جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

وظیفة الانام فی زمن غیبة الامام علیه‌السّلام به زبان عربی اثر میرزا محمدتقی موسوی اصفهانی (۱۲۶۲- ۱۳۰۸ ق) می‌باشد.اثر به بیان پنجاه و چهار وظیفه برای شیعیان و محبین امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف در دوران غیبت که باید بر آن‌ها مواظبت و عمل نمایند، پرداخته است.می‌توان گفت اثر، دستور العمل شیعیان در دوران غیبت می‌باشد. اثر در مرکز بررسی‌های تخصصی امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف نجف اشرف چاپ و منتشر شده است و هدف آن‌ها از این گونه اقدامات تعلیم فرهنگ مهدویت و قوت و شوکت مکتب تشیع و حفظ و حراست پیروان آن ذکر شده است. مولف اتمام نگارش خود را در پایان اثر،ربیع الثانی ۱۳۳۲ ق تبت نموده است. شناخت و معرفت امام عصر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، بنا بر دلائل عقلیه و نقلیه ضروری و واجب است و بدون آن هیچ عبادت و اطاعتی پذیرفته نیست و همچنین بر هر فرد با ایمان واجب است، وظایفی که ائمه هدی علیه‌السّلام خصوصا امام زمان علیه‌السّلام مقرر و تبیین نموده‌اند، انجام دهند و یکی از آن وظایف، سعی و کوشش در خدمت به آن بزرگواران، اطاعت و حمایت از امام عصر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف به هر عنوان و با استفاده از هر وسیله مشروع می‌باشد. مولف در دو جزء با بهره گیری از منابع روایی و ادعیه به گوشه‌ای از وظایف مومنین در دوران غیبت که باید به آن اهتمام ورزند، سعی نموده تا به قسمتی از خدمت به آن حضرت اقدام و دست زده باشد. مولف علاوه بر ذکر این وظایف، در لابه لای این مباحث به نقل بعضی از زیارات و ادعیه، صفات، خصوصیات و نشانه‌های زمان ظهور آن حضرت و همچنین به ذکر بعضی از فوائد در خصوص دعا نمودن به آن حضرت، طی فصولی اشاره می‌کند. مولف در ابتدای جزء اول به بازشماری وظایف بیست و پنج گانه مومنین می‌پردازد. برخی از وظایف مهم این جزء عبارتند از: انتظار فرج ، تسلیم امر خدا بودن و ترک تعجیل در ظهور ایشان، انجام مستحبات به نیت امام علیه‌السّلام ،شناخت صفات امام عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و اراده بر یاری ایشان در هر حال، ناله و گریه نمودن بر فراق ایشان، اظهار و شوق به دیدن روی نورانی آن حضرت، قربانی دادن به نیت سلامتی آن حضرت، ذکر فضایل امام علیه‌السّلام و دعا برای تعجیل در ظهور و درخواست پیروزی و یاری رساندن به ایشان. دعاهای نقل شده، از ائمه علیه‌السّلام در خصوص آن حضرت بسیار است و مولف در فصل دوم، پنج دعا و در ادامه، زیارت آل یاسین را که در کتاب احتجاج مروی است که حضرت صاحب الزمان در توقیع شریف به سوی محمد بن عبدالله جعفر حمیری امر فرموده بود که هر گاه بخواهند مرا زیارت کنند و به سوی من توجه نمایند، پس اینچنین زیارت کنید و سپس دعای صغیر و نماز صاحب الامر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف را می‌آورد. فصل بعدی در بیان بعضی از خواص و فوائد دعا نمودن به آن حضرت و طلب حضورش را از خداوند نمودن، می‌باشد که مولف چهارده فایده با استفاده از آیات و اخبار برای آن ذکر می‌کند؛ از جمله باعث طولانی شدن عمر، نوعی ادای حق آن حضرت، باعث دفع بلاها از شخص دعا کننده، دعا به آن حضرت اظهار محبت و دوستی به ایشان است و این اظهار محبت به ذریه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ادای مزد رسالت می‌باشد و باعث رسیدن شفاعت حضرت رسول صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم می‌شود، در ادامه این فصل، مولف با نقل چهارده حدیث از معصومین علیه‌السّلام در رابطه با غیبت آن حضرت می‌پردازد. فصل سوم، مولف با ذکر اخباری به این نکته متذکر می‌شوند که هر فرد باید بداند از برای ظهور حضرت صاحب الامر وقت معینی در اخبار بیان نشده است و در کمال الدین از حضرت امام صادق علیه‌السّلام روایت شده که فرمودند: کسانی که وقت برای ظهور آن حضرت معین می‌کند، دروغ می‌گویند. و در ادامه، عریضه‌ای که برای امام عصر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ارسال شده و در کتاب بحارالانوار آمده، از سوی مولف در اثر گنجانده شده است. جزء دوم با ذکر وظایف منتظران (۲۹ مورد دیگر) شروع می‌شود. برخی از وظایف مهم شمرده شده، در این جزء عبارتند از: علماء باید علم خود را ظاهر و به کسانی که جاهل یا نادان هستند، طریق جواب مخالفین را بیاموزند تا گمراه نشوند و اگر دچار حیرت و سرگردانی شده‌اند از آن نجات یابند، اظهار محبتی و دوستی به آن حضرت و دعا به یاران ایشان، نفرین بر دشمنان آن حضرت، درود و صلوات فرستادن بر انصار و یاران ایشان، به نیابت از آن حضرت حج به جا آوردن و طواف نمودن، تجدید بیعت و عهد نمودن با آن حضرت در هر وقت ممکن، و اگر شخصی وقت معینی برای ظهور آن حضرت ذکر نمود او را تکذیب و دروغ گو پندارند. از جمله مطالب مهم و لازم در دوران غیبت کبری بنا بر ادله عقلی و نقلی، دانستن صفات و خصوصیات، علائم و نشانه‌های وقت ظهور می‌باشد و مولف در فصل چهارم به ذکر بیست مورد از این موارد می‌پردازند. و در فصل پایانی اثر، مولف به نقل دعای عهد از کتاب زاد المعاد پرداخته است.

علم اليقين في أصول‌الدين يكى از بهترين كتب كلامى است كه توسط فيض كاشانى به رشتۀ تحرير درآمده است. مؤلف اين كتاب را با اسلوبى كاملا متفاوت از ديگر كتب كلامى نگاشته است. در اين كتاب او نه از اسلوب فلسفى افراطى پيروى كرده است و نه از اسلوب اخبارى تفريطى، بلكه طريقۀ جديدى براى بيان مطالب كلامى ابداع كرده است كه مبتنى بر مفاهيم قرآنى است. او مطالب كلامى را طبق سير نزولى و صعودى موجودات كه مستفاد از آيۀ كريمۀ«إنا لله و إنا اليه راجعون» است بيان مى‌كند. مؤلف قبل از «علم اليقين»، كتاب كلامى ديگرى بنام «عين اليقين» تأليف كرده و در آن به اسلوب فلسفى و عقلى سخن گفته است. مؤلف اين كتاب را در زمان حيات استادش صدر المتألهين نگاشته است.او از كتابت علم اليقين در سال 1042ق فارغ گشته است و ظاهرا در اين زمان او در شيراز و در خدمت ملا صدرا به تلمذ مشغول بوده است. اين كتاب در سال 1418 ه‍.ق همراه تعليقات و تصحيح آقاى محسن بيدارفر توسط انتشارات بيدار در قم بچاپ رسيد. مؤلف مجموع مطالب كلامى را در چهار مقصد بيان مى‌كند:1-العلم بالله 2-العلم بالملائكة 3-العلم بالكتب و الرسل 4-العلم باليوم الآخر.او هريك از اين مقاصد را نيز به ابوابى تقسيم مى‌كند. "جلد دوم" •

کتاب «البيان في حوادث آخر الزمان» نوشته محمد رضی رضوی، مجموعه‌‌ ای از روایات مربوط به «علایم ظهور» است. در این اثر، بسیاری از وقایع مقارن ظهور امام زمان (عج) از جمله انتشار ظلم و جنایت و فساد اخلاقی در جوامع بشری، وقوع زلزله‌ ها و جنگ‌ های متعدّد، وقوع برخی از بلایا و بیماری‌ ها، خشكسالی و سیل‌ های مخرب و... كه در روایات متعدّدی به آنها اشاره شده است، گردآوری شده است. نگارنده به ظهور و افول برخی از قدرت‌ ها و فتنه‌ ها در آخرالزمان اشاره كرده و برخی از مصادیق مربوط به روایات را بیان كرده است.

«کتاب النور فی الامام المستور» اثر محمدباقر بهاری همدانی (۱۲۷۰- ۱۳۳۳ ق) می‌ باشد. اثر، در صدد بیان ادله اثبات وجود حضرت مهدی علیه‌السّلام است. مولف در مقدمه، اشاره‌ ای به نیاز وجود شخصی که جاپای نبی اکرم صلی‌ الله‌ علیه‌ و‌ آله‌ وسلّم گذاشته، وظایف او را در خصوص هدایت و تبلیغ دین بین مردم انجام دهد، می‌ پردازد. و در ادامه در باب اول به وجود امام و وجوب آن، بحث از اطاعت نمودن از اوامر امام و بعضی از ویژگی‌ ها و صفات امام از طریق روایات اشاره می‌کند. نویسنده در ابواب هشت گانه، افزون بر اثبات وجود حضرت مهدی علیه‌ السّلام درباره امامت عامه و خاصه، امامان دوازده گانه، جایگاه و فضیلت اهل بیت در قرآن و حدیث پرداخته و با استناد به روایات از متون قدیم شیعه و اهل سنت، ضمن بیان مشترکات شیعه و اهل سنت در این زمینه، تمایزات هر یک را یادآور می‌ شود. همچنین مولف با تکیه به کتاب‌ هایی درباره حضرت مهدی علیه‌ السّلام ، داستان‌ هایی از ملاقات عالمان و شخصیت‌ ها با آن حضرت را نقل کرده است. وی در بخش خاتمه، برخی از مدارک و منابعی که در نگارش اثر از آنها سود جسته است را، معرفی می‌ کند.

«مقومات الانتصار و تکالیف الانتظار» اثر مهدی حمد فتلاوی، به بررسی عوامل مؤثر در پیروزی قیام جهانی حضرت مهدی عجّل‌ الله‌ فرجه‌ الشریف و تکالیف منتظران آن حضرت پرداخته است. کتاب به زبان عربی و در سال ۲۰۰۳ میلادی نوشته شده و انگیزه نویسنده، اهمیت پرداختن به موضوع و مباحث مهدویت می‌ باشد. بخش نخست، به بررسی و پاسخ به این سؤال پرداخته است که چگونه حضرت مهدی عجّل‌ الله‌ فرجه‌ الشریف بر دشمنان خود در دول مستکبر و طاغوتی جهان که دارای انواع سلاح‌ های پیشرفته و مدرن هستند، پیروز خواهد شد، با این که ایشان فاقد این گونه سلاح‌ ها می‌ باشند. دوم، در سه بخش، اختصاص دارد به بررسی عوامل مؤثر در یاری رساندن به آن حضرت و تکالیف منتظران، شامل: ۱- تکالیف ایمانی: از جمله تمسک به تقوا، ورع، اخلاق حسنه، اطاعت از اهل بیت علیه‌السّلام و... ۲- تکالیف اعتقادی انتظار: تمسک به امامت ائمه علیه‌ السّلام و ثبات بر اعتقاد به امامت حضرت مهدی عجّل‌ الله‌ فرجه‌ الشریف علی رغم طولانی شدن غیبت و انتظار. ۳- تکالیف جهادی که روایات مربوط به فراهم کردن اسلحه، نیروی نظامی و آماده بودن برای یاری آن حضرت، به آن دلالت دارند. در پایان، به چند سؤال در رابطه با حضرت مهدی عجّل‌ الله‌ فرجه‌ الشریف و علائم ظهور ایشان پاسخ داده شده است، از جمله این که: ۱- مؤمنین در عصر ائمه علیه‌ السّلام دارای فضیلت بیشتری هستند یا در غیبت؟ ۲- آیا امام مهدی عجّل‌ الله‌ فرجه‌ الشریف به دست یک زن به شهادت می‌رسند؟ ۳- مدت حکومت آن حضرت، چند سال است؟ و...

«مسند الإمام الصادق أبي‌عبدالله جعفر بن محمد عليهما السلام» تأليف شيخ عزيزالله عطاردى، هفتمين كتاب از مجموعه بزرگ «مسانيد الأئمة(ع)» است كه به زبان عربى در 22 جلد منتشر شده است. در اين كتاب اخبار و احاديث حضرت امام صادق (ع) در موضوعات مختلف گردآورى و دسته‌بندى شده است. احاديثى كه در اين مسند گرد آمده بر سه بخش است: 1- احاديثى كه مربوط به زندگى و شخصيت و روابط آن معصوم است كه در 12 باب آمده است. 2- احاديثى كه آن معصوم در موضوعات مختلف بيان كرده‌ اند كه هم چون ساير مجموعه‌ هاى حديثى در ضمن كتاب‌ هايى مشتمل بر ابواب متعدد ذكر شده است. 3- راويانى كه از آن معصوم نقل حديث كرده‌ اند، به‌ همراه ياد كرد آنها در كتب رجال. عطاردی، مباحث كتاب را از منابع معتبر شيعه و سنى گردآورى نموده است. نويسنده در مقدمه كتاب توضيحات مختصرى درباره كتاب و مباحث مطرح‌ شده در آن نوشته است. جلد سوم این مسند، روايات امام صادق (ع) را همانند كتاب كافى كلينى در موضوعاتى چون علم، توحيد، نبوت، امامت و مانند آن دسته‌ بندى كرده است.

«العد التنازلى فى علائم ظهور المهدى آخر اوصياء الرسول المصطفی صلی الله علیه و آله» اثر عباس تبريزيان، شرح نشانه‌ هاى ظهور حضرت مهدى (عج) بوده و نويسنده سعى كرده است تا با ذكر آيات و احاديث، به‌ ويژه احاديث شيعه، مطالب خود را مطرح سازد. كتاب به زبان عربى و در سال 1424 ق، نوشته شده است. شناخت علائم واقعى ظهور، انگيزه تأليف كتاب بوده و آنچه باعث اهميت آن شده است، دسته‌ بندى علائم ظهور و بررسى علائم حتمى آن مى‌ باشد. بخش اول، با بررسى امكان تسلط بر كل عالم آغاز شده است. نويسنده معتقد است كه امام زمان (عج) بر كل جهان مسلط شده و آن را به‌ سوى خير و صلاح هدايت خواهد كرد. وى در چگونگى تحقق اين امر و شكست صاحبان قدرت از آن حضرت، شش احتمال را مورد تحليل و بررسى قرار داده است. وى پس از بيان حكمت غيبت امام مهدى (عج)، اسباب عدم تعيين دقيق وقت ظهور را بررسى نموده است. ايشان معتقد است كه درك سبب عدم توقيت در زمان ائمه (ع)، كار مشكل و سختى بوده، اما امروزه، پس از گذشت چهارده قرن، مى‌ توان به حكمت آن پى برد و علت آن منتفى شدن محذورات اين امر مى‌ باشد. آخرين بخش، در شش قسمت، اختصاص دارد به بررسى امورى كه اخبار بر وقوع آنها قبل از ظهور دلالت دارند؛ بدون آنكه به علامت ظهور بودن آنها تصريحى شده باشد، اما قرائن و شواهدى وجود دارد كه به نزديك بودن زمان آنها با زمان ظهور دلالت مى‌ كند.

«الامام المهدی فی القرآن و السنة» اثر سعید ابومعاش است که نگارنده، آیات و روایات امام مهدی علیه‌السّلام را به ترتیب سوره‌های قرآن کریم جمع آوری کرده است. کتاب به زبان عربی و در علم کلام تالیف شده است. مؤلف، آیات و روایاتی را جمع آوری کرده که تصریحا و یا تلویحا به مساله مهدویت اشاره داشته و آن‌ها را به صورت دقیق، منظم و مبوب، گردآوری نموده است.