعداد اصحاب و شاگرد را دارا بوده و بيشترين روايات و مباحث فقهي و دستورات ديني، به برکت آن حضرت، تا به امروز به ما رسيده است. اصحاب امام عليه السلام از گروههاي مختلفي تشکيل شده بودند و داراي عقايد و انديشههاي متفاوت و مواضع سياسي مختلفي بودند و حضرت هم با آنها برخوردهاي متفاوتي داشتند. اين پژوهش در چهار فصل به انجام رسيده است. نويسنده در کليات، اشاره اي به زندگي آن حضرت و وضعيت سياسي، فرهنگي و اجتماعي آن دوران داشته و به تعداد اصحاب امام عليه السلام پرداخته است. مبحث ديگر، درباره گونه شناسي اصحاب امام صادق عليه السلام است. اصحاب امام عليه السلام به لحاظ اعتقادي، سياسي و علمي متفاوت بودند. به لحاظ کلامي، يا شيعه بودند و يا از اهل سنت. اصحاب شيعي، اعم بودند از امامي، کيساني، زيدي و غلات و گرايش‌هاي کلامي اهل سنت هم اعم بود از اهل حديث، قدريه، مرجئه، معتزله، و متصوفه و زهاد. به لحاظ سياسي هم آنان متفاوت بودند؛ از معتقدان به تقيه يا قيام گرفته تا باورمندان به همکاري با حکومت يا اصحاب نفوذي حضرت عليه السلام در حکومت. گرايش‌هاي علمي اصحاب امام عليه السلام نيز متفاوت بود. اين گرايش‌ها عبارتاند از: علوم قرآن، علوم حديث، فقه، اصول فقه، کلام، اثبات توحيد و هستي شناسي، سيره و تاريخ، و علوم طبيعي. تعامل و برخورد حضرت، با همه اصحاب يکسان نبوده است. برخي از اصحاب شيعه، هم مدح و هم ذم شده‌اند که اين حاکي از شرايط خاص اين نوع رفتار است. امام عليه السلام با غلات برخورد بسيار تندي داشت؛ تا حدي که برخي از آنان را لعن کرد. همچنين امام عليه السلام با اصحاب پيرو ديگر مذاهب هم تعامل و برخورد داشته است که ضمن ارشاد، به نقد محترمانه معتقدات آنها مي‌پرداخت و راه درست را به آنان نشان مي‌داد و يادآور مي‌شد که معارف دين را بايد از اهلش آموخت.