جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تحلیل استنادی، یکی از روش‌های مهم در ارزیابی عملکرد و موفقیت پژوهش است. هدف تحقیق حاضر استفاده از این روش در بررسی مقاله‌های منتشرشده در فصلنامه مطالعات تفسیری، است. بر این أساس 28 شماره از این نشریه که حاوی 248 مقاله منتشرشده در سال‌های 91 تا 97 است، بررسی گردید. همه این مقاله‌ها تألیفی است و 444 نفر در نگارش آن مشارکت داشته‌اند؛ میزان مشارکت استادان معارف اسلامی در تألیف مقاله‌ها 186 نفر در 150 مقاله؛ یعنی 5/60% مقاله‌ها است. کل استنادها 9799 و میانگین آن برای هر شماره 78/349 و هر مقاله 74/39 استناد است که بیش از 96% آن به کتاب‌ها اختصاص دارد. بیش از 76% استنادها به منابع عربی است. پراستنادترین کتاب، پس از قرآن کریم، تفسیر المیزان با 222 استناد است، پراستنادترین مجله، نویسنده و مترجم نیز به‌ترتیب فصلنامه مطالعات تفسیری با 21 استناد، فضل‌ بن حسن طبرسی با 241 استناد و سید محمدباقر موسوی‌همدانی با 37 ترجمه است. میزان خوداستنادی 48 مورد است که سال 96 با 11 مورد، بیشترین فراوانی را داشته است. تمایل نویسندگان مقاله‌ها در این فصلنامه، بیشتر به‌سمت کار گروهی دونفره است. در پژوهش حاضر افزون بر موارد مذکور، تلاش شده تا میزان مشارکت براساس جنسیت، نوع مدرک، میزان مشارکت نویسندگان و محققان نیز مورد مداقه قرار گیرد.

در پیشینه علمی و فرهنگی، واژه «تربیت» شامل تمام ابعاد و اجزای فرایندی است که زمینه تحول اختیاری و آگاهانه آدمی را فراهم می‌کند. براساس نگرش اسلامی این مفهوم دربردارنده تمام اقدام‌ها و تدابیر ازجمله تأدیب، تزکیه، تعلیم و تذکر است که باید در راستای هدفی واحد یعنی شکل‌گیری و تعالی شخصیتی یک‌پارچه و توحیدی به‌طور سنجیده، هماهنگ و درهم‌تنیده سامان یابند. در پژوهش حاضر، در پاسخ به چیستی مدار حرکت انسان در این سیر تربیتی، قرآن کریم به‌عنوان بزرگترین منبع هدایت و تربیت بشر مورد استنطاق قرار گرفته است و با تحلیل و تفسیر آیات مربوط به تعقل و تفکر و بررسی عنصر تفکر در مؤلفه‌های بینشی، گرایشی و کنشی آیات تربیتی قرآن، این موضوع اثبات شده است که محور تربیت بر مبنای آموزه‌های قرآنی، اندیشیدن بوده است و برای شروع، شیوع و نهادینه‌کردن تربیت و هدایت انسان‌ها به‌سمت کمال و رستگاری راهی جز تقویت تفکر بشری وجود ندارد.