جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مهم‌ترین نکات در زندگی امام حسن عسکری؟ع؟ تلاش و تدابیر آن حضرت برای حفظ فرزند و جانشین‌شان حضرت مهدی؟عج؟ بود. شرایط دشواری که خلافت عباسی برای آن امام همام ایجاد کرده بود و دشواری ارتباط با شیعیان ایجاب می‌کرد تا برنامه مناسبی برای حفظ جان حضرت مهدی؟عج؟ طراحی و اجرا شود. این نوشتار بر آن است تا راهکارهای امام حسن عسکری؟ع؟ برای این مهم را به روش وصفی تاریخی و با بهره‌گیری از منابع متقدم تبیین نماید. امام یازدهم برای دفع خطر از فرزندش تدابیر ارزشمندی را اندیشیده و برنامه دقیقی را طراحی کردند که قبل از تولد فرزندش تا زمان شهادت خودشان و حتی بعد از آن در برگرفت و بدین‌وسیله خطر را از ایشان دور کردند. مخفی نگه داشتن بارداری همسر، پنهان بودن تولد، عقیقه توسط دیگران، حضور مستمر در دربار عباسیان و معرفی جانشین خود بدون ذکر نام، تغییر محل سکونت امام مهدی؟عج؟ و نهی از سؤال از نام ایشان از اقدامات آن حضرت بود.

اتان کلبرگ یکی از مستشرقین معاصری است که اعتقاد دارد نظریه امامان اثناعشریه، ساخته و پرداخته شیعیان در زمان غیبت و پس از آن است و قبل از آن چنین چیزی مطرح نبوده است. این دیدگاه که مشابه نظریه بسیاری از مستشرقان از جمله هانس هالم در کتاب تشیع است، براساس فرضیه تکامل تدریجی مذهب شیعه شکل گرفته است. براساس این دیدگاه، عقایدی از قبیل مفهوم امام، ویژگی‌های عصمت و علم امام، تعداد دوازده امام، دوران طولانی غیبت امام دوازدهم و مفاهیمی از این دست، به مرور شکل گرفته و تکمیل شده و متفاوت از اعتقادات شیعیان اولیه است. متکلمان شیعه به شدت با این دیدگاه مخالفند و به نظر می‌رسد (در دسترس نبودن آثار اعتقادی شیعه در قرن دوم) (کم‌اطلاعی از سیر تاریخی کلام شیعه)(عدم توفیق در بازشناسی احادیث صحیح از ضعیف) و وجود برخی مبانی غلط موجب شکل‌گیری این دیدگاه شده است. باور به تطور تاریخی عقاید شیعه را می‌توان در تعابیر کلبرگ درباره شکل‌گیری غلو نیز مشاهده کرد وی غلات را شیعیانی می‌داند که در دوره‌های بعدی مورد تحقیر و کم‌توجهی قرار گرفته‌اند در حالی که غلات از گروه‌های شیعه نبوده و باید از گروه‌های منتسب به شیعه به حساب آیند. غلات از همان ابتدا الوهیت ائمه یا نبوت آنان را مطرح می‌کردند و این ربطی به عقاید شیعه مانند عصمت، علم غیب، مهدویت ندارد. بنابراین سرچشمه غلو، عقاید شیعه نیست. اگر غلات واقعاً شیعه بودند باید از نهی‌های فراوانی که ائمه درباره غلو می‌رسید اطاعت می‌کردند و از غلو دست برمی‌داشتند. کلبرگ، اختلاف نظر بین دو مکتب عقل‌گرا (اصولیون) و نقل‌گرای شیعه (اخباری‌ها) را به نحوی تصویر می‌کند که مؤید روند تکاملی شیعه باشد. در حالی که علیرغم اذعان به وجود دو مکتب متفاوت در شیعه، این مسئله الزاماً به معنای پذیرش تکاملی مذهب شیعه نیست.

ارزیابی کارکرد جامعه منتظر‌، براساس پایبندی او به شناسه‌‌هایی است که از رهگذر دانش وحیانی برگزیده شده‌اند؛ ‏مقام معظم رهبری شاخص علم را برجسته‌ترین ابزارِ سنجش برمی‌شمارند. رویکرد دین به مرتبه دانش، نیز نگرش مقام معظم رهبری به عنوان یکی از اندیشمندان برجسته جهان اسلام به این شاخص، بازگوکننده آن است که علم می‌توند از مهم‌ترین سازه‌های نظام اجتماعی منتظر باشد. نویسنده این نوشتار در تلاش است به روش توصیفی _ تحلیلی به واکاوی شناسه‌های جامعه علمی منتظر از دیدگاه رهبر انقلاب اسلامی باشد. همسویی با رشد و بالندگی تمدن اسلامی، ثبات در جدیت و تلاش علمی، انحصارشکنی و آزاداندیشی علمی، اجتهاد و نواندیشی، قداست علمی، جهش علمی و نافعیت علم؛ دستاورد واکاوی سخنان مقام معظم رهبری در این گفتار می‌باشند؛ در این میان هم‌سویی با رشد و بالندگی تمدن اسلامی، نیز اجتهاد و نواندیشی بیش از سایر یافته‌ها مورد توجه ایشان بود. برآیند پژوهش حاضر در هوشیاری و روشن‌ضمیری متخصصان و دانشمندان عرصه‌های گوناگون علمی به منظور درک بهتر رسالتی که بر عهده دارند و برابرسازی اهداف وسیرِ علمی خود با این شناسه‌ها نقش به‌سزایی دارد.

هدف از انجام پژوهش توصیفی/ پیمایشی حاضر، بررسی آثار دینی، تربیتی و سیاسی اعتقاد به مهدویت در کیفیت‌بخشی به زندگی دانش‌آموزان خرم‌آباد بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهرستان خرم‌آباد به تعداد 8000 نفر بود که از میان آنها نمونه آماری با استفاده از جدول مورگان به تعداد 367 نفر برآورد و به صورت نمونه‌گیری تصادفی گزینش شد. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقّق ساخته روا و پایا بود. به منظور تعیین نرمال بودن داده‌ها از آزمون کولمو گروف اسمیرنوف و برای تأیید صحت فرضیه‌ها از آزمون رگرسیون در محیط نرم‌افزار آماری SPSS استفاده شد. نتایج نشان داد آثار دینی، تربیتی و سیاسی اعتقاد به مهدویت در کیفیت‌بخشی به زندگی دانش‌آموزان مؤثر بوده است.

اهمیت و جایگاه انتظار موجب شده تا در روایات از آن به برترین اعمال امت، بافضیلت‌ترین و بهترین عبادات و برترین جهاد امت، یاد شود. همراهی انتظار با لفظ «فرج» در این روایات بیانگر آن است‌که در انتظار و چشم به راه بودن به فرج و گشایش، نگاه جامعه و سمت و سوی آن به تحول و دگرگونی مثبت با ایجاد بینش‌ها و نگرش‌های صحیح است‌که سعادت و فرج و گشایش را برای مردم در پی خواهد داشت؛ و موجب آمادگی جامعه در زوایا و حوزه‌های مختلف اعتقادی و فکری، اخلاقی و تربیتی، و فرهنگی و اجتماعی، و سیاسی می‌شود. «طرح کلی» بیانگر پایه‌ها و بنیان‌ها و زیرساخت‌هایی است‌که چیزی بر آن استوار باشد و بدان تکیه داشته باشد و به‌واسطه تنوع موضوعاتش متنوع خواهد بود. مانند طرح فطری، طرح عقلی، طرح نقلی و... بررسی طرح کلی مهدویت و انتظار در منظومه فکری اندیشمندان اسلامی موجب می‌شود تا با الهام از آن افکار، جامعه منتظِر خود را برای ایجاد و تحقق جامعه موعود و آرمانی اسلامی که در اندیشه اسلامی از آن به حکومت جهانی امام مهدی7 یاد می‌شود؛ آماده نماید. در نتیجه با شناخت آثار و ابعاد مختلف باور به مهدویت می‌توان در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی برای آینده جامعه اسلامی به منظور احیای تمدن اسلامی از آن کمک گرفت. در نوشته پیش‌رو «طرح کلی فطری و عقلی انتظار در منظومه فکری حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای(مدظله)» مورد بررسی قرار گرفته و به این سؤال که «مهم‌ترین طرح کلی فطری و عقلی انتظار از منظر حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای(مدظله) کدامند؟ پاسخ داده شده است. برای تبیین پاسخ این پرسش به آثار مکتوب و منقول معظم‌له مراجعه گردیده و از روش توصیفی و تحلیلی بهره گرفته شده است. از مهم‌ترین نوآوری‌های این تحقیق، استخراج طرح کلی فطری و عقلی انتظار براساس منظومه فکری حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای(مدظله) است.

شناخت مفهوم دقیق اصطلاحات هر بحث علمی، امری لازم و ضروری است یکی از مباحث علمی پیرامون مهدویت، علائم ظهور است علائم ظهور به معنای نشانه­های ظهور است که قبل از ظهور حضرت مهدی7 اتفاق خواهد افتاد. نوشتار پیش رو به دنبال پاسخ به این سؤال است که چه اصطلاحاتی درباره علائم ظهور وجود دارد؟ و این اصطلاحات به چه معنایی می‌باشند؟ روش جمع‌آوری مطالب به صورت کتابخانه‌ای بوده و روش تحقیق، توصیفی تحلیلی می‌باشد. پس از بررسی‌های مشخص شد که کلماتی مانند: حدیث، روایت، علائم، آیه، خروج، ظهور، بعث، قیام، ملاحم، فتنه، اشراط الساعه، آخرالزمان، حتم(محتوم) و شرایط ظهور مرتبط با بحث علائم ظهور هستند که در این نوشتار مفهوم دقیق آنها بررسی و بیان شد. مفهوم این عبارت‌ها براساس کتب لغت و آیات و روایت بیان شده که سبب مشخص شدن معنای دقیق و تفاوت معنایی آنها و جلوگیری از خلط معنایی این کلمات و عبارت­ها می­شود.

رسانه­های مسلط دنیا به بهانه برقراری «نظم نوین جهانی» و «نظام تک قطبی» به ابزاری در دست استکبار و صهیونیزم بین‌الملل تبدیل شده­اند تا فرهنگ سکولار و نفی ارزش­های اخلاقی و دینی را ترویج کنند، بدین جهت بر صاحبان متعهد عرصۀ رسانه است که تمام همت خود را در جهت قرار دادن مخاطبان خویش در مسیر جهان‌بینی توحیدی و حکومت عدالت‌محور مهدوی مصروف دارند. و در این میان نقش «شعر» به عنوان رسانه­ای پرمخاطب و اثرگذار، نقشی محوری است. این پژوهش سعی دارد با بررسی شعر معاصر عرب در موضوع انتظار؛ چگونگی کارکرد رسانه­ای شعر و تأثیر آن را در محقق شدن این آرمان الهی بیان کند. شیوه پژوهش توصیفی و تحلیل اطلاعات، کیفی می­باشد. یافته­ها نشان می­دهد شعر انتظار می‌تواند تحرک‌بخش و تعهد­آور باشد و زمینه هوشیاری فکری و معرفتی مخاطبان را برای مبارزه با ظلم و استکبار؛ و کمک به شکل­گیری حکومت جهانی حضرت مهدی4 فراهم آورد.

باور به ظهور منجی موعود، یکی از کهن­ترین اندیشه­های بشر بوده که در ادبیّات مجال بروز و ظهور یافته است و از آن­جا که ادبیّات سرچشمه و آبشخور بینش­های دینی، عرفانی و فلسفی هر ملّتی است، از آن برای واکاوی مضامین فکری و باورهای یک­قوم می­توان بهره برد. شاعران انقلاب اسلامی نیز مقولۀ انتظار موعود را در کانون توجّه خود قرار داده و ادبیّات مهدویت در آثارشان نقشی به‌سزا دارد. هدف اصلی این­پژوهش بررسی مضمون انتظار و وظایف منتظران در زمان غیبت، در اشعار شاعران انقلابی است. از این ­رو بینش و دیدگاه این­ شاعران متعّهد دربارۀ این ­مقوله تبیین گردید. نکتۀ در خور توجه این است که این­شاعران به اقتضاء جهان­بینی شیعی خود، با استفاده از خلاّقیّت­های ادبی خویش، به دفاع از عقاید شیعه پرداخته­اند و از افکار و آراء آنان، به عنوان نمایندۀ مکتب موعودگرایانه، می­توان برای واکاوی افکار یک­ ملّت بهره برد.

جوامع بشری هماره با چالش شهوت‌پرستی مواجه بوده و هستند. روایات مهدوی از نمود و بروز افراط در شهوت جنسی در آخرالزمان حکایت دارد و آن را از اشراط الساعة برشمرده و این دوران را به «بدترین دوران زندگی بشر» معرفی کرده است. پرده‌دری حجاب‌ها، گرایش شدید و سرعت به لذات حیوانی، حلال کردن حرام الهی در اطفاء غریزه جنسی و... از جمله نشانه‌های چنین رفتاری در عصر غیبت است که وجه اشتراک همه آنها جرأت به شکستن حدود الهی است. از دیگر سو قرآن کریم و روایات، با تبیین قرقگاه الهی و چگونگی اهتمام به آن، راهکار مواجهه با چنین پدیده‌ای را در سه ساحت نگرشی و گرایشی و رفتاری ارائه نموده است. نوشتار پیش رو با روش توصیفی _ تحلیلی، ضمن آسیب‌شناسی چالش پیش‌گفته، آثارِ کاربست قاعده حریم حمی در مواجهه با افراط‌گرایی جنسی در آخرالزمان را تبیین می‌نماید. اجرای چنین قاعده‌ای که مبتنی بر آیات قرآن و روایات معصومان؟عهم؟ است، نقش اساسی در مواجهه موفق با چالش شهوت‌پرستی و نیز پاسبانی از جامعه منتظر دارد.