جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نوشتار حاضر فیلم آرگو را مورد بررسی قرار داده که حادثه تاریخی فرار شش دیپلمات آمریکایی از ایران در جریان بحران گروگان گیری سال 1979 و ایران هراسی و اسلام هراسی را روایت می کند. این مقاله همچنین فیلم میلیونر زاغه نشین و نقش زاغه نشینان مسلمان و زندگی سخت آن ها و فیلم آواتار را بررسی می کند که روایت جنگ بین نوع انسان و مردم بومی سیاره پاندوراست. انسان ها این سیاره خیالی را استثمار می کنند و مردم بومی آن را سرکوب می کنند که در واقع بازتابی از رهیافت شرق شناسی جدید در مورد ایرانیان، مسلمانان هند و شرق شناسان در رسانه های غربی است. با اجتناب از بکار بردن نمود صورت های سفید و عدم کاربرد استعمارگری و نژادپرستی در این فیلم تلاش شد تا برتری فرهنگ غرب نشان داده شود. آرگو کلیشه فکری غرب در مورد ایران و ایرانیان را به تصویر می کشد، میلیونر زاغه نشین مناطق فقیرنشین را به عنوان مناطق بی ثمری نمایش می دهد که دنیای خود را دارند و آواتار استعمارگری را در معنای شرق شناسی آن نشان می دهد که یک رهیافت علمی و جنگی است. با این حال، مبنای فکری هر سه فیلم شرق شناسی در مورد ایرانیان، مناطق فقیرنشین مسلمان و شرق شناسان است که پوششی احساسی از شرق شناسی جدید در رسانه های نوین به خود گرفته است.

اعتماد و تاثیرات آن در روابط بین الملل به طور کلی و به ویژه در تاثیرات آن در شکل دادن به محیط خصومت های بلندمدت در سال های اخیر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. این مقاله موضوع و نقش اعتماد در شکل گیری روابط ایران و آمریکا، تاثیرات آن در ساختار پیچیده تعاملات بین دو کشور، و به ویژه نقش آن در شکل دهی و تاثیر بر مذاکرات چندجانبه موضوع هسته ای را مورد بررسی و بحث قرار می دهد. این مقاله بحث اعتماد را در چارچوب نظریات روابط بین الملل مطرح می کند و دیدگاه ها و رهیافت های متفاوت دو کشور در مورد اعتماد، میزان خطرپذیری آن ها در مورد «علامت دادن های پرهزینه» و «بازی اعتماد» را بررسی می کند. این نوشتار ارتباط پیچیده و مهم بین مقوله اعتماد و «فرهنگ استراتژیک» ایران و آمریکا را تشریح می کند و با ارائه مفهوم «غرور طبیعی» در هویت سیاست خارجی آمریکا، پیامدهای آن برای محرکه های اعتماد و در نهایت «موازنه موثر» بین دو کشور را مورد بررسی قرار می دهد.

شکل گیری انقلاب ایران در سال 57، روابط ایران و آمریکا به عنوان دو متحد را به شدت تیره و تار ساخت. هر چند این روابط همواره بر تخاصم پایه گذاری شده و دو طرف در آن زمان از هیچ اقدامی برای دشمنی فروگذاری نکردند اما در این میان می توان به سال های 65- 1363 (86 - 1984) اشاره کرد که روابط دو بازیگر از این قانون مستثنی گردیده است و دو طرف سعی در برقراری ارتباط غیررسمی با یکدیگر دارند. آنچه در این نوشتار مورد بررسی قرار می گیرد، بررسی دلیل نزدیکی ایالات متحده به ایران طی این سال ها است. در این نوشتار به این سوال پاسخ می دهیم که چرا به رغم دشمنی ها و فضای خصمانه میان دو کشور، ایالات متحده راه نزدیکی به ایران را می پیماید؟ فرضیه ای که در این نوشتار مورد بررسی قرار می گیرد بحث «ترس از نفوذ کمونیسم در ایران» است. این ترس سبب شد که آمریکا برنامه ای را برای نزدیکی به ایران طراحی کند که نهایتا خود را در واقعه ای به نام «ایران گیت» یا «ایران - کنترا» نشان داد. به بیان دیگر فرضیه تحقیق عبارت است از: ترس از نفوذ کمونیسم در ایران منجر به تلاش ایالات متحده آمریکا برای نزدیکی به ایران در سال های 65 - 1363 شد.

ایران در سال 2005 به عنوان عضو ناظر به سازمان همکاری شانگهای پیوست و یک سال بعد برای عضویت کامل در این سازمان درخواست داد. این درخواست بحث های زیادی را در بین اعضای سازمان مذکور، در داخل ایران و خارج از این سازمان و در عرصه سیاست بین الملل به همراه داشت. بخش مثبت این درخواست این است که اهمیت استراتژیک و منابع عظیم انرژی ایران انگیزه زیادی به اعضای سازمان همکاری شانگهای می دهد. بعد منفی نیز این است که چالش ایران با غرب، به ویژه در مورد برنامه هسته ای، مانع پذیرش ایران توسط اعضای این سازمان می شود، از آنجا که آن ها نگران شرایطی هستند که در برابر آمریکا و غرب قرار بگیرند. این مقاله در تلاش است تا این مباحث را در چارچوبی نظریه نئورئالیسم دنبال کند و این رویدادها را به کمک تحلیل های تاریخی و بر اساس چارچوب تاریخی آن ها بررسی نماید. با در نظر گرفتن فضای بین المللی کنونی، عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای دور از دسترس است و تا حد زیادی به پیشرفت مذاکرات آینده در پرونده هسته ای ایران و روابط بین این سازمان و غرب بستگی دارد.

نوشتار حاضر درصدد تبیین سیاست خارجی دهه نخست جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه در چهارچوب راهبرد توسعه نفوذ انقلابی است. هدف این راهبرد حفظ انقلاب و نظام سیاسی جدید با گسترش مرزهای انقلاب به خارج از کشور و ایجاد محیط منطقه ای مناسب برای تداوم حیات انقلاب اسلامی و توسعه آن بوده است. این نوشتار که تلاش می کند از ظرفیت ها و مولفه های مفهومی نظریه واقع گرایی نوکلاسیک برای تبیین راهبرد توسعه نفوذ انقلابی در سیاست خارجی دهه نخست جمهوری اسلامی ایران استفاده کند به این پرسش می پردازد که مهمترین عوامل شکل گیری، تداوم و تضعیف راهبرد توسعه نفوذ انقلابی در سیاست خارجی ایران در دوره مورد نظر چه بوده است و همچنین سعی دارد تا ابعاد و تغییرات مختلف مربوط به این راهبرد را مورد بررسی قرار دهد. در این راستا استدلال می شود که ساختار و تحولات نظام بین الملل و منطقه ای متغیرهای مستقل شکل دهنده، تداوم و تضعیف راهبرد توسعه نفوذ انقلابی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه بوده اند، با این حال تاثیرگذاری این متغیرها بر سیاست خارجی از طریق متغیرهای میانجی سیاست داخلی مانند ایدئولوژی و هویت نظام سیاسی جدید، فهم و بینش رهبران از تحولات و همچنین میزان توان بسیج منابع در راستای اهداف سیاست خارجی صورت گرفته است.

رقابت میان دیدگاه های مختلف اسلامی امری قدیمی است و تحولات اخیر خاورمیانه نیز فرصتی مجدد برای تشدید رقابت میان آن هاست. صرف نظر از دیدگاه هایی که اقتصاد، ناسیونالیسم، جنگ های داخلی، دموکراسی خواهی و دیگر مسائل را علت اصلی این تحولات می دانند، این مقاله فرض را بر آن قرار داده است که اسلام گرایی ریشه اصلی تحولات جدید خاورمیانه است. بر این اساس چهار الگوی مختلف مورد بررسی قرار می گیرند: نوعثمانی گرایی، سلفی تکفیری که به دو دسته سلفی درباری و جهادی تقسیم می شود، اخوان المسلمین مصر و جمهوری اسلامی ایران. این چهار الگو مهمترین دیدگاه های اسلامی رقیب هستند که نگرش های متفاوتی به اسلام دارند. حال از میان این الگوها، کدامیک به لحاظ منطقی از قابلیت بیشتری برای تسری در تحولات اخیر خاورمیانه برخوردار است؟ فرضیه اصلی مقاله آن است که در میان الگوهای مذکور الگوهایی می توانند به تقاضای اسلام خواهی منطقه پاسخ دهند که دو ویژگی داشته باشند: جایگاه سیاسی اسلام و انعطاف پذیری عمل سیاسی را پذیرفته باشند. بر این اساس، ابتدا ماهیت و نوع نگرش هر یک از دیدگاه ها به اسلام تبیین می شود. سپس، با توجه به فرضیه مذکور میزان توانایی این الگوها برای پاسخگویی به تقاضاهای اسلام خواهی منطقه مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتیجه آن بوده که از میان الگوهای مذکور، جمهوری اسلامی ایران به لحاظ برقراری رابطه مناسب میان عقل و شرع از توان منطقی بیشتری برای تسری در تحولات اخیر خاورمیانه برخوردار است.

در دنیای کنونی بازتاب و وجهه یک کشور در بین افکار عمومی بیش از گذشته اهمیت دارد و تا حد زیادی می تواند به موفقیت یا شکست سیاست های آن منجر شود. از این نظر تلاش برای تاثیرگذاری و شکل دهی به افکار عمومی در سال های اخیر مورد توجه دولت های مختلف قرار گرفته است. آمریکا یکی از کشورهایی است که بیش از سایرین به این مساله توجه دارد و فعالیت های خود را در قالب دیپلماسی عمومی پیگیری می کند. در سال های اخیر تغییر اذهان عمومی در منطقه خاورمیانه یکی از اهداف دیپلماسی عمومی این کشور محسوب می شود. ایران نیز دارای برنامه هایی برای معرفی الگوی انقلاب اسلامی به جهان و تاثیرگذاری بر اذهان عمومی جهانی است و با توجه به قرابت های مذهبی، فرهنگی و جغرافیایی به ویژه به مردم منطقه خاورمیانه توجه دارد. این مقاله درصدد است تا دیپلماسی عمومی دو کشور ایران و آمریکا را در خاورمیانه مورد مقایسه قرار دهد. و این پرسش را دنبال می کند که فعالیت های دیپلماسی عمومی آمریکا و ایران در منطقه در مقایسه با یکدیگر را تا چه حد می توان موفق دانست؟ این مقایسه به ویژه معطوف به برخی جنبه های کلیدی دیپلماسی عمومی دو کشور می شود که از جمله اهداف، مخاطبان، منابع قدرت نرم، ابزارها و میزان موفقیت آن ها را در این زمینه در بر می گیرد.