جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
4. اصطلاحنامه سایر موضوعات
>
اصطلاحنامه فلسفه
>
حکمت نظری
>
علم طبیعی
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
2
3
4
5
6
تعداد رکورد ها : 55
عنوان :
منطق التلويحات
نویسنده:
یحیی بن حبش سهروردى؛ محقق: علی اکبر فیاض
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
معرفی کتاب
فهرست
وضعیت نشر :
تهران: انتشارات دانشگاه تهران,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه اسلامی
,
اصطلاحنامه منطق
,
کتب منطق
کلیدواژههای فرعی :
اصول و قواعد فلسفی ,
ایساغوجی ,
حکمت نظری ,
علم طبیعی ,
فلسفه الهی ,
حکمت اشراق the School of Illumination ,
فلسفه ارسطو ,
علم نفس ,
فلسفه اشراقی ,
فلسفه مشاء ,
حکمت عملی ,
فلسفه و منطق ,
چکیده :
«التلویحات اللوحیّة و العرشیّة» از کتاب های فلسفی و مهم شهاب الدین ابوالفتوح یحیی بن حبش سهروردی، به عربی است. بخش منطق کتاب سهروردی را علی اکبر فیاض با عنوان «منطق التلویحات» ترجمه کرده است. سهروردی در این کتاب اندیشه های مشائیان و چکیده اصول و قواعد فلسفه ارسطو را تبیین و تنقیح کرده است. به عقیده سهروردی هر کس که در علوم بحثی مهارت پیدا نکند، نمی تواند حکمة الاشراق را بخواند، پس شایسته است که قبل از ورود به حکمة الاشراق کتاب تلویحات را مطالعه کند. همچنین وی کتاب دیگر خود، المقاومات، را لواحقی بر تلویحات دانسته که نشان دهنده اهمیت تلویحات است. تلویحات مشتمل بر سه بخش است: علم اول (منطق)، علم ثانی (طبیعی)، و علم ثالث (الاهیات). بخش منطق دارای شش مَرصد و سی و هشت تلویح و سه مطلع و دو فصل و سه ضابط است. ظاهراً بخشِ منطق مطابق تبویب و عنوان بندی معمول کتاب های منطقی نیست. بخش طبیعیات تلویحات مشتمل بر چهار مرصد و شش مورد و بیست و دو تلویح است که هر یک از مرصدهای چهارگانه به یکی از مسائل مهم طبیعیات اختصاص دارد، بدین قرار: مرصد اول درباره حقیقت جسم و احوال و خواص آن، جهت، مکان، حرکت، زمان و احوال و لوازم آنها. مرصد دوم درباره اجسام بسیط و اقسام آنها و طبقات گوناگون عناصر؛ مرصد سوم درباره مزاج، ترکیب، آثار عُلوی و معادن؛ مرصد چهارم، که مهمترین قسمت طبیعیات است، درباره نفوس نباتی و حیوانی و انسانی، و قوا و حالات آنها. سهروردی در ادامه بحث نفسِ انسانی کوشیده است که تجرد نفس را اثبات کند. بخش سوم، حاوی یک مقدمه، چهار مورد، یک مرصاد و چهارده تلویح است. این بخش با تقسیم حکمت به نظری و عملی آغاز شده و در مراحل بعدی بیشتر به صورت پرسش و پاسخ های فلسفی است. در خلال این پرسش و پاسخ ها، مسائل گوناگون فلسفی مطرح شده و گاه اقوال ابن سینا نقل و بررسی گردیده است احتمالاً مهمترین اصل شناخت شناسی حکمت اشراقی در این بخشِ تلویحات آمده است. اما راه حل مشکل شناخت را سهروردی در این بخش به اختصار بیان کرده که عبارت است از شناخت مدرک از مدرک به علت پیدایی اضافه (نسبت) اشراقی در هنگام تلاقی موضوع مدرِک با مدرَک، و این به طور کلی مبیّن علم حضوری است که اشکال وارد بر نظریه مشائی اتحاد نفس با عقل فعال را برطرف می کند.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
فلسفه در عصر رنسانس اسلامی؛ ابوسلیمان سجستانی و مجلس او
نویسنده:
جوئل ل. کرمر، محمدسعید حنایی کاشانی
نوع منبع :
کتاب , ترجمه اثر
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
تهران: مرکز نشر دانشگاهی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
16. کلام عقلی
,
19. مسایل کلامی
,
فلسفه یونان
,
رنسانس اسلامی
,
کتب فلسفی
,
شفاء: ابن سینا
,
الکامل فی التاریخ
کلیدواژههای فرعی :
افعال الهی ,
اصل توحید ,
برهان حدوث ,
استحقاق نبوت ,
علم طبیعی ,
فلسفه مادی ,
بقاء نفس ,
جوهر ,
علم اخلاق ,
کیمیا ,
اصطلاحنامه منطق ,
زمان ,
مرتبه نبوت(قسیم مرتبه رسالت و خلافت) ,
وضع علم نحو ,
قواعد حدوث و قدم ,
چکیده :
فلسفه در عصر رنسانس اسلامی ابوسلیمان سجستانی و مجلس او مولف در این کتاب با اشاره به آرمانهای آموزشی و فرهنگی دوران باستان بر آن است نشان دهد فلاسفه اسلامی تا چه اندازه در انتقال فلسفه دوران باستان به قلمرو فلسفه اسلامی همت گماردهاند .وی طی مباحثی از آشنایی و تسلط ابوسلیمان سجستانی و هم قطارانش بر فلسفه یونان باستان سخن به میان آورده, به نقش آنان در انتقال این مباحث به جامعه علمی مسلمانان اشاره میکند .بخشی از کتاب به آثار, آرا و تعالیم فلسفی سجستانی اختصاص دارد .
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
طبقهبندی علوم از نظر حکمای مسلمان
نویسنده:
عثمان بکار، جواد قاسمی
نوع منبع :
کتاب , ترجمه اثر , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
مشهد: آستان قدس رضوی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
16. کلام عقلی
,
طبقه بندی علوم
,
فلسفه اسلامی
,
تفسیر کشاف : متقن ترین تفسیر اهل سنت، ممتاز به لحاظ نکات ادبی و بلاغی : زمخشری
,
شفاء: ابن سینا
,
اشارات و تنبیهات: ابن سینا
,
شرح اشارات: خواجه نصیر الدین طوسی
کلیدواژههای فرعی :
معرفت اصول دین ,
علم الهی ,
فیزیک ,
حکمت نظری ,
علم ریاضی ,
علم طبیعی ,
علم نفس ,
اصطلاحنامه منطق ,
سامعه ,
مراتب علم(اصطلاح وابسته) ,
علم مدنی ,
چکیده :
کتاب طبقه بندی علوم از نظر حکمای مسلمان، علاوه بر ارزش تاریخی و فلسفی اش، در مباحث کنونی مربوط به اسلامی کردن علم در سراسر جهان اسلام نیز حائز اهمیت است. نظر به اهمیت طبقه بندی علوم در اسلام باید گفت که این کتاب نخستین اثری است که به شیوهای محققانه و در عین حال به زبانی جدید به این موضوع میپردازد. روش نویسنده در این کتاب استفاده از متون اصلی و ارجاع به منابع اولیه است؛ وی در این تحقیق بنیه علمی دقیقی را از سنت عقلی اسلام ارائه میدهد. وی متعلق به عصری نوظهور از محققان مسلمان است که هم نگرش اسلامی سنتی دارند و هم با تفکر جدید غربی به خوبی آشنا هستند. اهمیت مطالعه این کتاب در این حقیقت نهفته است که مولف توانسته است در آن یکی از جنبه های مهم حیات عقلی اسلام را با زبانی قابل فهم برای کسانی که نمیتوانند مستقیماً از منابع کهن بهره ببرند و به وجهی معتبر که خود متعلق به سنت اصلی اسلام است، فراروی خواننده امروز قرار دهد. این اثر را باید منبع مهمی برای درک بهتر برخی از جنبه های تفکر اصیل و دیرینه اسلامی به شمار آورد که در زمینه فلسفه علم در اسلام نیز مهم است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
موسوعة أهل البیت الكونیة: الظواهر الطبيعية المجلد 4
نویسنده:
حیدر حسین الكاظمی؛ اشراف: الشیخ فاضل الصفار
نوع منبع :
کتاب , آثار مرجع
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
بیروت: سحر للطباعه والنشر,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
آفرینش (اِبداع)
,
علم طبیعی
,
امر طبیعی ( طبیعیات )
,
کتب حدیث شیعه
,
کتب دائره المعارف
,
شفاء: ابن سینا
,
بحار الانوار: علامه مجلسی
,
01- کافی : شیخ کلینی
کلیدواژههای فرعی :
حرکت زمین ,
ارض ,
ایام ,
خالق ارض ,
باد سرخ ,
باد سیاه ,
باد شمال ,
باد صبا ,
جو ,
آداب جمعه ,
شمس ,
حقیقت عرش ,
عالَم عرش(قسیم عالَم کرسی و رفارف و لوح محفوظ) ,
ایام الله ,
اکسیژن ,
حرکت زمین در قرآن ,
رعد و برق ,
ملک امطار ,
کد کنگره:
BP 223 /م8
چکیده :
جلد چهارم از "موسوعة أهل البیت الكونیة: الظواهر الطبيعية " درباره ظواهر طبیعت یعنی درباره مسائلی همچون زمین، اسمان، خالق آنها، شمس ، ایام هفته و سال ، عرش و ماء ، ابر و باد و باران و... می باشد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مباحث المشرقیة فی علم الالهیات و الطبیعیات المجلد 1
نویسنده:
محمد بن عمر فخر رازی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
معرفی کتاب
وضعیت نشر :
قم: بیدار,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
وحدت و کثرت
,
16. کلام عقلی
,
19. مسایل کلامی
,
وجوب و امکان
,
اصطلاحنامه فلسفه
,
علم طبیعی
,
ماهیت
,
جوهر
,
عرض
,
امور سماویه
,
13. علم کلام
,
کتب کلام اهل سنت
,
کتب کلام اشاعره
کلیدواژههای فرعی :
اثبات وجود خدا ,
امور عامه ,
احکام کلی وجود ,
احکام عدم ,
احکام ماهیت ,
ماهیت ,
جوهر ,
انواع عدد ,
ماهیت بشرط شی ء ,
عرض ,
کیف قسری ,
عوارض ماهیت ,
احکام جواهر ,
احکام عرض ,
اعاده معدوم ,
احکام واجب الوجود ,
عرض لازم ماهیت ,
ماهیت به شرط شی ء ,
ماهیت به شرط لا ,
ماهیت لا به شرط ,
احکام وجود(عرفان نظری) ,
وجود ذهنی ,
امتناع اعاده معدوم ,
چکیده :
یکی از کتاب های امام فخر رازی که به زبان عربی است، کتاب «المباحث المشرقیة فی علم الالهیات و الطبیعیات» می باشد. کتاب حاضر با موضوع علم کلام تألیف شده و حاوی مسائل کلامی و اصولی می باشد. نویسنده در آن بیشتر از مسائل فلکی و متعلقات آن سخن گفته و مهم ترین مسائل طبیعیات را تفسیر کرده است به طوری که اکثر مطالبی كه در این کتاب مطرح شده در کمتر کتاب کلامی ذکر شده است. لازم به ذکر است که این کتاب در 2 مجلد گردآوری شده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
فلسفة اليونانية حتى افلاطون
نویسنده:
عزت قرني
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
کویت: مجلس النشر العلمی,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
اصطلاحنامه فلسفه
کلیدواژههای فرعی :
مکتب اخلاقی افلاطون ,
مکتب اخلاقی سقراط ,
علم طبیعی ,
فلسفه مشائی یونانی ,
فلسفه یونان ,
فلسفه افلاطون ,
فلسفه فیثاغورث ,
سوفسطائیه(اصطلاح وابسته) ,
فلسفه پیش از سقراط ,
اندیشه افلاطون ,
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مباحث المشرقیة فی علم الالهیات و الطبیعیات المجلد 2
نویسنده:
محمد بن عمر فخر رازی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
معرفی کتاب
وضعیت نشر :
قم: بیدار,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
اثبات نبوت
,
01. خداشناسی (کلام)
,
19. مسایل کلامی
,
اثبات خدا
,
علم نفس
,
نبوت
,
اصطلاحنامه فلسفه
,
علم طبیعی
,
علم نفس
,
جوهر
,
امور سماویه
,
13. علم کلام
,
کتب کلام اهل سنت
,
کتب کلام اشاعره
,
اشارات و تنبیهات: ابن سینا
,
شرح اشارات: خواجه نصیر الدین طوسی
کلیدواژههای فرعی :
حجیت اجماع اهل حل و عقد ,
عالم صورت ماده ,
عمومیت قضا و قدر ,
قضا و قدر غیر حتمی ,
افلاک ,
آثار ماده ,
احکام ماده ,
صاعقه ,
بحر ,
قضا و قدر تکوینی ,
قضا و قدر حتمی ,
چکیده :
یکی از کتاب های امام فخر رازی که به زبان عربی است، کتاب «المباحث المشرقیة فی علم الالهیات و الطبیعیات» می باشد. کتاب حاضر با موضوع علم کلام تألیف شده و حاوی مسائل کلامی و اصولی می باشد. نویسنده در آن بیشتر از مسائل فلکی و متعلقات آن سخن گفته و مهم ترین مسائل طبیعیات را تفسیر کرده است به طوری که اکثر مطالبی كه در این کتاب مطرح شده در کمتر کتاب کلامی ذکر شده است. لازم به ذکر است که این کتاب در 2 مجلد گردآوری شده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
جامع الحکمتین
نویسنده:
ناصر بن خسرو؛ مصححان: هانری کربن، محمد معین
نوع منبع :
کتاب , پرسش و پاسخ
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
معرفی کتاب
وضعیت نشر :
تهران: طهوری,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه اسلامی
,
13. علم کلام
,
کتب کلام شیعه
,
کتب اسماعیلیه
کلیدواژههای فرعی :
خلقت ,
عقلگرایی ,
شعر فارسی ,
17. فرق کلامی ,
اثبات خدا ,
توحید (به لحاظ صفت) Divine unity (کلام) ,
عقاید اسماعیلیه ,
هستی شناسی ,
پرسش و پاسخ ,
قصیده فارسی ,
علم طبیعی ,
آراء فلسفی - کلامی ,
اسماعیلیه Ismailism (فرق تشیع) ,
شماره ديويي:
297/4176
چکیده :
کتاب «جامعُ الحِکمَتَین» کتابی است در حکمت اسماعیلی به فارسی تألیف ناصر خسرو قبادیانی، در پاسخ به پرسش های ابوالهیثم جرجانی که آن ها را در قالب قصیده ای مطرح کرده، نگاشته شده است. نویسنده هر پرسش را به دو شیوه برهان فلسفی و استدلال دینی بر پایه تعالیم فاطمیان پاسخ داده است. این مقاله مشتمل است بر دو بخش است: بخش اول، قصیده جرجانی: در این بخش، قصیده ای ۸۹ بیتی از ابوالهیثم جرجانی آمده است. بخش دوم، شرح ناصر خسرو بر قصیده جرجانی: بر اساس قرائن، ناصر خسرو هنگام اقامتش در یمکان نزد دوست و حامی اش، علی بن اسد، به درخواست وی این کتاب را در پاسخ به پرسش های مطرح شده در قصیده ابوالهیثم جرجانی، در سال ۴۶۲، نوشته و آن را جامع الحکمتین نامیده است. جامع الحکمتین مشتمل است بر یک دیباچه و ۳۴ فصل. فصل اول: بیان علت تصنیف کتاب؛ فصل دوم: قصیده ابوالهیثم جرجانی؛ فصل سوم: اثبات خداوند و توحید او بر اساس اقوال فلسفی، کلامی و دینی؛ در مابقی فصول، غیر از فصل آخر: در پاسخ به پرسش های ابوالهیثم است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
The groundbreaking physics of Averroës
نویسنده:
Nader El-Bizri
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
زبان :
انگلیسی
کلیدواژههای اصلی :
علم طبیعی
,
فلسفه مشاء
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
شفاء المجلد 5 : الطبیعیات: 1- السماع الطبیعی
نویسنده:
حسین بن عبدالله ابن سینا؛ ناظر: إبراهیم مدکور؛ محقق: سعید زاید
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
معرفی کتاب
وضعیت نشر :
قم: مکتبة سماحة آیة الله العظمی المرعشی النجفی الکبری,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه اسلامی
کلیدواژههای فرعی :
علم طبیعی ,
عوارض حرکت ,
اجزاء حرکت ,
احکام جسم ,
امر طبیعی ( طبیعیات ) ,
برهان حرکت ,
طبیعیات شفا ,
مبادی علم طبیعی ,
رابطه مابعد الطبیعه با طبیعیات ,
اتکاء الهیات به طبیعیات ,
اندیشه فلسفی ابن سینا ,
ابن سینا و فلسفه ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
الشفاء (الطبیعیات)، كتاب گرانسنگ شفاء را به واقع مىتوان دائرةالمعارفي به زبان عربى، در علوم عقلى به حساب آورد كه در هر چهار قسمت منطق، رياضى، طبیعی و الهيات توانسته به طور دقيق و كامل سخن گفته و مطالب لازم را دربارهى هر يك از اين چهار علم شريف به صورتى منظم و قابل استفاده در اختيار مخاطب قرار دهد. اين اثر شيخ الرئيس در طول قرون مورد توجه كمنظير دانشمندان مسلمان و غير مسلمان واقع گرديده است كه حاكى از جايگاه علمى و منطقى آن در بين كتب علوم عقلى مىباشد. فعلا آنچه مورد نظر ما است بخش طبیعیات است. تقسيمبندى بخش طبیعیات شفا، بدين صورت است: اين بخش، مشتمل بر هشت فن است و فن اول آن، داراى چهار مقاله است كه به ترتيب مشتمل بر پانزده، سيزده، چهارده و پانزده فصل مىباشند؛ فن دوم آن، داراى يك مقالهى ده فصلى است؛ فن سوم آن، يك مقاله پانزده فصلى دارد؛ فن چهارم آن، يك مقالهى نه فصلى و يك مقالهى دو فصلى دارد؛ پنجمين فن آن، دو مقاله دارد كه هر كدام داراى شش فصل است؛ فن ششم آن، از پنج مقاله تشكيل يافته است كه به ترتيب داراى پنج، پنج، هشت، چهار و هشت فصل مىباشند؛ فن هفتم آن داراى يك مقاله هفت فصلى است؛ هشتمين فن آن، از نوزده مقاله تشكيل يافته است كه مجموعا داراى شصت و پنج فصل مىباشند. فن اول در سماع طبيعی است و داراى چهار مقاله مىباشد كه مقاله اول آن در اسباب و مبادى طبیعیات است و داراى پانزده فصل مىباشد. مقالهى دوم در حركت مىباشد و سيزده فصل دارد. مقالهى سوم در امورى است كه داراى كمّ بوده و از چهارده فصل تشكيل يافته است. چهارمين مقالهى فن اول، در عوارض اين امور طبیعی و مناسبات بعضى با بعض ديگر است كه فصولى پانزدهگانه دارد. فن دوم طبیعیات دربارهى آسمان و عالم مىباشد كه داراى يك مقالهى ده فصلى است. فن سوم در كون و فساد است كه آن نيز يك مقاله دارد كه متشكل از پانزده فصل مىباشد. فن چهارم طبیعیات در افعال و انفعالات است كه يك مقالهى نه فصلى و يك مقالهى دو فصلى دارد. پنجمين فن، در علل كائناتى كه نفس ندارند، اعم از معادن و آثار علويه، مىباشد و دو مقاله دارد. فن ششم دربارهى نفس مىباشد و از پنج مقاله تشكيل يافته است. فن هفتم در مورد نبات بوده و هفت فصل دارد. آخرين و هشتمين فن كه مفصلترين نيز هست، دربارهى حيوان است كه از نوزده مقاله تشكيل يافته است. فصل اول مقالهى اول از اولين فن طبیعیات، اختصاص به تعريف طريقى دارد كه مىتوان به وسيله آن از راه مبادى طبیعیات، به طبیعیات عالم شد. كه اين مبادى را در فصل دوم به گونهى مصادره و وضع شمارش نموده است و در فصل سوم اشتراك اين مبادى را تبيين كرده است. تعريف طبيعت و نسبت آن با ماده و حركت و صورت، عناوين فصول بعدى هستند كه در آنها دارا بودن جسم طبيعت، ماده، صورت و اعراض را بيان كرده و طبيعت اجسام را مشخص مىكند. تعريف مزاج و اجسام بسيطه را نيز در اين فصول بيان كرده و الفاظ مشتق از طبيعت را در فصلى ديگر عنوان مىكند. وى ضمن توضيح اين الفاظ، طبيعت كليه و جزئيه را تعريف كرده و در فصل بعدش به كيفيت بحث علم طبیعی و نقاط مشترك آن با علوم ديگر مىپردازد. علت عنصرى، علت فاعلى، علت صورى و علت غايى علل چهارگانهى جسم طبیعی هستند كه احوالشان در فصل ديگرى از مقالهى اول بحث شده است. ابن سينا علل ذاتى براى امور طبیعی را عبارت از فاعل، ماده، صورت و غايت مىداند. مناسبات اين علل نيز در فصل بعدى بررسی شدهاند؛ براى مثال، فاعل، از جهتى سبب براى غايت بوده و از جهتى ديگر غايت، سبب فاعل مىباشد؛ زيرا اين غايت است كه فاعل را حركت مىدهد تا فاعل باشد و... اقسام احوال علل، در فصل دوازدهم مطرح شده و در آخرين فصول اين مقاله، مباحثى تقريبا مفصل راجع به بخت و اقبال بيان گرديده است. مقالهى دوم فن اول طبیعیات در حركت و آنچه كه با آن جارى است مىباشد و در سيزده فصل بيان شده است كه فصل اول آن اختصاص به علت صحبت از حركت، دارد. شيخ الرئيس مىگويد: تا به حال از مبادى عامه براى امور طبیعی سخن گفتيم، اكنون عوارض عامه آن امور را بررسی مىكنيم كه عامترين عوارضشان حركت و سكون است و از آنجايى كه سكون همان عدم الحركة است، ما سخن را روى حركت مىبريم. نسبت حركت به مقولات، بحثى است كه در دو فصل بعدى به آن پرداخته گرديده است. علت واقع نشدن حركت در پنج مقولهى مضاف، متى، جده، فعل، انفعال و همچنين بروز حركت در چهار مقولهى كم، كيف، اين و وضع را يادآور شده است؛ به عنوان مثال، در مقام بيان واقع نشدن و روى ندادن حركت در مقوله مضاف، مىگويد: هر جابهجايى و سيرى در اين مقوله، آنى است و اگر دگرگونى تدريجى در آن ديده شد، آن دگرگونى به واسطهى مقولهى ديگرى است؛ بدين معنى كه حركت در مقوله مضاف، پيرو حركت در مقولهى ديگر است. تقابل حركت و سكون، اقوال در مكان و نفى و اثبات آنها، جنس مكان و بيان نظريات در آن زمينه، قول به خلأ و تناقض در گفتار قائلين بدان، مباحثى در زمان و ماهيت آن و نظريات گونان دربارهى آن و رفع شبهاتى در رابطه با زمان، عناوين ديگر فصول مقالهى دوم را به خود اختصاص دادهاند. مقالهى سوم در امورى است براى طبیعیات كه از جهتى داراى كم مىباشند. اين مقاله، در چهارده فصل بيان گرديده كه در فصل اول آن كيفيت بحث در اين مقاله را توضيح داده است. شيخ الرئيس طبیعیات را به اجسام و احوال اجسام تقسيم مىكند و حركت و زمان را از احوال اجسام مىداند و دربارهى ابتدا و انتها داشتنشان بحث مىنمايد. تتالى، تماس، تشافع، تلاحق، اتصال، وسط، طرف، با هم بودن و تنها بودن، مواردى هستند كه بوعلى قبل از ورود به بحث تناهى اجسام، به تعريف و توضيح آنها پرداخته است تا براى چنين بحث حائز اهميتى، شناخت لازم از احوال اجسام براى مخاطب ايجاد شده باشد. حالت اجسام به هنگام انقسام، مسافتها و حركتها و زمانها و همچنين بحث از متناهي و نامتناهي بودن اجسام و...مباحث ديگرى است كه يكى پس از ديگرى مورد بحث واقع گرديدهاند. ابن سينا اجسام متناهي را از جهت تأثيرگذارى و تأثيرپذيرى مورد بررسی قرار داده و تنها متقدم بر حركت و زمان را ذات بارى تعالى مىداند. جهات اجسام و جهات حركاتشان، از ديگر مطالب مهم اين مقاله است. مؤلف، جهات را از لواحق اجسام به حسب كميت مىداند و جهات ششگانه را تشريح مىنمايد. بررسی مستقيم بودن جهت حركت اجسام، آخرين فصل مقالهى سوم بوده و در مقالهى چهارم كه در پانزده فصل مىباشد، به عوارض امور طبیعی و مناسبات بينشان پرداخته شده است. اغراضى كه اين مقاله بدانها مىپردازد، موضوع فصل اول مقاله بوده و در مقالهى دوم، وحدت و كثرت حركت بررسی شده است. ابن سينا واحد بودن حركت را از جهات مختلفي ثابت كرده است؛ طبيعتاً شبهاتى در مورد واحد بودن حركت، مطرح مىشود كه مؤلف به پاسخ مهمترين آنها پرداخته و تقابل حركت و سكون و تضاد بين حركات و تقابلشان را نيز بررسی كرده است. اتصال حركات به همديگر به طورى كه سكونى بينشان فاصله نشود، از ديگر موضوعات مورد بحث در اين مقاله است. حيّز داشتن اجسام، آن هم حيّزى واحد و طبیعی، حركت بالعرض و حركت قسريه و... از ديگر مباحث مقاله چهارم است كه در بعضى موارد، بوعلى مسير ارسطو را پيموده و به نوعي شارح آراى مهم و قابل توجه وى مىباشد، اما در پارهاى موارد نيز همچون حركت قسريه به مخالفت با ارسطو برخاسته و به نظريهاى غير از نظر او رسيده است. احوال علل محركه و مناسباتى را كه بين علل محركه و متحرك وجود دارد، در آخرين فصل مقالهى چهارم مورد بررسی قرار داده و مىگويد: محرك يا بالذات است يا بالعرض كه محرك بالعرض يا ذاتا بالعرض است يا عرضيت را از غير گرفته است و تحركش هم يا بالطبع است يا بالقسر و...
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
2
3
4
5
6
تعداد رکورد ها : 55
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید