جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع «هفت آسمان و زمین» از مسائل بحث‌انگیز میان مفسران است. برخی با رویکرد علمی، به ذکر احتمالات مختلف پیرامون آیه دوازده سوره طلاق پرداخته، آن را بر عوالم مادی و کرات آسمانی تطبیق نموده‌‌اند؛ اما به نظر، این‌ نحوه تفسیرها و تطبیق‌ها نه تنها به رفع ابهامات کمک نکرده، بلکه بر مشکالات افزوده است. پژوهش حاضر به شیوه توصیفی ـ تحلیلی و با گرایش انتقادی بر آن است، ضمن بررسی معناشناسانه مفردات و ترکیبات آیه، به استناد روایات معصومان(ع)، و نظریات اندیشمندان، این نتیجه را مستدل نماید که، مراد از آسمانها و زمینهای‌ هفتگانه، تنها جهان مادی نیست؛ بلکه مقصود، مجموعه عوالم و مراتب هستی است که تحت اراده و تدبیر الهی اداره می‌شوند (یتنزّل الأمر بینهنّ). بنابراین تحمیل یافته‌های علمی بر «سبع سماوات»، تلاشی نافرجام و پایه اشکالات متعددی است که این نوشتار به تبیین آنها پرداخته است.

متشابهات قرآن، یکی از مباحث مهم در تاریخ تفسیر قرآن و مورد توجه علما و مفسران است. از آیات متشابه و مشکل، آیه(اعراف/ 172)می­باشد.نخستین تفسیرها پیرامون آیه، به روایاتی بر می­گردد که به روایات عالم ذر مشهور است. این روایات، بعدها توسط معتزله ومفسران عقلگرا، مورد تردید قرار گرفته تا جایی که برخی با نگاهی نقادانه، در صحت و سقم روایات، تشکیک و یا بطور کلی جریان عهدسپاری را انکارکرده اند. برخی از مفسران، آیه را از باب تمثیل و برخی دیگر، واقعیت خارجی دانسته که مربوط به نشأه دنیااست. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، ضمن قبول عالم عهدسپاری،به بررسی نظریات عارفان و فیلسوفان در خصوص عالم ذر پرداخته که نتیجه حاصل از پژوهش، گویای این است که دلایل مفسران عقلگرا، جهت انکار عالم ذر کافی نبوده و به دلیل عدم شناخت از نفس و مراتب نفسانی است. معرفت نفس و فرا زمانی و فرا مکانی بودن آن، وجود جمعی و یا عقلی انسانها، اطوار مختلفی که نفس انسان می­پیماید؛ در هر طوری، دارای احکام و شرایط متفاوت است و موضوعی است که به حل معضل و مشکل آیه فوق کمک می­کند.