جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بررسی استدلال‌های مربوط به اقسام توحید با استناد به آیات قرآنی و روایات معصومین(ع) و نیز ادله عقلی است. در ابتدای این اثر به شرح مفهوم توحید ذاتی پرداخته شده و اثبات ذات حق‌تعالی از طریق فطرت و عقل و نیز دلیل علمی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و صفات مختلف خداوند متعال به ویژه وحدانیت او و ادله مربوط به آن بیان شده است. در همین راستا نویسنده به ادله عدم معرفت یافتن به کنه ذات خدا اشاره نموده و ادله توحید صفاتی و نفی صفات از خدا را بیان نموده است. وی در این زمینه به دیدگاه‌های متکلمان مسلمان و اختلاف نظر آنان در مورد صفات خدا اشاره نموده و مسأله عینیت صفات با هم و عینیت صفات با ذات را بررسی نموده است. شرح معنای صفاتی مانند: اراده، علم، قدرت، حیات، تکلم و نیز برخی از صفات سلبیه مانند: نفی زمان و مکان برای خدا، نفی جسمانیت، نفی رؤیت و صورت برای خدا از دیگر مندرجات این نوشتار است.

کتاب شامل مجموعه گفتارهایی از مرحوم "محمود تولایی "است که به همت یکی از شاگردان ایشان گردآوری و تصحیح شده است .این گفتارها در باب توحید فطری و خداشناسی است که با این عناوین به طبع رسیده است : "معرفت فطری خدا"، "تنزیه خدا"، "معرفی خدا در عالم ارواح"، "صفا یافتن فطرت با تذکار انبیا و ابتلا به مصائب"، "قیومیت و ولایت خدا"، "نشانه‌های عشق به خدا "و "علل رواج بت‌پرستی ."مطالب یاد شده با استناد به آیات قرآن کریم و روایات درج گردیده است .

کتاب حاضر، دومین دفتر از مجموعة «قلمرو عقلی در قلمرو روایات» است و به بازخوانی قواعد عقلی پیدا و پنهان در روایات اختصاص دارد. نگارنده در این دفتر، در سه بخش به اثبات مباحث وجود خداوند، توحید خداوند و جلال خداوند، در دو گفتار «علم خداوند»، و «قدرت خداوند» پرداخته است. در هر سه بخش این دفتر علاوه بر ارائة برهان‌های برگرفته از احادیث معصومین (ع) برای اثبات موضوعات ذکرشده، به بررسی دیدگاه‌های کلامی، فلسفی و عرفانی پیرامون همان برهان‌ها پرداخته می‌شود. هم‌چنین در گفتار دوم، قدرت خداوند در شش عنوان اصلی: ویژگی‌های قدرت؛ مراقبت قابلیت خداوند؛ جبر و اختیار؛ استطاعت؛ بدا و اولین مخلوق خداوند، بررسی شده است.

نویسنده در این کتاب آفرینش جهان و انسان را در متون مقدس مسلمانان یعنی قرآن کریم و نهج‌البلاغه و نیز کتاب‌های دینی یهود و مسیح مورد بررسی قرار داده است. در این مسیر ابتدا تعاریف مختلف دین بیان و فلسفة آفرینش انسان از دیدگاه مکتب‌های بودایی، زرتشتی و یونانی تشریح گردیده است. سپس مراتب آفرینش در دین یهود و مسیح معرفی و نظریة دانشمندان یهود دربارة مرحله پیش از تولد انسان تحلیل شده است. در پایان با بحث دربارة معنای خلق در قرآن، مدت خلقت آسمان و زمین و مراحل تکامل آن‌ها و هدف از خلقت آسمان و زمین و مراحل تکامل آن‌ها و هدف از خلقت جهان و انسان و فلسفة آفرینش از دیدگاه اسلام تبیین گردیده است. همچنین در کتاب بر نمونه‌هایی از شگفتی‌های آفرینش نیز اشاره شده است.