جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

گرچه شیعیان عراق، حدود سه چهارم عرب‏هاى آن کشور را تشکیل مى‏دهند، ولى اهل سنت عراق، در طول تاریخ، حضور سیاسى ضعیفى را براى آنها فراهم آورده‏اند . بر عکس، اقلیت عرب سنى از زمان عثمانى‏ها، رهبرى عراق را در دست داشتند، و با سوق دادن شیعیان به سوى یک توزیع نابرابر جغرافیایى، از مزایاى انحصارى قدرت سیاسى بهره گرفته‏اند . به این معنا که، شیعیان را همواره در مناطق روستایى فقیرنشین جنوب عراق متمرکز کرده‏اند، اما خود اغلب در شهرهاى عمده و بزرگ، بویژه در پایتخت (بغداد) ساکن شده‏اند، در نتیجه، در موقعیتى قرار گرفتند که بهتر مى‏توانستند از آموزش و پرورش غیرمذهبى سود برده، دسترسى بیشترى به حرفه‏هاى مدرن و عضویت در هیات حاکمه را داشته باشند . افزون بر آن، اکثر حاکمان عراق با متعهد ساختن خود به ایجاد یک جامعه لائیک، محرومیت‏بیشترى را بر جامعه شیعه مذهب عراق، در دستیابى به مزایاى اجتماعى و سیاسى فراهم کردند . واکنش شیعیان به این موقعیت اسفبار چه بوده است؟ آیا جامعه شیعى تلاشى براى رفع محرومیت‏سیاسى و اقتصادى خود انجام نداده است؟ این مقاله در صدد پاسخگویى به این پرسشها است .

پژوهش حاضر با هدف بررسی چگونگی اثربخشی الگوی عوامل مشترک درمانی با توجه به هستی شناسی اسلامی بر بهبود رابطه والدین-نوجوان صورت گرفت. محقق با استفاده از ساختار و فرآیندی که الگوی عوامل مشترک ارائه می دهد، جلسات خانواده درمانی با محوریت هستی شناسی اسلامی برگزارکرد. برای بررسی اثربخشی درمان ارائه شده از طرح تجربی تک موردی (A-B) استفاده شد. در این پژوهش یک خانواده که معیارهای لازم جهت شرکت در طرح را داشت انتخاب شده و به عنوان واحد آزمون، مورد تحلیل قرار گرفت.در این پژوهش جهت گردآوری داده ها بعد از جلسات پنجم و دهم، با هر یک از اعضا مصاحبه نیمه ساختار یافته در مورد تغییرات درمانی با انجام پذیرفت. تجزیه و تحلیل یافتههای کیفی به روش تحلیل توصیفی صورت گرفت. نتایج یافته ها نشان داد که مداخلات مبتنی بر هستی شناسی در پنج بخش کلی ۱- اصلا بلا و آزمایش ۲- اصل رنج و رشد، ۳- اصل محبت و تسخیر، ۴- حوزه مسئولیت و وظایف فردی در هستی شناسی، ۵- جایگاه والدین و فرزندان در هستی شناسی اسلامی و الزامات آن، ۶- مداخله بر مبنای قاعده شکرگزاری و تصدیق اعمال مطلوب ، تاثیر گذار بوده و توانسته رابطه والدین و نوجوان را در ابعاد مختلفی بهبود بخشد.

‫انديشه سکولاريسم در افغانستان معاصر، منشأ بسياري از تحولات و نزاعها بوده است. پژوهش حاضر جريان سکولاريسم در افغانستان را در سه مرحله بررسي کرده است. در افغانستان، عواملي چون استعمار، تجاوز، تهاجم فرهنگي، استبداد، عدم آگاهي از اسلام ناب، رفتار خشن طالبان و رسانهها در پيدايش و گرايش به سکولاريسم نقش داشتهاند. سکوراليسم در افغانستان از بدو پيدايش تا کنون، با مباني نسبتاً متفاوت، مراحل سه گانه اي را با اوج و فرود طي کرده است. مرحله نخست، سکولاريسم ناسيوناليست است که با محوريت انديشه محمد طرزي و حاکميت امان الله بر مبناي «فرضيه ترکيب» يعني سازگاري دين و سکولاريسم به نمايش گذاشته شد و اوج نسبي سکولاريسم در اين مقطع بود. اما با واکنش و قيام علما و جامعه سنتي و مذهبي مواجه شد و حکومت سکولار اماني سرنگون شد. البته حلقات سکولار مانند نادر، ظاهر و داوود، اين چرخه را همراه با استبداد و تبعيض دنبال کردند. در مرحله دوم، ارزشهاي سکولاريسمِ کمونيست توسط ترهکي و امين بر مبناي «تئوري تخريب و حذف دين» به شيوه استبدادي لنين به اجرا گذاشته شد. اين مرحله نيز، از مراحل اوج سکولاريسم از نوع الحادي به حساب ميآيد که با واکنش شديدتر جامعه ديني افغانستان رو به رو شد و در نتيجه سکولارهاي کمونيست همراه با انديشه شان براي هميشه از صحنه حذف شدند. در مرحله اخير، سکولاريسم ليبراليست بر مبناي «رهيافت تفکيک دين از سياست» به دلايلي چون ضرورت دموکراسي و ناسازگاري حکومت و ديانت، از سوي برخي روشنفکران ترويج ميشود. اما مخالفان و اسلامگرايان مانند آيت الله محسني، حکمتيار، سياف و قانوني، بر اساس «تئوري عينيت ديانت و سياست» بر حاکميت و حضور دين در همه عرصههاي اجتماعي تأکيد دارند و دلايلي مانند پيروزي انقلاب اسلامي ايران و افغانستان، تجربه حاکميت دين بيش از سه دهه در ايران، و فروپاشي برخي نظامهاي سکولار در جهان اسلام در پي بيداري اسلامي را بيانگر شکست سکولاريسم، در سطح جهان ميدانند.

‫در اين پايان نامه حقوق اجتماعي زن مسلمان و نقش او در تکوين جامعه اسلامي و حيات بشر بررسي شده و مسأله تساوي حقوق زن و مرد، کرامت انساني زن، آزادي زن، عدالت در مورد زن با توجه به قوانين اسلامي مربوط به وي و ضرورت رعايت عفت و حجاب توسط زن به ويژه در زمان حضور در جامعه، مورد تأکيد قرار گرفته است. نويسنده در سه فصل ابعاد اجتماعي زن به ويژه در مسأله ازدواج و طلاق و فعاليت‌هاي اجتماعي و حقوق اجتماعي وي را بررسي نموده است. مؤلف در مقدمه در باره اهميت مقام و منزلت زن در دين اسلام بحث کرده و اوضاع بد فردي و اجتماعي زن در زمان جاهليت را تبيين نموده است. او در فصل اول، نقش زن در تأسيس اجتماع و شکل‌گيري جوامع بشري را بررسي کرده و رابطه بين خانواده و اجتماع، خانواده و حقوق اجتماعي زن، شکل‌گيري جامعه اسلامي و نقش زن در آن به وسيله ازدواج، مراحل شکل‌گيري و تکوين جامعه اسلامي با ازدواج و نقش محوري زن در اين زمينه را بيان نموده است. در همين زمينه نويسنده به حقوق زن در ازدواج اشاره کرده و احکام و ضوابط شرعي در ازدواج مانند احکام محرم و نامحرم، احکام عقد دائم و موقت و اهميت ازدواج در جامعه اسلامي را بيان نموده و نقش ازدواج را در پويايي جامعه اسلامي تبيين کرده است. در فصل دوم، نويسنده حقوق زن و واجبات مالي او در امر ازدواج و طلاق، حقوق زن در مهريه، حق مباشرت، نفقه، تعددّ زوجات، اقسام طلاق و احکام و شرايط طلاق را بيان نموده است. آن گاه به وظايف اجتماعي زن مانند رعايت حجاب و برخي از شبهات مانند قيموميت مرد بر زن، اطاعت کردن زن از مرد و ساير حقوق مدني زنان در جامعه اسلامي به ويژه مساوات زن و مرد در برخورداري از حقوق اجتماعي و آثار و پيامدهاي مثبت رعايت حقوق زنان و اداي واجبات مالي در جامعه اسلامي و اهميت دادن به زن و مشارکت دادن او در مسائل اجتماعي و سياسي را بررسي و تبيين کرده است.