جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عدالت اجتماعی از پایه های مهم نظام اسلام در ابعاد گوناگون آن و به خصوص در حوزه اقتصاد است.هدف اندیشمندان از بررسی های ژرف پیرامون مفهوم عدالت تنها شناخت این مفهومجریان آن در سطح جامعه و در حقیقت اجرای آن است. یک مرحله خطیر و سرنوشت ساز برای اجرایعدالت چگونگی شناخت و معرفی اصولی است که از طریق آن، مفهوم عدالترا در روابطمیان مردم و برخورداری آنان از مواهب و رفاه موجود در جامعه را تعین می بخشد. توازن اجتماعی ، بنابر تبیینی که شهید محمد باقر صدر از آن ارائه کرده اند، از جمله قواعدی است که قابلیت کاربرد در تنظیم عادلانه مناسبات اقتصادی در نظام اسلامی دارد. در تبیین ایشان، توازن دارای دو محور اساسی است. 1- از انباشت ثروت و تمرکز آن در دست عده و یا طبقه ای خاص در جامعه جلوگیری شده و تلاش شود فرصت های شغلیو تولیدی برای همه افراد جامعه فراهم آید. 2- امکان دستیابی به حداقلی از سطح رفاه و آسایش برای همه افراد جامعه فراهم شود. این سطح از زندگی در اقتصاد اسلامی به نام سطح کفاف شناخته می شود. این رساله با توجه به اهمیت جایگاه توازن در اجرای عدالت اقتصادی در جامعه اسلامی به تفاوت هایی که از ناحیه تفاوت مبانی اندیشه ای عدالت در بررسی توازن اقتصادی تأثیر داشته توجه می کند و ارزیابی مجددی ازمبانی توازن و محورهای اساسی آن انجام می دهد. در این مسیر در وهله نخست مبانی عدالت در اسلام به طور منطقی مورد بررسی قرار می گیرد.بررسی این مبانی، که واقعی بودن عدالت و اصالت جامعه در کنار اصالت فرد می باشند، نشان می دهدکه توازنبا مبانی عدالت در اسلام سازگار می باشد. در مرحله بعد و بر اساس روش شناسی کشف و فهم مفاهیم اقتصادی از طریق بررسی های مبتنی بر شیوه های معتبر، اقدام به ارزیابی سازگاری محورهای توازن با ادله موجود در منابع اسلامی صورت گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که «واقعی بودن عدالت» و «تأیید وجود عینی جامعه» و اعتقاد به شخصیت مستقل جامعه در قبال فرد، توازن را به خوبی پشتیبانی می کنند و از سویی ادله و احکام اجتماعی و اقتصادی موجود در منابع معتبر، آن را مورد تأیید قرار می دهند. فرآیند تحقیق حاضر دارای دو جنبه نسبتاً جدید می باشد. اول؛ در تعریف عدالت اجتماعی، علاوه بر فرد، وجود جامعه و حق جمعی نیز لحاظ شده و کمبودی که که در این زمینه وجود دارد مرتفع می گردد و دوم؛ بحث توازن، که در بیشتر مطالعات گذشته معطوف به بازتوزیع بوده است، در جایگاه مناسب خویش یعنی توزیع قرار می گیرد.

در عصر دیجیتال وسایل ارتباط‌جمعی با انتشار افکار مختلف‌ و شیوه‌های گوناگون زندگی،فضاهای اجتماعی را بطور محسوسی دگرگون ساخته‌اند، در این میان صنعت بازی‌های رایانه‌ای به عنوان ابزاری تاثیرگذار در مسیر تغییر رفتارکاربران عمل می‌کنند، به‌گونه‌ای که فهم و درک ما از جهان را از طریق ساختن، انتقال و تکرار بازنمایی‌های مختلف شکل‌می‌دهند. در بررسی متون رسانه‌ای، مولفه‌های ایدئولوژیک موجود در ورای این متون و تاثیر آن در شکل‌گیری نگاه مخاطبان امری است که باید به شکل جدی مدنظر قرار گیرد.در سال‌های اخیر شاهد برجسته‌تر شدن تصویر مسلمانان در رسانه‌های غرب و به‌طور خاص در بازی های رایانه‌ای بوده‌ایم، نوشتار حاضر تلاش دارد با بررسی بازنمایی‌های شمایل‌نگارانه‌ی اعراب و مسلمانان، ساختارهای روایی و مراحل بازی به بررسی شیوه‌هایی‌ بپردازد که اعراب و مسلمانان در بازی‌های ویدیویی بازنمایی شده‌اند، بدین منظور شش بازی رایانه‌ای ایدئولوژیک ساخته‌ شده در سالیان اخیر، که به نحوی با اسلام و مسلمانان مرتبط بوده اند، با روش کیفی تحلیل نشانه‌شناختی، تجزیه و تحلیل شده‌اند. در این منظومه نظری رویکردی مرکب از نظریات استوارت هال درمورد بازنمایی در مرکز مباحث نظری قرار دارد و سپس دیدگاه ادوارد سعید در شرق شناسی به عنوان مصداقی از کاربرد نظریه بازنمایی ارائه می گردد. در نتیجه‌گیری، نشان‌ می‌دهیم که امپریالیسم جهانی در حرکتی پیچیده و ترکیبی، اقدام به ایجاد نوعی اسلام هراسی در سطح افکار عمومی جهان می نماید و به تصویرسازی دلخواه از اسلام و تمدن اسلامی در ذهن مخاطب می پردازند.

چکیده ندارد.

اين رساله به بررسي و تجزيه و تحليل جغرافياي تاريخي شهرهاي ساساني و انطباق يا عدم انطباق آنها با داده‌هاي باستان‌شناسي مي‌پردازد. براي دست‌يابي به اطلاعات و داده‌هاي اين موضوع، متون تاريخي و جغرافياي تاريخي شهرهاي ساساني و همچنين گزارشات باستان‌شناسي مدّ نظر قرار گرفته و سپس اطلاعات جمع‌آوري شده، مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند.در اين رساله تعداد 13 شهر از دورة ساساني مورد بررسي و تحقيق قرار گرفت. اين شهرها به ترتيب عبارتند از: دارابگرد، اردشيرخوره، مرو، تخت سليمان، بيشاپور، جندي‌شاپور، ايوان كرخه، نيشابور، سيراف، اصطخر، رام‌شهرستان، تيسفون و قصرشيرين. شواهد بسياري نشان مي‌دهد كه شهرهاي دورة ساساني با طرح و نقشة قبلي ساخته مي‌شده و بنا به دلايل علمي، بيشتر يك نقشة منظم داشتند. طرح‌ها و نقشه‌هاي ساساني با توجه به شهرهاي مطالعه شده در اين پايان‌نامه، به سه شكل متحد‌المركز و دايره‌اي، مستطيل شكل (هيپوداموس) و نامنظم بودند. طرح دايره‌اي يا مدور در چهار شهر اردشيرخوره، تخت سليمان، مرو و دارابگرد مشاهده مي‌شود.طرح ديگري كه در ساخت شهرهاي ساساني مورد استفاده قرار گرفته، طرح مستطيلي يا هيپوداموس مي‌باشد. از شهرهاي مستطيل شكل مي‌توان به شهرهاي بيشاپور، جندي شاپور، سيراف، نيشابور، ايوان كرخه، اشاره كرد. نوع سوم شهرهاي ساساني، شهرهايي است كه داراي شكل منظم هندسي نيستند و بيشتر با توجه به محيط جغرافيايي محل شهر، ساخته شده‌اند. از اين دسته مي‌توان به شهرهاي تيسفون، رام شهرستان و قصرشيرين اشاره كرد. غالب شهرها در مناطق جنوب غرب و غرب ايران مانند فارس، خوزستان، آذربايجان و سواحل خليج فارس قرار دارند. با توجه به مشخص شدن موقعيت جغرافيايي اين شهرها در متون جغرافيايي و تاريخي، كاوش‌هاي باستان-شناسي، اين نتيجه حاصل مي‌شود كه اكثر شهرهاي ساخته شده در دوران امپراتوري ساساني متعلق به اولين شاهان اين سلسله، يعني اردشير اول و شاپور اول مي‌باشد. علاوه بر اين، ويژگي‌هاي باستان‌شناسي اين شهرها با توصيف مورخين و جغرافي‌نگاران كاملاً منطبق است و بر اين اساس، باستان‌شناسان مي‌توانند با تكيه بر اين منابع موثق، نتايج سودمندي در عمليات كاوش و يا بررسي‌هاي ميداني از شهرهاي ساساني به دست آورند.

بررسی همه جانبه معماری بناهای آموزشی، بدون شناخت نظام تفکر آموزشی، امکان پذیر نخواهد بود.مسجد به عنوان نخستین بنای تشکیلاتی حکومتی در اسلام، اگرنشان از جایگاه عبودیت در نظام اسلامی دارد، کارکرد های دیگر این نظم نوساخته را نیز پاسخ می‌دهد. به تدریج برخی از این عملکردهادارای مکان‌هایی مستقل می‏شوندآموزش از این دسته است که البته با استقلال بنا، پیوند میان آن و عبادت در طول تاریخ اسلام و بخصوص در ایران گسسته نمی‌شود. با تکامل نظام آموزشی در مدارس اسلامی، در دوره صفوی شاهد پیوستن مجدد کارکردهای مسجد و مدرسه در یک بنا هستیم. این گونه معماریکه مسجد-مدرسه نامیده می‌شود، همچون دیگر ساخت و سازهای این دوره دارای ویژگی‌های فاخری است و در دوره قاجار نیز به گونه‌ای، از نمونه‌های متعالی معماری شمرده می‌شوند.امروزه رجوعی معمارانه به معماری مسجد-مدرسه‌ها با هدف ترمیم گسست و انقطاع صورت گرفته در سنت معماری این نوع از بنا و احیای ارزش های زیبایی شناختی در معماری امروز بناهای با کارکرد آموزش دینی، با نگاهی آینده نگر به ساحت معماری و فضای داخلی، ضروری می نماید. لذا تبیین مبانی ای که روند طراحی معماری را در مقوله بناهای آموزشی-نیایشی، راهبری کنند هدف اصلی پژوهش حاضر قرار گرفته است.پژوهش پیش رو براساس هدف، جزء تحقیقات کاربردی است. و بر اساس روش، رویکردهای مختلفی چون تاریخی-توصیفی، اسنادی، تحلیلی و میدانی با توجه به هدف هر بخش گزینش شده است. در روند تاریخیاز منابع مکتوب، منابع تصویری، منابع ساختمانی و اسناد الکترونیکی استفاده شده است. پژوهش با استفاده از مبانی تفکر اسلامی با چهار رویکرد به بررسی رابطه میان مسجد و مدرسه می پردازد؛ تاریخی، ساختار شهری، وقفنامه ها و کالبد معماریدر تحلیل تاریخی نقاط عطف گسست و پیوست بنای مسجد و مدرسه و علل آن مورد توجه قرار گرفته و سیر تاریخی آن را به تصویر میکشد. همنشینی این دو بنا در شهر های ایران در بخشی دیگر و تاثیر وقفنامه ها بر نسبت میان مسجد و مدرسه بررسی شده است. شناخت شیوه فضاسازی درالگوی مسجد-مدرسه درگذشته و نیز امکان‌‌سنجی شرایط بازآفرینی این الگوی ترکیبی در سطح شهر و محلات از اهداف پژوهش می‌باشد. در دسته‌بندی بنای مسجد-مدرسه‌ها، متفاوت با گونه‌شناسی‌های انجام گرفته، از ویژگی‌ الگوهای فضایی معماری ایرانی استفاده شده، و نتایج قابل توجهی از این نوع از نگاه به فضای مسجد-مدرسه‏ها به دست آمده است.همین روش به صورت مفصل، دربررسی نمونه موردی مسجد سید اصفهان به کارگرفته شده است.در پایان با بررسی محورهای یاد شده در فصول و دسته‌بندی نمونه‌ها، پیشنهاداتی جهت ایجاد ارتباط و پیوست مجدّد مسجد، مدرسه و مردم ارائه گردید. نتایج به دست آمده از این تحقیق، مشخص می‏کند، که پیوند و همسو شدن علم و دین، سنت فکری معماری اسلامی را احیاء نموده و در برپایی و ادامه حیات آن موثر بوده است. نیز این امکان فراهم است، اگر بتوان با استفاده از این تفکر در دوره‏های تاریخی و ظرفیت‏ها و قابلیت‏های ذاتی آن، در حفظ و زنده نمودن ارزش‏های مادی و معنوی بهره برد. ضرورت هم‏فکری و همراهی مهندسان، و عالمان دینی و بانیان در طراحی و ایجاد مدارس جدید از دیگر نتایج تحقیق است.

يكي از مسايلي كه همواره بشر و زندگي اجتماعي او را در طول قرون متمادي به نشانه گرفته است بزهكاري و جرم بوده است. بنا به اين ضرورت در طول قرون مختلف و متناسب با رشد علم، ديدگاههاي مختلفي نيز راجع به اين پديده ارائه شده است تا اينكه در نيمه دوم قرن نوزدهم ميلادي جرم شناسي علمي متولد گرديد همانطوريكه در آموزه هاي اسلامي مورد تاكيد است آموزه هاي اسلامي واجد اعجاز در زمينه هاي علمي هستند و مباحثي كه اكنون تحت عنوان جرم شناسي عملي مطرح مي گردند در چندين قرن قبل توسط جرم شناسي اسلامي و در آموزه هاي مختلف اسلام مطرح گرديده اند. با توجه به ضرورت تاكيد بر مفاهيم اسلام و بهره گيري از علوم ناب اسلامي در اين تحقيق بر آن شديم كه به مقايسه ديدگاههاي جرم شناسي عرفي با ديدگاههاي جرم شناسي اسلامي بپردازيم با اين هدف كه به نقاط قوت مكتب خود واقف گرديده و به آنها عمل كنيم. در جهت نیل به مقصود در دو فصل شباهتها و تفاوتهای دیدگاههای جرم شناسی عرفی با دیدگاههای جرم شناسی اسلامی را از حیث نظری و کاربردی بررسی کردیم و نقاط افتراق و اشتراک آنها را مشخص ساختیم.هرچند که در بحث جرم شناسی عوامل وقوع جرم به قدری زیاد است که با جزمیت تام نمی توان گفت که بین فلان عمل عامل با بزه رابطه علیت وجود دارد ولی هرکدام از این عوامل به نحوی در وقوع جرم موثر است.و ما حصل اين مقایسه اين بود كه در پاره اي از مباحث جرم شناسي اسلامي با ديد جامع تر و كامل تري به بررسي مطالب جرم شناسي پرداخته است و نظریات مطروحه در منابع اسلامي بسيار كامل بوده و گره گشاي بسياري از مسايل جامعه ما در حال حاضر هستند.

پژوهش حاضر که با هدف مطالعه ی تطبیقی مبانی توسعه ی غربی و توسعه ی عدالت محور دینی انجام گرفته است، در واقع درک مسئله توسعه با بررسی مبانی فلسفی - تمدنی مدرنیته و اسلام در ابعاد هستی شناسی، معرفت شناسی و انسان شناسی را شامل می شود. روش تحقیق در این پژوهش فلسفی- مقایسه ای است.در واقع از آنجا که در میان دانش آموختگان مسلمان، کم نیستند کسانی که به دلیل ناآگاهی از مبانی اسلامی و نیز ناآشنایی با مبانی لیبرالیستی و تقابل آن با اندیشه ی اسلامی، آنچه را که در علوم انسانی و اجتماعی مغرب زمین به عنوان خاستگاه اندیشه های لیبرالیستی مطرح است، به عنوان سخنانی غیر قابل تردید و جهانشمول تلقی می نمایند و روز به روز، بیش از پیش از اندیشه های ناب اسلامی فاصله می گیرند، ضرورت این نگاه مقایسه ای را بیشتر ساخته است. حفظ و صیانت فکری مسلمانان، اقتدار بخشیدن به جوامع مسلمان، ارائه ی الگویی موفق از حکومت اسلامی، تدوین الگوی توسعه و پیشرفت و…، مستلزم استمرار مطالعات تطبیقی و مقایسه ای در زمینه های نظری و کاربردی است و البته از نظر منطقی، مطالعات نظری پیرامون اصول و مبانی، مقدم بر هر گونه مطالعه در زمینه های کاربردی است. چرا که بدون تبیین آن مبانی، مطالعات کاربردی استواری لازم را نخواهد داشت و راه به جایی نخواهد برد. پس، لازم است با عمق بخشیدن به این مباحث بر غنای آنها افزوده شود تا بتواند زوایای پنهان اندیشه ی مدرن بررسی شود و همچنین با آشنایی اندیشه ی اصیل اسلامی بر توانایی آن برای پاسخگویی به نیازهای معقول زمانه بیفزاید.در این رساله، نویسنده با اشاره به مفهوم توسعه و الگوهای آن در جهان معاصر و با ارائه ی تعریف و بیان مولفه های دو تمدن سکولار مدرن و تمدن اسلامی، نشان می دهد در اسلام بنیاد هستی شناسی توحیدی با بهره گیری از منابع معرفتی وحی و عقل در کنار حس و تجربه، انسان را خلیفه الله در عالم معرفی می کند و این در تباین و تضاد کامل با هستی شناسی ماتریالیستی مدرنیته با معرفت شناسی حس گرا و تجربی می باشد که خودبنیادی انسانی مادی و ابزار ساز را در خود دارد. همچنین این پژوهش عنوان می سازد اختلاف در مبانی معرفت شناختی، هستی شناختی و انسان شناختی این دو نظام و همچنین دین و عقلانیت این دو تمدن، اختلاف در قلمروهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... را به دنبال دارد و نتیجه ی این امر آن است که توسعه به مفهوم اسلامی متفاوت از توسعه ی غربی خواهد بود. ضمن آنکه این پژوهش، ناظر به بحران در مدرنیته نیز مى‏باشد و این نوشتار در صدد ارائه این مطلب است که نه تنها مبانی توسعه ی غربی با آنچه در تمدن اسلامی است، متفاوت و حتی متباین است؛ بلکه در دوران کنونی که مدرنیته با بحران های تمدنی روبرو است ضعف الگوهای غربی بیش از پیش عریان شده است و جایگزین های پیش روی مدرنیته که در نگاه این رساله جریان هایی از جمله سنت گرایی، پست مدرنیسم و اسلام در قالب انقلاب اسلامی با محوریت حکومت الله است، از جایگاه های رو به تزایدی برخوردارند و با بحران موجود در تمدن غرب رجوع به الگوهای توسعه ی غربی ناشی از این تمدن بیش از پیش برای جوامع غیر غربی به خصوص برای جوامع اسلامی و از جمله ایران اسلامی نه تنها ارتجاع بلکه انقطاع از هویت تاریخی و در نتیجه بحران و سرگشتگی هویتی و نهایتاً ناکامی را به دنبال دارد. شایان ذکر است از نظر نگارنده از آنجا که پرسش از هویت تاریخی و تمدنی اسلام تنها با انقلاب اسلامی صورت گرفته است بحث از تمدن اسلام و احیای آن با انقلاب اسلامی معنا می یابد.

معیار فضیلت نزد خداوند متعال تقوی و پرهیزگاری است و این معیار بر همه فرزندان آدم و حوا علیهماالسلام چه مرد و چه زن بطور یکسان منطبق است. اما واقعیات جامعه و تاریخ بگونه ای دیگر رقم خورده است. ارزش و جایگاه اجتماعی زنان و مردان همواره به صورت نابرابر تحقق یافته و این نابرابری تقریبا در همه موارد به نفع مردان شکل گرفته است. مردان در راستای تقویت و تداوم برتری خود در بسیاری از موارد از حدود و حقوق خود تجاوز کرده و ستمهای فراوانی بر زنان وارد کرده اند و این اوضاع و احوال ستم آلود و تبعیض آمیز هر چند در شکلها و پوششهای جدید تا زمان حاضر استمرار یافته است. جنبش فمینیسم به عنوان مهمترین داعیه دار طرفداری از حقوق زنان در دوران معاصر، تلاش گسترده ای را در ابعاد مختلف برای معرفی نابرابریها و ستمهای جنسی و تبیین و ریشه یابی آنها و همچنین ارائه راهکارهایی برای رفع نابرابری و ستم جنسی در خانواده بطور خاص و در محیط اجتماعی بطور عام سامان داده است. این نوشتار ضمن مروری بر تلاشهای نظری فمینیستی در زمینه های یاد شده، با معرفی دیدگاه اسلام در همین زمینه ها، مقایسه ای بین دیدگاه اسلام و دیدگاههای فمینیستی را در اختیار خوانندگان قرار خواهد داد.

در این پژوهش سنت های زبان شناسی غرب و اسلام از منظر مسائل نحوی و معنا شناسی مورد تطبیق قرار گرفتند . هدف از انجام این پژوهش آشنایی با گسترش نظرات و پژوهش های اندیشه گران تمدن های غربی و اسلامی درباره زبان بود ، که به عمیق تر شدن بینش و دانش ما در این زمینه کمک می کند و تصویری واضح تر و عمیق تر از علم زبان شناسی به دست می دهد . و هم چنین با شناخت پیشینه بومی علم زبان شناسی در فرهنگ اسلامی زمینه برای بومی سازی این علم در سطح آکادمیک فراهم می شود . در رساله حاضر جنبه های محدودی از نحو و معنا شناسی در دو سنت زبانی یادشده مورد مقایسه قرار گرفت و نشان داده شد که علی رغم تمایز خاستگاه و دستاوردهای زبان شناختی آن ها ، در بسیاری از موارد نیز به هم شباهت دارند .در این پژوهش ، پژوهشگر تلاش کرد ضمن بررسی و توصیف ارتباط متقابل آرای دانشمندان اسلامی و زبان شناسان غربی ، نشان دهد که سنت زبان شناسی اسلامی تا چه حد به زبان شناسی نوین نزدیک است . طوری که می توان خاستگاه انقلاب علمی زبان شناسی را در میان آرای دانشمندان مسلمان، به خصوص سیبویه ، جست . نگارنده در این پژوهش به دلیل جلوگیری از گستردگی و پراکندگی مطالب ، به ذکر نمونه های محدود اما برجسته و مهم در حیطه های نحوی و معنایی پرداخت و آن ها را در دو سنت مورد ارزیابی و تطبیق قرار داد . در این رساله که به روش کتابخانه ای نگاشته شد ، منابع و کتاب های گوناگونی درباره زبان ، دستور و فرهنگ عربی ، زبان شناسی سنتی و نوین غربی و زبان شناسان برجسته جهان و اسلام مورد استفاده قرار گرفت . در این پژوهش تاثیری که هر دو سنت زبان شناسی از یکدیگر پذیرفته اند ، مورد واکاوی قرار گرفت و نکات متعددی از تشابه و تفاوت آن ها بیان شد .

یافته های جرم شناسی و بزه دیده شناسی نشان داده اند که برخی از افراد به دلیل خصوصیات خاص زیست‌شناختی ،روان شناختی واجتماعی بیشتر از سایرین در معرض بزه دیدگی قرار دارند زنان جزء اين دسته از افراد مي باشند.عوامل موثري بر بزه ديده شدن زنان نقش دارند كه مي توان به عوامل شخصيتي بزه ديده،عوامل فرهنگي ،آداب ورسوم نادرست ،فرار دختران وزنان از محيط خانه ،پاره‌اي از تفاسير غلط نسبت به دين، اختلال و انحراف در کانون خانواده، ،خشونت رواني و موارد ديگر اشاره کرد . سياست جنائي تقنيني ايران و اسلام در خصوص پيشگيري از بزه ديدگي زنان راهكارهائي را پيشنهاد مي كند كه از آن جمله تدابير حمايتي غير كيفري و كيفري است .در مورد تدابير حمايتي غير كيفري مي توان از مواردي چون: ترويج ارزش‌هاي ديني و اخلاقي، ترويج حجاب كامل اسلامي ،ایجاد زمینه های استقلال اقتصادی زنان ،اجرای احکام لعان،ازدواج موقت، اصلاح آداب و رسوم اجتماعي،افزايش سطح آگاهي بزه ديده نام برد.اما در خصوص تدابير حمايتي كيفري ، جرم انگاري رفتار هاي آسيب زا نسبت به زنان و تشديد كيفردر مواردي كه زنان موردبزه ديدگي قرار مي گيرند نیز می تواند راهکار مناسبی برای پیشگیری از بزه دیدگی زنان باشد .