جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از اصول معاشرت، معاشرت بر مدار «معروف» است. معروف، هر کاری است که به دید عقل و نقل، نیکو و زیبا باشد و منکَر هر کاری است که نزد عقل و نقل ناشناخته باشد. معروف، همه اموری را که عنوان‌هایی مانند خیر، صلاح، فلاح، جمیل و حَسَن بر آنها منطبق‌اند، دربرمی‌گیرد و با همین معیار، اموری که عنوان‌هایی مانند شرّ، فساد و قبیح بر آنها منطبق‌اند، منکَرند. معاشرتِ معروف‌مدار معنایی‌ گسترده‌تر از قانونمداری‌ و عدل‌گرایی‌ دارد و افزون بر رعایت حق‌ قانونی‌ و عادلانه، کارهای‌ متعالی اخلاقی‌‌ را نیز دربرمی‌گیرد. در قرآن کریم، معروف‌مداری در مصادیقی از معاشرت یاد شده است: در معاشرت با همه مردم؛ با پدر و مادر؛ با زنان؛ با اقشار آسیب‌پذیر؛ در سخن گفتن؛ در وصیت؛ در قصاص و دیه.

درباره چگونگی زمین أخروی در مقایسه با زمین دنیوی ابهام‌هایی وجود دارد. آیه 48 إبراهیم: «یَوْمَ تُبَدَّلُ الأَرْضُ غَیْرَ الأَرْضِ وَ السَّماواتُ وَ بَرَزُوا لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ» به‌صراحت از تفاوت زمین دنیوی و أخروی سخن به‌میان آمده است. مفسران، تفاسیر و تأویل‌های مختلفی را درباره این آیه داشته‌اند. برخی تبدّل یادشده در قرآن را از جنس تبدّل در صفات و أعراض و گروهی آن را تبدل ذاتی و جوهری دانسته و برخی نیز از فهم‌ناپذیری نوع تبدّل مورد بحث سخن گفته‌اند. تلاش این مقاله بر آن است تا ضمن تبیین أقوال گوناگون موجود، با عنایت به ریشه مشترک اختلاف آراء راهکاریی جهت حل اختلاف‌ها و برون‌رفت از ابهام‌ها ارائه نماید؛ ازاین‌رو با بیان مطالبی از تفسیر ملاصدرا و حرکت جوهری این احتمال می‌‌رود که این تبدل باید به‌صورتی باشد که در عین حالی که ویژگی‌های ماده را ندارد و ذاتاً عوض می‌‌شود، به‌صورتی نباشد که یک نظامی جمع شود و نظام جدیدی جایگزین آن گردد.