جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

"تاریخ فلسفه اسلامی" نوشته ی "هانری کربن" اثری است که چشم اندازی همه جانبه و فراگیر از "تاریخ فلسفه اسلامی" را در اختیار خوانندگان قرار می دهد. این اثر بسیار مهم "هانری کربن"، محقق اسلامی، فیلسوف و مورخ دین، تفسیر قطعی فلسفه ی اسلامی و سنتی از آغاز تا به امروز است. در این اثر معتبر ، "هانری کربن" مضامین مهم دیدگاه اعتقادی و عرفانی فلسفه اسلامی را از طریق مقایسه های موازی و در رابطه با عمیق ترین جریانات فلسفه غرب، روشن می سازد. "تاریخ فلسفه اسلامی" هم کتابی الهام بخش است و هم مرجعی ارزشمند و به خوانندگان این امکان را می دهد که عظمت این مجموعه از اندیشه ها را به خوبی دریابند. "هانری کربن" ، در مقایسه با سایر خاورشناسان ، این امتیاز را دارد که پیش از هر چیز دیگری یک دانشمند فلسفه است و این امر او را قادر می سازد تا عمق موضوع مورد بحث را بهتر از هر شخص دیگری مورد پوشش قرار دهد. همچنین با پرداختن به فلسفه ی تطبیقی ، تحلیل او، دامنه ی فلسفه اسلامی را با سوالات اولیه ی فلسفه ی تطبیقی معاصر پیوند داده و درک متفاوتی را درباره موضوعات متنوع ایجاد می کند. او به طرز ماهرانه ای تصویری خلاصه و اساسی از "تاریخ فلسفه اسلامی" را نشان می دهد و موفق شده چهره ها و ایده های اصلی و مهم را به خواننده ای که با مفاهیم چندان آشنا نیست، معرفی کند. به این ترتیب ، "تاریخ فلسفه اسلامی" یک اثر مقدماتی مفید برای هر خواننده ای است که تازه به فلسفه ی اسلامی ، تئوسوفی و گنوسیسم عرفانی علاقه مند شده است و می خواهد درباره شخصیت هایی مانند "ابن سینا" ، "ابن العربی" ، "سهروردی" و بسیاری دیگر، اطلاعات بیشتری کسب کند.

این کتاب فرهنگنامه ‏ای منسجم و روشمند و تطبیقی از واژگان، ترکیبات و اصطلاحات فلسفه و کلام اسلامی است. مجموع لغات و مفاهیم این فرهنگنامه از متون کهن و منابع جامع فلسفه مشایی، اشراقی و حکمت متعالیه مخصوصا منابع فارسی گزینش شده است. اصطلاحات کلامی نیز مستند به آثار کهن و منابع تخصصی و عمومی است. فهرست این مآخذ و مراجع در پایان کتاب آمده است. در مقدمه‏ ای که سید حسین نصر نگاشته در خصوص سیر فارسی‏ نگاری متون و مفاهیم تخصصی فلسفه بحث شده است. در ادامه ویراستار کتاب روش انتخاب واژه و مراحل انجام کار، شناسایی منابع، واژه‏ گزینی و سبک ویرایش و معادل‏ یابی اصطلاحات را توضیح داده است. متن فرهنگنامه به ترتیب حروف الفبا ابتدا به زبان فارسی و معادلهای انگلیسی تنظیم شده، سپس ترتیب الفبایی اصطلاحات انگلیسی و معادلها و مترادفات فارسی هر واژه آمده است.

محور فلسفه متعالیه مفهوم اساسیِ وجود است و همین امر باعث شده است که گزاره های مرکب که تنها از صفات و عوارض و اختصاصات موضوع گزارش می دهند و اصل هستیِ موضوع و عوارض آن را به عنوان پیش فرض می پذیرند، خارج از قلمرو فلسفه متعالیه قرار بگیرند؛ در حالی که گزاره های فلسفه سیاسی نوعاً از نوع گزاره های مرکبند.بنابر این، پرسشی اساسی برای هواداران حکمت متعالیه مطرح می شود که آیا قواعد وجودی فلسفه اسلامی در هر دو قلمرو فلسفه و فلسفه سیاسی جاری است یا اینکه فلسفه سیاسی راهی دیگر از فلسفه در رهیافت فلسفه اسلامی می پیماید؟ برای پاسخ به این پرسش، فیلسوفان مسلمان معاصر دو دیدگاه رقیب ارائه داده اند؛ مهدی حائری معتقد است که قواعد هستی شناسی فلسفه به رغم تفاوت فلسفه و فلسفه سیاسی، در هر دو قلمرو کاربرد دارند. اما سید محمدحسین طباطبائی معتقد است که قواعد هستی شناختی فلسفه را راهی در فلسفه سیاسی اسلامی نیست. مقاله حاضر بر آن است دو دیدگاه حاضر را مورد بررسی قرار دهد.

«توحید المفضل» کتابی است مشتمل بر حدیثی طولانی از امام صادق (ع) با موضوع حکمت و خداشناسی و اسرار آفرینش که طی چهار جلسه بر مفضل بن عمر جعفی املا شده است. مشهور است که این کتاب املای امام صادق (ع) بر مُفَضَّل بن عُمَر جُعْفی کوفی، یکی از اصحاب سر شناس و بزرگ آن حضرت، می باشد. توحيد مفضل، از چهار مجلس تشكيل شده است كه در هر يك، مؤلف، گفتارهاى حضرت امام صادق (ع) را در رابطه با حكمت‌ هاى بخشى از نظام خلقت بيان مى‌ كند. اين كتاب مسلما يكى از متون قديمى اسلامى است كه در آن به مسائل طبيعيات، فلسفه و بعضى از مباحث مربوط به علم تشريح پرداخته شده است. مؤلف، در بخش‌ هاى متعددى از كتاب، افكار مانى و مانوى‌ ها را مورد انتقاد قرار مى‌ دهد.