جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع این تحقیق مقایسه زندگی دنیوی و اخروی، است که سوالاتی که در زمینه این دو نوع زندگی مطرح شده پاسخ می گو ید: مطالب این مجموعه در قالب سه بخش جمع آوری شده است. بعد از بیان مقدمه بخش اول آغاز می شود که خود شامل دو فصل است. بخش اول زندگی دنیوی است و در ابتدا به بیان ماهیت و مفاهیم آن پرداخته ایم که شامل ماهیت دنیا، حقیقت آن است. فصل اول: ویژگیهای دنیا در آن بیان شده واعتبارات زندگی دنیا و تمثیل های زندگی دنیا. فصل دوم: از این بخش، نحوه زندگی انسان در دنیا است تفاوت کلی انسانها و پایان دنیا و غیره. و در بخش بعدی این مجموعه که شامل چهار فصل است فصل اول کلیات است، در مورد سرای جاویدان و شئون آخرت است و در فصل دوم به بیان مرگ و ماهیت آن پرداخته می شود. در فصل سوم: از این بخش به تقسیم زندگی آخرت پرداخته و به توضیح و تفسیر برزخ پرداخته است. فصل چهارم: قیامت، بهشت ودوزخ و به ویژگیهای آن پرداخته می شود و در پایان بخش سوم مطرح می شود که شامل سه فصل است فصل اول مقایسه ماهیت و طبیعت و روز وشب این دو زندگی و فصل دوم تفاوت لذات و رنج ها و انسانهای موجود در آنجاست. فصل سوم هم تفاوت وجوه دنیا و آخرت است و در پایان یک نتیجه گیری کلی وجود دارد.

تحقیق حاضر به روش کتابخانه ای انجام شده است. در این تحقیق از کتاب های کلامی، فلسفی، تفسیری، عرفانی اخلاقی و علوم قرآنی، که هر کدام از یک منظری به بررسی مسئله نور و ظلمت پرداخته اند، استفاده شده است. از آنجا که قرآن،«هدی للناس» است و خداوند آن را نوری معرفی می کند که مایه هدایت است، تحقیق در این زمینه لازم و ضروری است. این تحقیق شامل پنج فصل می باشد. در فصل اول، به بررسی معنای نور و ظلمت و مصادیق آن پرداخته می شود، مصادیق نور عبارتند از: ذات خدا، قرآن، کتاب، دین اسلام، هدایت و نور الهی، ایمان، عقل و علم، امامان معصوم، نور در گستره طبیعت، تورات و انجیل. مصادیق ظلمت: کفر، تاریکی در گستره طبیعت، اعماق زمین، اهوال و شداید، تاریکی های سه گانه: بطن، مشیمه و رحم. هستند. در فصل دوم به عوامل شناخت نور پرداخته می شود که عبارتند از: 1 علم 2 شناخت ومعرفت 3 ایمان 4 تقوا 5 فطرت 6 عقل و بیداری فصل سوم مربوط به ویژگیهای اهل نور است. مسلماً اهل نور ویژگیهای بسیاری دارند که من فقط به چند مورد از آنها اشاره می کنم: 1 آرامش قلبی و قدرت روحی 2 نورانیت و بصیرت دل 3 تواضع 4 خودیابی 5 دوری از گناه 6 شرح صدر 7 جلب نظر 6 وارستگی از لذات مادی. فصل چهارم، مربوط به آسیب شناسی نور است، یعنی عواملی که باعث دفع از نور و جذب به ظلمت می شود، این عوامل دو دسته هستند: عوامل درونی: هوای نفس، نفهمی و کتمان حق، نفاق و دورویی، کفر و بی ایمانی، حب دنیا، آرزوهای دراز، وسوسه های شیطانی و توقعات نا محدود، و عوامل بیرونی: شامل زن و فرزند ودوست ناباب می شود. در فصل 5 یعنی فصل آخر، به بررسی پیامدها ی گمراهی و ظلمت پرداخته می شود. که هم آثار دنیوی و هم آخروی، آثار دنیوی: استدراج و امتداد گمراهی استدراج، حمایت از ستمگر، یاس از رحمت خدا، مهر زدن بر دلهایشان را مورد بررسی قرار می دهد. آثار آخروی هم شامل: جهنم و عدم تکلم و نگاه خداوند به آنها می شوند.

تحقیق پیش رو از بخشی به نام کلیات و شش فصل مجزا گرد آوری شده است که عبارتند از: کلیات: در این قسمت هدف از موضوع چیست و چه اهمیتی دارد و همچنین پیشینه این موضوع چگونه بوده است؟ فصل اول: درباره اهمیت و ارزش راستی و در آن راجع به معنای صدق در لغت و اصطلاح آمده و مقام راستی را بیان کرده و گفته است که راستی چه فضیلتهایی دارد و به گفتار علما و عرفای قدیم هم پرداخته است. فصل دوم: در این فصل صداقت را والاترین صفت برای خداوند و تمام موجودات بیان کرده که شامل: راستگویی خداوند، راستی در ایمان و نماز و همچنین چهره راستان آمده و در مورد موضوعات دیگری از جمله: راستی در فرهنگ و خوی فرشتگان و ارزش راستی در رهبری صحیح جامعه به تفصیل آمده است. فصل سوم: در مورد ثمرات راستی می باشد و در آن از مباحثی همچون: تمایز راستان در رستاخیز و تجلی راستی در سخن و وعده خداوند و تصدیق روز جزا و سرنوشت آمده و همچنین در مورد راستی، رمز نجات و بالندگی و نهایتا نتیجه صدق در زندگی آورده شده است. فصل چهارم: راجع به اقسام صدق می باشد و در این فصل از موضوعاتی مانند: مراتب راستی، راستی با خداوند، راستی در انسانها و همچنین راستی، در میزان و نیت آمده است. فصل پنجم: این فصل رابطه صدق با ارزشهای اخلاقی دیگر را بررسی می کند و در آن از مواردی همچون: راستی با جوانمردی، وفا، شهامت بحث می کند و همچنین از راستی و اخلاص هم سخن به میان آمده است. فصل ششم: در مورد معیارهای ارزیابی راستی است و شامل: برهان عقل و سند نقلی به همراه گواهی است و همچنین در مورد قضامت وجدان و معجزه به عنوان دلیل به صدق دعاوی انبیاء سخن به میان آمده ونهایتاً در تحدی و قضاوت از روی علم را مورد بررسی قرار داده ایم.

تحقیق ارایه شده با عنوان «سیمای گمراهان و معیارهای گمراهی در قرآن» می باشد. که به بررسی مباحثی پیرامون گمراهی و گمراهان پرداخته است. و به روش کتابخانه ای جمع آوری گردیده، که کتاب های تفسیری و علوم قرآنی، اخلاقی، لغات، کلامی، روایی از جمله منابع مهم مورد استفاده می باشد. این تحقیق شامل چهار بخش است. بخش اول، شامل مفاهیم و کلیات موضوع است که از دو فصل تشکیل شده است. در فصل اول سعی شده است که در کنار معنای لغوی و اصطلاحی، وجوه مختلفی که برای ضلالت ذکر کرده اند و هم چنین مفاهیم و مترادفاتی را که کم و بیش در همان معنا و از بافت هایی از همان نوع است، مورد بررسی قرار گیرد. در فصل دوم: با عنوان مصادیق گمراهان، به ذکر مواردی که در کتاب و کلام علمای دین به عنوان گمراه معرفی شده است پرداخته شده، تا با شناخت برخی از مصادیق، تعریفی که از گمراهی در فصل پیش به دست آمده، وضوح بیشتری به خود بگیرد. در بخش دوم: عوامل گمراهی ذکر شده است تا روشن شود آنچه که ممکن است افرادی را به گمراهی بکشاند، ضعف و نارسایی معارف اسلامی نیست بلکه اشکال در جای دیگر است که باید بررسی شود. این بخش شامل سه فصل است. فصل اول عوامل درونی گمراهی: که در این فصل عواملی مانند هوای نفس، نفاق، کفر و بی ایمانی، شرک به خدا و سلطه پذیری و.... به عنوان عامل گمراهی معرفی شده اند. فصل دوم عوامل بیرونی گمراهی: که شامل دوست ناباب، زن و فرزند، تربیت غلط، تغذیه، محیط، شیطان و...می شود. فصل سوم معنای واقعی هدایت و ضلالت خداوند؛ که در واقع این فصل قسمت اصلی تحقیق به حساب می آید و در این فصل در مورد این که خداوندد ر بعضی از آیات هدایت و گمراهی را به خود نسبت داده و هدایت و گمراهی انسان ها را بر اساس مشیت خواسته خود معرفی کرده است را مورد بررسی قرار داده ایم. بخش سوم ابزار گمراهی: در این بخش با معرفی ابزاری که کفار و مشرکین بر طبق شرایط زمان و مکان برای گمراه کردن انسان ها انتخاب می کنند آغاز می شود. که عبارتند از: خشونت و جنگ، محاصره اقتصادی، حرکات منافقانه، وسوسه، شبهه افکنی. بخش چهارم: نتایج و پیامدهای گمراهی است که شامل دو فصل می شود و ملاحظه می شود که در قرآن به صورت دقیقی، بسیاری از این نتایج ذکر شده است. فصل اول: پیامدهای دنیوی گمراهی که شامل، قاوت و سنگ دلی، نابینایی و عدم بصیرت در دنیا، زندگی تنگ و سخت و لعنت (دوری از رحمت پروردگار)، یأس از رحمت خداوند و.. است. فصل دوم:پیامدهای اخروی گمراهی که شامل:عدم بصیرت و نابینایی در قیامت، پشیمانی و حسرت رستاخیز، سقوط در جهنم می شود.

تحقیق حاضر به روش کتابخانه ای می باشد و در سه فصل تدوین گردیده است. قرآن مجید از همان ابتدای وحی تا امروز، نفوذ زیادی در اندیشه، زبان و زندگی مسلمانان داشته است. مسلمانان در نحوه و آداب زندگی خود و چه در سبک اندیشه و بیان خویش از کلمات وحی استفاده فراوانی بردند. ادیبان و سخنوران مسلمان نیز در اشکال گوناگون از مفاهیم، تعابیر و زبان قرآن بهره گرفته اند. تأثیر آیات قرآن و احادیث فارسی بسیار قابل اعتنا و توجه است، و یکی از سرمایه های جاودانی ایرانیان سروده های شاعران و عارفان و اندیشه های حکیمان و فیلسوفان و متکلمان ایرانی است، و بسیاری از ابیات و عبارات این بزرگان را «اشاره» ، «تلمیح» ، «اقتباس» ، «تضمین» ، «تحلیل آیات و قصص» و تمثیل های گوناکون این کتاب مبین و سخنان پیامبر و معصومین تشکیل می دهد. از جمله اشعار رودکی، فردوسی، ناصرخسرو، خاقانی، سنایی، عطار، مولوی، جامی و صدها شاعر دیگر، به آیتی و مضمونی ازآیات قرآن کریم و احادیث معصومین زینت گرفته است. سنایی از جمله شاعرانی است که بهره زیادی از قرآن گرفته است و محققین با بررسی آثار او، به وجود چهره های متفاوتی از این شاعر در اشعار او قائل شده اند. در مواردی او شاعری مداح و هجاگوی است و در مواقعی سنایی شاعری عارف با اندیشه های بلند عرفانی است که پیشرو مقتدای شاعران بزرگی می شود که پس از او در این راه گام می نهند و گاهی در اشعارش، او شاعری است که زشتیها و تباهی های اجتماعی را نقد می کند و درس زهد و اخلاق می دهد. آن چیزی که در طول تاریخ شعر فارسی، موجب بزرگداشت خاطره سنایی است، آن ترکیبی است که وی از «عرفان» و «زبان منسجم» خویش به وجود آورده وگاه این معانی را چنان ذوب کرده و در قالب بیان خویش ریخته است، که هیچ کس را توانایی آن نخواهد بود که این گونه اندیشه ها را به لفظی و عبارتی خوش تر ازسنایی ادا کند. تأثیر قرآن و حدیث در شعر سنایی کاملا بارز است و هیچ یک از شاعران فارسی زبان متقدم و معاصر سنایی به اندازه او از معانی کتاب خدا متأثر نبوده است و شاید بتوان گفت هیچ قصیده و غزل و تغزل سنایی نیست که در آن به طریق تضمن و حل یا ترجمه، اثری از قرآن کریم نباشد. از جمله حدیقه او یکی از شاهکارهای مثنوی سرایی در تاریخ ادبیات ایران است که در اشعار آن از آیات قرآن و احادیث بهره بسیار برده است و آن را الهی نامه نیز می نامند. در اشعار حدیقه از آیات قرآن در موضوعات مختلف استفاده شده است. در این کار به بازتاب و بررسی تفسیری آیات قرآن در حدیقه در سه زمینه توحید، معاد و نبوت پرداخته شده است که به نمونه هایی از آن اشاره می کنیم: به عنوان مثال بیت زیر به توحید ذاتی اشاره دارد: آن زمان لاالا الاالله و هم راه نبود در بر شاه اشاره دارد به آیه 19 سوره محمد(ص) : «فا علم انه لا الا الا الله....» در فصل چهارم که فصل اصلی این نوشتار می باشد زمینه هایی چند با توضیحی که داده شد آورده شده و با توضیح و روشن سازی عملکرد هر کدام با توجه به اصل اختصار و عدم تکلف و با کمک گیری از مباحث ذکر شده در کل تحقیق پایان بخش این بررسی می باشد که در فصلی جداگانه ارایه گردیده است.

پایان نامة حاضر با عنوان نقد و بررسی مبانی و روش تفسیری مناهج البیان در سه فصل سامان یافته است. فصل اول به زندگی، افکار و آثار مفسر اختصاص یافته است. فصل دوم با عنوان روش شناسی تفسیر مناهج البیان، شامل توضیح مبانی تفسیر و منابع تفسیر می باشد. در این بخش ، نقش، جایگاه و کارکرد هر یک از منابع در روش تفسیر اجتهادی بیان شده است. در بحث رویکرد تفسیری، رویکرد کلامی فقهی مفسر معرفی شده است. از دیگر مباحث این فصل، تفسیر موضوعی و علوم قرآنی در تفسیر مناهج البیان است . در واپسین گفتار فصل دوم، سبک نگارش و پردازش مطالب، در این تفسیر گزارش شده است. فصل سوم، برخی از نقدهای مناهج البیان، بر دو تفسیر المنار و المیزان را در بر گرفته است.

این تحقیق به بررسی جنگهای صدر اسلام در قرآن پرداخته است که شامل سه بخش می گردد که هر بخش نیز شامل چندین زیر فصل است: که در ابتدا به ذکر مقدمه و اهمیت و هدف و روش و پیشینه آن پرداخته است. بخش اول شامل کلیات است که در فصل اول یک تعریف مختصر لغوی و اصطلاحی از جنگ و دیدگاه اسلام در مورد جنگ بیان گردیده است. در فصل دوم: به مهمترین دستورات و آداب جنگ از نظر اسلام پرداخته شده است، که شامل موارد زیر می شوند: آمادگی رزمی، فرماندهی، دعوت به اسلام پیش از جنگ، عدم شروع جنگ، حرمت قتل زنان و کودکان در جنگ، حرمت جنگ در ماههای حرام، حرمت جنگ در حرم، دعا و نیایش، حرمت تخلف و فرار از جنگ. در فصل سوم روش های اسلام در گسترش فرهنگ دینی ملاحظه می گردند که عبارتند از: تبلیغ، سلم، حسن روابط اجتماعی، رفع هر گونه تبعیض، گذشت و ایثار، هدایت فکری و جنگ. بخش دوم که شامل جنگهای رسول خدا در قرآن است و به بررسی برخی از این جنگها پرداخته می شود. فصل اول پیرامون جنگ بدر است و به بررسی آن و وسوسه های شیطانی در ابتداو نقش منافقان و امدادهای غیبی می پردازیم. فصل دوم از بخش دوم نیز شامل موارد زیر می گردد: سرچشمه وقوع جنگ احد، بررسی علل شکست جنگ احد. در فصل سوم از این بخش نیز به بررسی علل وقوع جنگ احزاب و روحیه مؤمنان و منافقان و اقدامات نظامی و سیاسی پیامبر پرداخته شده است. در فصل چهارم به بررسی برخی دیگر از جنگهای صدر اسلام پرداخته شده است، که عبارتند از: جنگ بنی قریظه، غزوه بنی المصطلق، جنگ خیبر، جنگ موته، فتح مکه، غزوه حنین، جنگ طایف، جنگ تبوک، سریه اسامه بن زید. فصل پنجم به بررسی صلح حدیبیه، ماجرای صلح، پیمان و فلسفه آن پرداخته شده است. در بخش سوم به ذکر پیامدهای جنگهای صدر اسلام پرداخته شده است. از آنجا که نمی توانستیم به ذکر پیامدهای تمامی این جنگها بپردازیم برخی از آنها را گلچین کرده ایم، که عبارتند از: نتایج و پیامدهای جنگ بدر، احد، خیبر، تبوک، سریه اسامه بن زید و صلح حدیبیه.

ما در این تحقیق به تحلیل و بررسی امید و یأس در قرآن می پردازیم و سعی بر این داریم که به کلیات و مفاهیم، عوامل امید و یأس و نتایج و پیامدهای و آسیب شناسی آن دو اشاره کنیم. این تحقیق در سه حوزه اخلاق، روان شناسی و تفسیر قابل بحث است ولی اساس کار ما در این تحقیق بر مبنای دین است و در آن متذکر می شویم که هر چه عوامل امید قوی تر باشد، امیدواری بیشتر و به نتایج مطلوب تری می انجامد و هر چه عوامل یأس قوی تری باشد یأس نیز شدت می یابد و به نتایج مخرب تری منتهی می شود. مثلا هر چه ایمان به خدا(که یکی از عوامل امید است) قوی تر باشد. بالطبع عمل صالح نیز بیشتر می شود و این فرد به مسایل زندگی با یک دید عمقی می نگرد در این حالت است که فرد دیگر متکی به اسباب نمی شود بلکه امید او فقط به خداست و این چنین به تقوا و پرهیزکاری رسیده و در همه حالت به قضا و قدر الهی خشنود می شود و دیگر در رویا رویی با سختی ها و مشکلات بی تابی نمی کند و نا امید نمی گردد، در این صورت است که فرد جان خود را در راه خدا فدا می کند و در اموالش انفاق. اما این امیدواری مبتنی بر عمل است، و افرادی که بدون اینکه عملی انجام دهند، منتظر نتیجه هستند و یا با اندک عملی که انجام می دهند، آن را کافی می دانند و منتظر نتیجه مطلوب هستند، امید کاذب دارند و این امیدواری د رقرآن و روایات با عنوان غرور و عجب، به شدت نکوهش شده است. نقطه مقابل ایمان به خدا، ضعف ایمان یا کفر به خداست که یکی از عوامل یأس و نا امیدی است. هر چه این صفت در فرد قوی تر باشد، یأس نیز شدت می یابد و نتایج مخرب تری را به بار می آورد. کسی که ضعف ایمان دارد و به خدا کفر می ورزد، این فرد عملش نیز مأیوسانه است (با رغبت و انگیزه خاصی نیست)، در....

در این پایان نامه نخست قیامت از نظر قرآن کریم و سپس از دیدگاه عرفان بررسی شده است. در بررسی قرآنی پس از توجه به واژه قیامت و ترکیبات و مترادفات آن این نتیجه به دست آمده است که قیامت در قرآن دارای مراحل مختلفی مانند موت، برزخ، صراط، بهشت، جهنم و...است و روح انسانی برای یافتن کمال حقیقی خویش در مراحل آن شکل می یابد و معاد هم روحانی و هم جسمانی است. در بررسی عرفانی چنین نتیجه گرفته شده است که قیامت عبارت از ظهور کامل حق محض به طور دائم و ابدی است. این ظهور در دنیا به طور ناقص و در آخرت به نحو کامل و اتمّ است و آیات قرآنی بر آن صحّه گذاشته اند.

مُکشه یا رهایی، موضوع اساسی هر انسان و دغدغة تمامی ادیان در طول تاریخ بوده است. رهایی کوششی در جهت درک ماهیت حقیقی رسیدن به نهایت آرزوی هر انسان، یعنی شادی و آرامش دائم می باشد. در تفکر هندو مکشه، به معنای رهایی انسان از اسارت چرخة رنج آور تولد و مرگ(سَمساره) است. قرار گرفتن در این چرخه ناشی از نتیجة اعمال ناخالص و منفعت طلبانة انسان(کَرمه) است که در طی زندگیهای قبلی یا کنونی، انجام پذیرفته است. در اندیشة هندو، سه راه کلی بسوی رهایی انسان مطرح می شود: 1- راه علم 2- راه عمل 3- راه اردت و عشق ساتیا سای بابا، به عنوان یکی از رهبران معنوی مطرح و در قید حیات هند، ضمن تأیید هر سه راه فوق، همچون گیتا، بر راه عشق و ارادت تأکید بیشتری دارد. او اغلب اشاره می کند: « عشق و خدمت، دو بال پرواز بسوی خداوند می باشند.» تحقیق حاضر، تلاش کوچکی، در جهت بررسی و بیان عصارة اندیشة رهایی از دیدگاه ساتیا سای بابا و متون کهن هندو، در ارتباط با رهایی می باشد.