جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تفسیر موضوعی معاد به مسئله معاددر قرآن می پردازد ابتدا مفاهیم و اصلاحات باید معرفی شود و سپس دلایل معاد توضیح داده شود همانطور که میدانیم یکی از مسائل ضروری هر آیینی منطق واستدلال حاکم بر موضوع میباشد لذا با توجه به ضرورت معاد که یکی از اصول دین مبین اسلام میباشد و تمام جوامع بشری در این امر مبتلا به میباشند بایستی این موضوع را به عنوان معاد شناسی در قرآن مورد بررسی قرار دهیم این کتاب در 16 درس عنوان و تدوین شده که هر کدام از مفاهیم واصلاحات حاصل در معاد ابتدا کتاب توضیح داده شده است که بعنوان بازشناخت کلیاتی درباره معاد در اولین درس شروع شده است وبعد از آن هم در خصوص دلایل معاد و خود عنوان مرگ و احتضار و اجل و برزخ و از درس 4 تا انتهای کتاب ، موضوعات احتضار ، اشتراط الساعه ، نفخ صور بهشت و دوزخ توضیح داده شده است. معرفی زبان سواحلی وکشورهایی که به زبان سواحلی صحبت میکنند ؟ زبان سواحلی به همین نام سواحیلی مشهور است و از زبان سواحلی عضو از خانواده زبان های بانتو وزبان مادری اقوام سواحلی است. سواحلی همچنین زبان میانجی منطقه دریاچه های بزرگ وسایر بخش های شرق وجنوب آقریقا ، شامل تانزانیا ، اوگاندا ، رواندا، بوروندی ، کینیا، بخش هایی از مالاوی ؛ سومالی ، زامبیا ، موزامبیک ، سودان جنوبی ، جمهوری دموکراتیک کونگو است ودر برخی از کشورهای عربی مثل عمان وغیره.ضرورت ترجمه کتاب به زبان سواحلی با توجه به اینکه در شرق آفریقا عده ای از مردم آنجا دین مبین اسلام را پذیرفته اند و شیعه اثنا عشری میباشند لذا یکی از اوامری که میتوانند اثبات کننده ذات اقدس الهی و شناخت پروردگار و اینکه انسانها در زیست خود احساس عبث ولغو نکنند باید این کتاب معادشناسی به زبان خود آنها ترجمه و تحلیل شود تا قوه ی جذب بیشتری نسبت به شناخت معاد در قرآن برای تمام جوامع بشری در شرق آفریقا شود.

این پژوهش به بررسی تحلیلی، تطبیقی تصویر و نگرش به شیطان در قرآن کریم و کتاب مقدس می‌پردازد. شیطان به عنوان یکی از مفاهیم محوری و چالش‌برانگیز در ادیان یهودیت، مسیحیت و اسلام شناخته می‌شود و نقش او در سرنوشت انسان‌ها برجسته است. هدف این تحقیق، تبیین اوصاف و جایگاه شیطان در نظام هستی و تحلیل مشترکات و تمایزات آن در این دو متن مقدس می‌باشد. شیطان در هر دو منبع به عنوان موجودی ذی شعور و مختار، اما عصیانگر و رانده شده از درگاه الهی معرفی شده و مسئله گمراهی انسان‌های دیگر را به وی نسبت داده‌اند. در حالی که تصور شیطان در کتاب مقدس به ناهمسانی از وحدت وجودی و کارکردهای متنوع اشاره دارد، قرآن مجید از شیطان به عنوان موجودی با ماهیت جن صحبت می‌کند. این پژوهش تأکید دارد که شیطان در قرآن مکانی خاص در گمراهی انسان و ایجاد وسوسه‌ای برای او دارد، در حالی که در کتاب مقدس، شیطان به عنوان فرمانروای تمام گناهان و نفوذکننده در مفاهیم تکوینی نیز مطرح است. این مطالعه بر اساس مراحل مشخص انجام پژوهش، از جمله مطالعه اولیه، نمونه‌گیری تصادفی و انتخابی، و تحلیل محتوا و مقایسه‌ای، در تلاش است تا نتایج مهمی را در زمینه تأثیر تصویر شیطان بر اعتقادات و رفتار افرادی ارائه دهد که پیرو این دو مکتب مذهبی هستند. در نهایت، به بررسی تأثیر تصویر شیطان بر اعتقادات و عملکرد افراد پرداخته و به نحوی به چالش‌هایی که دو دین را در مواجهه با مفهوم شیطان قرار می‌دهد.

: این پژوهش به بررسی نقش عقل ودین در تکامل انسان از دیدگاه علامه جعفری می‌پردازد عقل یکی از شریف‌ترین قوای انسانی است که توانایی درک کلیات را دارد و انسان را از سایر موجودات متمایز می‌سازد. دین نیز یکی از منابع معرفت‌بخش محسوب می‌شود. علامه جعفری در نظریه حیات معقول، عقل را نه صرفاً به‌عنوان یک قوه جزئی‌نگر و ابزاری، بلکه در پیوند با عقل عملی و در تعامل با دین مورد توجه قرار می‌دهد. از دیدگاه ایشان، دین نه تنها در تعارض با عقل نیست، بلکه به تکامل عقل کمک می‌کند و آن را از خطا مصون می‌دارد. عقل در شناخت دین نقش مهمی دارد و یکی از منابع معتبر معرفت دینی است. از دیدگاه علامه جعفری، تکامل انسان در گرو تعامل و هماهنگی میان عقل و دین است. عقل، پیامبر درونی انسان است که او را به سوی حقیقت هدایت می‌کند، اما به تنهایی قادر به درک تمام ابعاد هستی نیست. دین، که شامل عقاید، اخلاق و احکام الهی است، در حکم پیامبر بیرونی، عقل را تکمیل کرده و آن را به سوی درک عمیق‌تر هدایت می‌کند. در نظریه حیات معقول، تکامل حقیقی انسان در گرو استفاده صحیح از عقل و بهره‌گیری از تعالیم دینی است. این تکامل، تنها به رشد علمی و فناورانه محدود نمی‌شود، بلکه ابعاد اخلاقی، روحی و معنوی را نیز در بر می‌گیرد. علامه جعفری تأکید دارد که عقل و دین در تضاد با یکدیگر نیستند، بلکه دین با ارائه نظام ارزشی و هدفمندی به عقل، مسیر صحیح رشد و تکامل انسان را هموار می‌سازد. در مجموع، از دیدگاه علامه جعفری، عقل و دین دو عنصر مکمل‌اند که در کنار یکدیگر، انسان را به سوی کمال و سعادت واقعی سوق می‌دهند. این پژوهش به روش کتابخانه‌ای، توصیفی و تحلیلی انجام شده است

یکی از مهم‌ترین چالش‌های معرفتی و اجتماعی در عصر حاضر اخلاق است. قرآن کریم، به ‌عنوان منبع اصلی هدایت و رشد انسان در اسلام، نظام اخلاقی فراتر از بُعد اجتماعی، نژادی، دینی و اقتصادی ارائه می‌دهد. این رساله با عنوان تحلیل نظریه اخلاق فراطبقاتی قرآن با پاسخ به شبهات، ساختار اخلاقی قرآن را با مؤلفه‌های قرآنی تبیین کرده و بر فراگیر بودن آن نسبت به همه انسان‌ها بدون در نظر گرفتن تمایزات اشعار دارد و با استفاده از روش توصیفی‌تحلیلی و میان‌رشته‌های قرآن و اخلاق و بررسی نظام اخلاقی قرآن به دست می‌آید که اصل استقرار اخلاق قرآن نه بر اساس تعاریف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و نژادی و طبقاتی، بلکه بر پایه فطرت، عقلانیت و تقوا استوار است و با اصولی مانند خدامحوری، توحیدمحوری، عدالت‌طلبی، و حرمت ذاتی انسان هستند که از آموزه‌های بنیادین قرآن کریم استخراج شده‌اند، قوام یافته‌است. از سوی دیگر ضمن بررسی انتقادی کتاب نقد قرآن دکتر سها که اخلاق قرآن را طبقاتی معرفی کرده‌است، شبهات مطرح شده در زمینه‌هایی چون عدالت، حرمت جان، راستگویی، احترام به والدین و ... تحلیل و بررسی دقیق شده و پاسخ مناسب داده شده‌اند و یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که عمده این شبهات غالباً ناشی از گزینشی، جزیره‌ای، و بی‌توجه به سیاق و اصول تفسیری قرآن بوده و بعضاً مدعای بدون دلیل و برداشت شخصی و تفسیر به رأی نسبت به آیات قرآن بوده‌است و با تحلیل دقیق، مراد و مدلول آیات قرآن و توجه به قرائن و مضامین آیات در پهنه کل قرآن، عدم انطباق آنها با حقیقت روشن شده‌است. قابل ذکر است که اخلاق قرآن ماهیتی جهان شمول، عقلانی و فطری دارد که از تعلّق طبقات، قوم‌گرایی، مسلمان و غیرمسلمان پنداشتن منزّه‌ است و بر خلاف نظریه‌های اخلاقی مشروط در مکاتب جامع نسبی‌گرا، واجد شاخص‌های پایداری، و سازگاری با سرشت و فطرت انسان است که با تکیه بر مبانی معرفتی و روش‌شناسی قرآنی، می‌توان پاسخ‌های مستدل و روشمند به شبهات موجود در کتاب نقد قرآن سها پیرامون اخلاق طبقاتی اسلام، ارائه داد.

امر به معروف و نهی از منکر امری واجب است؛ از همین رو شروح ابن ابی الحدید و محمد عبده از نهج البلاغه مورد بررسی قرار گرفته است، با وجود این که شروح از یک مرجع می‌باشد و اشتراکات بسیاری دارد، ولی در جاهایی تفاوت هایی نیز دیده می‌شود که در این تحقیق به تطبیق و مقایسه آن ها پرداخته شده است. این اصل از نظر بیشتر فرق اسلامی جزء فروع دین می‌باشد اما معتزله آن را از اصول دین خود به شمار می‌آورند با توجه به اینکه ابن ابی الحدید فردی معتزلی است، این اصل را واجب و از اصول دین می‌داند اما محمد عبده آن را واجب ولی از اصول دین نمی‌داند و در عین حال نوع آن را هر دو واجب کفایی می‌دانند. هر دو شخصیت با وجود اهل تسنن بودن به حضرت علی علیه السلام معتقد و او را دانا و حکیم می‌دانند؛ حتی در جاهایی اعتراف به بیشتر بودن فضل و حکمت حضرت که از همگان (حاکمان بزرگان و دانشمندان) بیشتر است می‌کنند. امر به معروف از نظر ابن ابی الحدید از آن جهت که مصلحت عوام است پس واجب است و عملی پسندیده است و نهی از منکر از آن جهت که نهی ظلم، دروغ و... است، پس باز واجب است. محمد عبده نیز همین مسئله را بیان می‌کند که امر به معروف برای مصلحت مردم است و نهی از منکر جلوگیری از نادانان و سفیهان است پس باید حتماً انجام شود و چون این اصل حساب شده و درست باید انجام شود برای امر به معروف ونهی از منکر شروطی از شروح نهج البلاغه استخراج شده که از این قرار است: 1. فرد آمر یا ناهی اطلاعات و آگاهی کامل درباره کاری که می‌خواهد امر یا نهی کند را داشته باشد2. اگر احتمال دهد در فرد مقابل تاثیر دارد به انجام آن بپردازد و هم اینکه فرد آمر و ناهی باید به خود آن عمل کند البته در اینجا محمد عبده فقط شرط کمال نهی از منکر می‌داند اما ابن ابی الحدید آن را واجب می‌داند و می‌گوید بر فرد واجب است که به معروف عمل و به آن دعوت کند و از منکر دوری کند و دیگران را از آن منکر دور کند. حضرت مراتبی نیز برای امر به معروف و نهی از منکر بیان می‌کند اول هر کس باید منکر را در قلب خود نهی کند سپس آن را به زبان بیاورد، در صورتی که امکان‌پذیر نبود با دست و شمشیر باید متوسل شود ولی حتماً مراحل به ترتیب باید انجام شود و هر کس حتی اگر یکی از مراحل را به فراموشی بسپارد آن خصلت نیک را از دست داده و اگر تمامی مراحل انجام نشود به این معنا که این عمل به کلی انجام نگیرد فرد مانند مرده‌ای میان زندگان است. هر دو با توجه به آنچه که از نهج البلاغه نقل کرده‌اند معتقدند که امر به معروف و نهی از منکر در تمامی ابعاد سیاسی، تربیتی و اجتماعی تاثیرگذار است؛ اگر فرد توسط این اصل از کودکی به معروف امر و از منکر نهی شود به درستی آن کودک تربیت می‌شود. از نظر بعد سیاسی نیست هر فرد در جامعه وظیفه این عمل به این اصل را دارد. اولا حاکم باید از پاکان باشد و خود نیز پیش از رسیدن به حکومت خود را آماده کند تا از منکرات دوری و به انجام واجبات بپردازد و زمانی که حاکم شد مردم را امر به معروف و نهی از منکر کند اما اگر حاکم فاسق باشد مردم نباید به خاطر از دست دادن روزی یا جانشان بهراسند چون این موارد فقط در دستان خداست و باید به این اصل بپردازند تا جامعه به سمت نابودی نرود.

امروزه ساختارشناسی سوره های قرآن و یا به عبارت دیگر ",تفسیر ساختاری", به عنوان رویکردی نوین در مطالعات قرآنی محسوب می‌گردد. رویکرد ساختاری به قرآن مبتنی بر پذیرش یک نظام منسجم از ارتباطات میان آیات هر سوره است که با رد نگرش پراکنده و جزئی‌نگر، تلاش می‌کند هر سوره را به‌عنوان یک واحد یکپارچه و هدفمند مورد مطالعه قرار دهد. تحقیق حاضر بر آن است که با روش توصیفی-تحلیلی بر پایه گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای به بررسی موضوع ",ساختارشناسی تحلیلی سوره نمل", بپردازد. هدف از این تحقیق، بررسی و تحلیل ساختاری سوره نمل و کشف نظم و انسجام آیات آن برای دستیابی به هدف و غرض سوره است. در این راستا ابتدا به بررسی اصول و مبانی ساختارشناسی سوره‌های قرآن و سپس به ساختار تحلیلی سوره نمل و در نهایت به ثمرات و فوائد آن پرداخته شده است. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که ساختارشناسی سوره‌های قرآن بر اصولی همچون توقیفی بودن ترتیب آیات، هماهنگی و هدف‌دار بودن اجزاء سوره‌ ها، وجود پیوستگی و تناسب معنایی میان آیات استوار است. همچنین از مهمترین ثمرات و فوائد رویکرد ساختاری می‌توان به کمک به فهم بهتر قرآن، کشف معانی عمیق‌تر از آیات و نگرش کل‌گرایانه به آیات هر سوره به منظور پاسخگویی به شبهات مطرح شده از سوی مستشرقان و امکان تدوین ترجمه‌ های پیوسته و منسجم از قرآن اشاره نمود. از دیگر نتایج این تحقیق اینکه سوره نمل دارای چهار سیاق اصلی است که هر سیاق شامل بخش هایی مستقل و در عین حال مرتبط باهم می‌باشد.

قرآن، کتاب مقدس مسلمانان و معجزه جاوید خداوند، از زمان نزول تاکنون اساسی‌ ترین منبع شناخت اسلام و آموزه ‌های آن و همچنین محل رجوع مسلمانان برای حل مسائل و کسب تکالیف بوده است. علوم مختلفی که در نتیجه توجه به قرآن کریم وجود آمده ‌اند نشان از اهمیت این کتاب آسمانی نزد مسلمانان و حتی غیر مسلمانان دارد. از مهم ‌ترین این علوم می‌ توان به علوم قرآن و علم تفسیر اشاره کرد که هر یک به نحوی کمک به فهم بهتر آیات و کشف مراد خداوند می‌ کنند. از جمله ابزارهای علم تفسیر، کشف سیاق آیات است که امروزه از آن به عنوان یک قاعده تفسیری یاد می‌ شود.[1] استفاده گسترده از این ابزار در سده اخیر توسط مفسران، آن را به عنوان یکی از پیشتازترین ابزارها مورد توجه قرار داده است. علاوه بر سیاق آیات، سیاق سوره نیز از دیگر قرائن فهم قرآن کریم است که کمتر به آن پرداخته‌ شده است؛ گرچه علامه طباطبایی از این ابزار نیز در تفسیر «المیزان فی تفسیر القرآن» بهره ها برده است. سیاق سوره، به معنای دقت در سیر مباحث آیات سوره از ابتدا تا انتها، کشف ساختار و سیاق ‌های آن است. استفاده از این قاعده در نهایت، اشراف کلی بر محتوا و ساختار سوره را به دست می‌ دهد که ثمراتی نیز همراه دارد. گاهی در فهم برخی آیات ابهاماتی ایجاد شده است که قرآن پژوهان به تلاش برای حل آن‌ ها روی آورده‌اند؛ از آن جمله، مسئله سد ذوالقرنین و محل آن است که قرآن کریم در آیات 93 تا 99 سوره کهف به آن پرداخته است. داستانْ مربوط به آخرین سفر ذوالقرنین است که می فرماید:6 ثُمَّ أَتْبَعَ سَبَبًا # حَتَّی إِذَا بَلَغَ بَینَ السَّدَّینِ وَجَدَ مِن دُونِهِمَا قَوْمًا لَّا یکَادُونَ یفْقَهُونَ قَوْلًا5 -کهف/93 و 94- و پس از درخواست ساکنان آن محل از وی برای بنای سدی جهت مصون ماندن از فساد یاجوج و ماجوج، سدی آهنین ایجاد کرده و در پایان، از جمله چنین فرموده است: 6 قَالَ هَذَا رَحْمَهٌ مِّن رَّبِّی فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ رَبِّی جَعَلَهُ دَکَّاءَ وَکَانَ وَعْدُ رَبِّی حَقًّا 5-کهف/98- بررسی‌‌ ها نشان می‌دهد این مسئله از عصر نزول تا هم ‌اکنون مورد توجه قرآن پژوهان بوده، حاصل آن، آراء و نظریه‌ های گوناگونی است که بیشتر در تفاسیر و بعضا در نگارش ‌های مستقل دیده می ‌شود. سیر نگارش ها درباره سرانجام سد ذوالقرنین و تعیین محل آن نشان می‌دهد که تا پیش از سده اخیر، مفسران تنها به نقل اقوال کلی و مجمل از گذشتگان که تنها ذکر نام محلی به عنوان مکان سد ذوالقرنین بوده، بسنده کرده و هیچ توضیحی درباره آن‌ها نداده ‌اند. اما در سده اخیر نظریه ‌پردازی‌ های گوناگونی صورت گرفته و محققان در پی یافتن محل سد ذوالقرنین و تطبیق آن با سدی در زمین یا حتی آسمان قلم فرسایی ‌ها کرده‌ اند. به هر روی با وجود تمام این تلاش ‌ها همچنان نمی‌توان دیدگاهی تام و تمام معرفی کرد که قابل تطبیق بر تمام جزئیات این داستان قرآنی باشد، بلکه هر کدام تناقضات و تعارضاتی با جزئیات ذکر شده در قرآن دارند. شاید از همین روست که قرآن پژوهان همچنان در پی پر کردن این خلأ، دست به نظریه ‌پرداز‌ی‌ های جدید زده، سعی در بیان دیدگاهی با بالاترین تطبیق دارند. آنچه در این بین به نظر مغفول واقع شده، دقت در عبارات و جملات این داستان در قرآن است. در این پژوهش بنا داریم ابتدا به تبیین قاعده سیاق سوره پرداخته، سپس جهت نشان دادن یکی از ثمرات تفسیری کاربست این قاعده، ابهام تاریخی درباره آیات مربوط به سد ذوالقرنین را روشن کنیم. بدین صورت که پس از بررسی دیدگاه‌ ها پیرامون مکان و سرانجام سد ذوالقرنین به خود قرآن روی آورده، با دقت در آیات داستان و سیر آیات سوره، فهم درستی از این داستان را ارائه دهیم. چرا که به نظر می رسد در ابتدا، فهم نادرست از آیات مورد نظر باعث شده که گمان شود سد ذو القرنین همچنان هست و تا قیامت خواهد بود و پس از آن، به بحث درباره مکان و ویژگی های سد پرداخته شده است. در صورتی که تأمل در سیاق سوره نشان می‌دهد از آیات قرآن فهمیده نمی‌شود که این سد هست یا نیست و در واقع سرانجام سد، مورد نظر آیات قرآن نیست.

قرآن کریم اولین مصدر دریافت معارف الهی و ثقل اکبر در تمام زمینه ها و مخصوصا در تربیت انسان کامل است. با توجه به توصیه های فراوان پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)و ائمه اطهار علیهم السلام در مورد تلاوت قرآن برای بهره گیری تربیتی از تعالیم این کتاب آسمانی، اما با این حال بسیاری از مسلمانان تنها به خواندن قرآن و کسب ثواب ظاهری از آن بسنده نموده و در نتیجه خود را از دریای عمیق تعالیم و سرمایه های عظیم این کتاب حیات بخش محروم می سازند. بر اساس رویکرد تربیتی به کتاب الهی این سوال مطرح می شود که کسب چه مقدمات و رعایت چه آدابی باعث ارتقای سطح تعامل با کتاب الهی و بهره گیری معنوی از تلاوت آن می شود. این پژوهش با بهره گیری از روش توصیفی - تحلیلی در پردازش و کتابخانه ای و اسنادی در استخراج،بر اساس آیات و روایات و تاکید بر آراء امام خمینی رضوان الله تعالی علیه در مجموعه آثار ایشان، به تبیین مستندات قرآنی و روایی امام خمینی (ره)درباره آداب ظاهری و باطنی تلاوت قرآن پرداخته است. در نتایج این جستار،آداب تلاوت به نه دسته تقسیم شده است که عبارت است از آداب باطنی (یقظه، شناخت، اخلاص، صبر و توسل) و آداب ظاهری (تمهید ، قرائت، تدبیر و مربی ربانی) و ذیل هر ادب تلاوت، سخنان امام خمینی(ره) و آیات و روایات مرتبط با آن بخش بیان شده است.

مسئله قضا و قدر الهی از بنیادی‌ترین مباحث کلامی است که مذاهب مختلف اسلامی به تبیین آن پرداخته‌اند. در این پژوهش، دیدگاه‌های عمده کلامی درباره تفسیر قضا و قدر، از جمله تفسیری که نتیجه اش نظریه جبر ، نظریه تفویض و نظریه امر بین امرین در بین دیدگاه های مذاهب کلامی هشت گانه (امامیه، زیدیه، اسماعیلیه، معتزله، اهل حدیث، اشاعره، ماتریدیه و اباضیه) مورد بررسی تطبیقی قرار گرفته است. و با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی نتایج تحقیق نشان می‌دهد که تفسیر جبر گرایانه، منافات با تنزیه باری تعالی از افعال قبیح دارد. و نظریه تفویض با توحید افعالی ناسازگار است. در مقابل، نظریه امر بین الامرین که توسط امام جعفر صادق (ع) تبیین شده، با ایجاد توازن میان اراده الهی و اختیار انسانی، ضمن حفظ تنزیه باری تعالی از قبائح، مسئولیت فردی و توحید افعالی، تفسیر جامع و منطقی‌ از قضا و قدر ارائه می‌دهد. بر این اساس، نظریه الامر بین الامرین به عنوان دیدگاه صحیح و مورد قبول در این تحقیق اثبات و تثبیت می‌شود.

یکی از جنبه های اعجاز قرآن، تشریع ارزشمند آن و ارتباط احکام شرعی با اخلاق است. از این رو علما و محققین به تجزیه و تحلیل آیاتی که بیش از یک نوع اعراب را شامل می شود، علاقه داشته اند تا حکم شرعی را از آنها استنباط کنند. سوره بقره روشی قوی برای مؤمنان ترسیم کرده است. با احکام شرعی مندرج در آیات، اوصاف و رفتار اخلاقی آنان را روشن می کرد. این همان چیزی است که در این پژوهش با بررسی رابطه حکم شرعی و اخلاق در سوره بقره به آن می پردازیم، زیرا ارزش های اخلاقی مقدمه ای برای صدور حکم فقهی شرعی خواهد بود، به این معنا که احکام اخلاقی عقلایی مقدمه ای بر اجتهاد فقهی است و استنباط حکم شرعی بر اساس آن است. از این رو، اهمیت پیام از منظر این سوره شامل مجموعه ای از احکام حقوقی مرتبط با اخلاق است، چرا که بررسی مفاهیم اخلاق در قرآن به دلیل تأثیر گسترده و وسیعی که در جامعه بشری دارد، از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین معارف و معارف اخلاقی در قصص قرآن، عامل بازدارنده ای برای مبارزه با انواع مفاسد و انحرافات است. در واقع افراد در جامعه بشری در زندگی خود پیشرفت می کنند. با تکیه بر رویکرد توصیفی تحلیلی، به نتایجی دست یافتیم، یعنی رویکرد ارزشی در علم تفسیر مبتنی بر مبانی و ارکان ثابت، اخلاق اسلامی را قانون اساسی و اعتقاد راسخ را محرک و عدالت، همبستگی و برابری را هدفی برای رسیدن به پیشرفت، امنیت و آرامش اجتماعی قرار داده است. مصلحت قرآن کریم با ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی نیکو تأیید می‌کند که اصلاح اجتماعی شیوه‌ای از زندگی است که بشریت نمی‌تواند بدون آن عمل کند. سوره بقره بسیاری از احکام فقهی مربوط به عبادات و تشریعات اسلامی را روشن می کند. مانند صحبت از احکام حج و عمره، احکام قصاص، احکام روزه، احکام طلاق و برخی از احکام مربوط به زن و ارث و سوگند. و مانند آنها احکام مهمی است که رابطه مسلمان با خالقش - سبحان الله - و با دیگران از فرزندان اسلام و دیگران را تنظیم می کند. این عبادات مکتبی برای آموزش تقوا است و تقوا احساس مسئولیت و خودانگیختگی فرد است. این معیار ارزش یک فرد و مقیاس ارزیابی شخصیت اوست. تقوا بهترین رزق و روزی مومن است. انجام کار نیک برای کسب تقوای خداوند متعال به معنای التزام به دین خداوند متعال و عبادت اوست تا زمانی که مرگ ناگهانی فرا رسد و حسنات و منافعی را به همراه داشته باشد.