جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫مرگ مغزي به‌معناي توقف غيرقابل برگشت کليه فعاليت‌هاي مغز مي‌باشد. توسعه دانش پزشکي موجب گرديده که اعضاي بدن مبتلايان به مرگ مغزي، براي نجات جان بيماران، قابل استفاده گردد. اين موضوع، مسايل نويني را پديد مي‌آورد که نيازمند تبيين احکام شرعي آن مي‌باشد. پژوهش حاضر با استفاده از روش کتابخانه‌اي به بررسي پديده مرگ مغزي و مسأله پيوند اعضا، در فقه اسلامي پرداخته است. از نظر دانش پزشکي، انسان مبتلا به مرگ مغزي، بر اساس معيارهاي باليني و معاينات پزشکي، مرده محسوب مي‌شود؛ در نتيجه، مهم‌ترين منبع دريافت عضو براي درمان بيماران نيازمند به پيوند عضو، فراهم مي‌شود. اما مرگ و حيات، از مفاهيم عرفي است، و تشخيص مرگ و زندگي از حيث مصداق نيز با عرف است. عرف، کسي را که قلب و دستگاه تنفس او، حتي با کمک وسايل پزشکي، فعال باشد، زنده مي‌داند؛ پس هر کاري که موجب انقطاع روح از بدن او قبل از موعد مقرر آن شود، قتل نفس بوده، و عامل آن در صورت عمد، قصاص مي‌گردد، و در صورت شبه‌عمد يا خطا محکوم به پرداخت ديه مي‌شود. و اما پيوند اعضا داراي مسايل متعددي است؛ عضوي که در اثر حادثه قطع شده، پيوند آن از نظر شرعي، نوعي درمان است و جايز مي‌باشد. اما درباره پيوند عضوي که در اثر قصاص يا اجراي حد شرعي، قطع گرديده، فقها نظرات گوناگوني را ابراز نموده‌اند. درباره پيوند عضو از انسان زنده به انسان زنده ديگر، دو نکته مهم مورد تأکيد فقها بوده است؛ اول آن‌که قطع اعضاي رئيسه از انسان زنده جايز نيست؛ و دوم آن‌که قطع عضو اگر موجب تذليل دهنده آن عضو باشد، جايز نيست. در غير اين دو مورد، پيوند عضو جايز است. البته پيوند عضو انسان مسلمان به کافر در صورتي جايز دانسته شده که موجب تقويت کفار نباشد. همچنين پيوند اعضاي حيوانات به انسان، و پيوند عضو ميت مسلمان براي نجات نفس محترمه جايز است.