جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫عهد و پيمان يک قرارداد اجتماعي است که نقش مهمي در زندگي انسان‌ها دارد، و شامل سه مورد عهد خدا با انسان، عهد انسان با خالق، و عهد انسان با ساير مخلوقات مي‌شود. وفاي به عهد در اسلام از مهم‌ترين اصول ارتباطي است. اعتماد متقابل، حفظ شخصيت و فضيلت‌دار شدن زندگي از جمله آثار رعايت عهد و پيمان است. پيامبر اسلام(ص) همواره به مسلمانان توصيه مي‌کرد که نسبت به عهد و پيمان خود وفادار باشند؛ آن حضرت، نقض پيمان را نوعي نفاق مي‌دانست، و وفاي به عهد را مايه نزديک شدن به خود مي‌شمرد. خود آن حضرت نيز در موارد مختلفي با مردم مکه و مدينه، و حتي با مشرکان عهد و پيمان بسته و همواره خود را در عمل به آن ملزم مي‌دانست. پيمان با طوايف يهود و پيمان صلح با مسيحيان از جمله اين موارد است. بدين ترتيب آن حضرت از پايبندي به اين پيمان‌ها، اهدافي مانند ايجاد وحدت، حفظ نظم اجتماعي و سياسي، و تأمين امنيت را دنبال مي‌کرد. به‌علاوه، وفاي به اين پيمان‌ها، تأثير مهمي در ترک انتقام‌جويي، ترويج دفاع از حريم يکديگر، ايستادگي در برابر ظلم، و در نهايت گسترش اسلام داشته است. در سيره امام علي(ع) نيز جايگاه عهد و پيمان را مي‌توان در سخنان حضرت، و مذمت پيمان‌شکني حتي با دشمنان جستجو کرد. پذيرش خلافت به خاطر عهد الهي با علما و دانايان، حاکي از سيره امام در وفاي به عهد است. امام در برخورد با پيمان‌شکنان نامه‌اي به سرکرده آنان نوشت و ياران خود را به جنگ با آن‌ها فراخواند. بعد از انعقاد حکميت نيز با علم به پيامدهاي سوء آن، وفاي به عهد را مقدم شمرده و بر پيمان خود باقي ماند. در بسياري از موارد نيز با اين که مي‌توانست حيله‌هاي دشمن را خنثي کند، اما هيچ‌گاه پيمان‌شکني نکرد، و در نامه‌هاي متعددي امرا را به پاي‌بندي به عهد و پيمان تشويق نموده است.