جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسأله‌ی صدور کثرت از وحدت، ازجمله مباحث مهم و حیاتی و بحث‌برانگیز در میان فیلسوفان اسلامی است. ابن‌سینا با تمسک به قاعده‌ی الواحد سعی کرده است این مسأله را برهانی کند. در دیدگاه وی جهات و حیثیاتِ موجود در عقل اول، سبب ایجاد دو موجود دیگر یعنی عقل دوم و فلک اول می‌شود. وی در کلامی تفصیلی، به سه جهت در عقل اول قائل می‌شود که بر اساس آن، پس از ایجاد عقل دوم، جهت دوم نفس فلک و جهت سوم جرم فلک اول را محقق می‌شود. از منظر وی، وجود حیثیات و جهات گوناگون و مختلف در عقل اول، با قاعده‌ی الواحد منافاتی ندارد؛ زیرا این جهات و حیثیاتِ متعدد و متکثر، از لوازم مرتبه‌ی وجودیِ صادر اول هستند، نه آنکه واجب‌الوجود آن‌ها را حقیقتاً صادر کرده باشد. این مسأله در فیلسوفانِ پس از ابن‌سینا تأثیر بسزایی داشته است، به‌گونه‌ای که برخی اندیشمندان معتقدند طرز تبیین ابن‌سینا، با ابهام و اشکالات مختلفی مواجه است؛ ازجمله‌ی این اندیشمندان، غیاث‌الدین منصور دشتکی است. وی در کتاب الأمالی به ناتمام‌بودن این استدلال ابن‌سینا اشاره کرده است. نگارنده با روش تحلیلی- تطبیقی به بررسی این استدلال و کاوش در آن پرداخته است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 1 تا 16

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

همسنجی نظریه کلیات پنجگانه در حکمت سینوی و حکمت صدرایی

نویسنده:

حامد ناجی اصفهانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده مراجع

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

حکمت متعالیه

چکیده :

ارسطو در پی واکاوی در میان موجودات جهان خارج و طبقه بندی علوم، مجبور به طبقه بندی موجودات گردید که همین امر وی و شارحان او را به تدوین نظریه کلیات پنجگانه واداشت. براساس این آموزه تمامی موجودات عالم مادی در حقیقتی به نام جسم با هم مشترک بوده و در حقیقتی دیگر که بعدا به نام فصل خوانده شد با یکدیگر متمایزند. بزرگ حکیم جهان اسلام ابن سینا با بهره از تعالیم ارسطویی و بهره ازآموزه تفکیک وجود و ماهیت از فارابی، دستگاه منظم حکمت مشایی خود را با نگاهی نوین پی نهاد و پاره ای از مباحث فلسفی را به طور دقیق به مباحث وجود ملحق ساخت و پاره ای دیگر را به مباحث ماهیت مرتبط دانست که مجموع همین نگرش تا به امروز در تمامی کتب فلسفی متأخر از وی در جهان اسلام قابل مشاهده است. و اما صدرالدین شیرازی بنیانگذار حکمت متعالیه صدرایی اگر چه تدوین مباحث خود را در کتابهایش بر اساس حکمت سینوی پایه ریزی کرد ولی دستیابی وی به آموزه اصالت وجود، و تشکیک وجود چگونگی نگرش وی به ساحات مختلف فلسفی را تغییر داد؛ چگونگی این تغییر گاه در آثار او بطور صریح مورد واکاوی قرار گرفته و گاه در هاله ای از ابهام باقی مانده است، یکی از مباحث واکاوی نشده در حکمت صدرایی، وجوب بازخوانی مجدد نظریه کلیات پنجگانه است ؛ بنابر آموزه های سینوی مقسم بحث کلیات پنجگانه، ماهیت است و بنابر حکمت صدرایی ماهیت اعتباری است ؛ لذا بظاهر، بنابر مبانی صدرایی کلیه مباحث کلیات پنجگانه اعتباری میباشد و از جایگاه حقیقی خود هبوط کردهاند. گفتار حاضر بر آن است که با بررسی جایگاه کلیات پنجگانه در حکمت سینوی به تطور مفهومی آن در حکمت صدرایی همت گمارد وبا تحلیل پی آمدهای اعتباریت ماهیت تعارض آن را با بحث کلیات پنجگانه وانماید و نظریه نهایی حکمت متعالیه را در این موضوع، یعنی ارجاع هستی شناسانه کلیات پنجگانه به حوزه معرفت شناسی را واکاود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 99 تا 112

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تأملی در انتساب نظريه «حدوث دهری» به جلال‌الدين دوانی

نویسنده:

حسین نجفی، حامد ناجی اصفهانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

حدوث دهری , اصطلاحنامه فلسفه , فلسفه اسلامی , تأملی در انتساب نظریه «حدوث دهری» به جلال‌الدین دوانی (فلسفه)

کلیدواژه‌های فرعی :

حدوث عالم Ḥudūt̲h̲ al-ʿĀlam , قدم عالم , حدوث ذاتی عالم , عدم , عدم , اجزاء مکان , مکان , عدم مطلق , حکمت یمانی میرداماد , زمان متوهم , واهمه , حدوث ذاتی , مفهوم زمان (فلسفه) , زمان تقدیری (فلسفه) , بازخوانی مدعای خواجویی در تلازم زمان تقدیری و حدوث دهری (فلسفه) , بازخوانی نظر جلال الدین دوانی در باب حدوث عالم (فلسفه) ,

چکیده :

باور به حدوث عالم، گزاره‌يي است كه پس از اعتقاد به مبدأ يكتا، پيشاني‌نشينِ هر باورنامة الهي است. نظر خاص ميرداماد در اينباره، اثبات گونه‌يي آغازمندي واقعي و فرازماني براي عالم هستي است. او با اشاره به ناكامي فلاسفة پيش از خود در تبيين برهاني مسئلة پيدايش جهان، محتوا و اصطلاح نظرية «حدوث دهري» را نتيجة ابداع خويش و بزرگترين ثمرة منظومة حكمت يماني ميداند. از سوي ديگر، ملا‌محمد اسماعيل خواجويي در رسالة ابطال‌ الزمان‌ الموهوم، با انتساب اين نظريه به جلال‌الدين دواني و تطبيق ديدگاه‌ او بر آموزة حدوث دهري، تلويحاً به اقتباس اين نظريه از آثار دواني حكم نموده است. پژوهش حاضر با بررسي تحليلهاي متافيزيكي، مدعاي خواجويي را به داوري نشسته است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقد فلسفة دارون

نویسنده:

محمدرضا نجفي؛ محقق: حامد ناجي اصفهاني

نوع منبع :

کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست معرفی کتاب

وضعیت نشر :

لبنان/ بیروت: مؤسسة التاریخ العربي,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

2. اصطلاحنامه مسایل جدید کلامی current debates in Kalam

کلیدواژه‌های فرعی :

خلق آدم (ع) , نظریه تکامل انواع , نظریه داروین , ماتریالیسم دیالکتیک , تعارض نظریه تکامل با اشرفیت انسان , تعارض نظریه تکامل با باورهای دینی , دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات , تعارض ظاهری تکامل و قرآن , پیامدهای کلامی نظریه تکامل , انسان‌ شناسی داروین , مبانی نظریه‌ی داروین ,

چکیده :

کتاب "نقد فلسفة دارون" اثر " آیت الله العظمی شیخ محمدرضا نجفی اصفهانی معروف به ابوالمجد" می باشد او در این اثر دو بخشی، به تصریح خودش، نخست نظریة تکامل را از جهت دینی و سپس از جهت علمی نقد کرده و در مرحلة بعد با ذکر دلایل ایجابی و اثباتی درباره وجود باری، به رد شبهات منکران خدا و به ویژه پیروان ماتریالیسم دیالکتیک پرداخته است. بر مبنای چنین اندیشه‌هایی است که مسجدشاهی به مطرح کردن نظریة تکامل و نقد آن همت می‌گمارد. او می‌گوید نظریة تکامل به فرض صحت الزاماً با اعتقاد به صانع منافات ندارد و اگر مشکل و اختلافی هست صرفاً در کیفیت خلقت، بویژه کیفیت خلق انسان، است اندیشة داروین ــ بر خلاف آنچه بعضی پیروان و شاگردان او گفته‌اند ــ مستلزم انکار خالق و ماوراءالطبیعه نیست و مهمترین عالمان و قائلان به نظریة تکامل به منافات نداشتن نظریة تکامل با وجود خدا اشاره کرده اند. او در این زمینه از لامارک، والاس، تامس هاکسلی، هربرت اسپنسر و خود داروین نام می‌برد. به نظر می‌رسد که عمده ‌ترین منبع مسجدشاهی در بحث از نظریة تکامل، فلسفة النشوء و الارتقاء اثر لودویگ بوخنر به ترجمة شبلی شُمَیِّل بوده که به آن استنادات دقیقی دارد اما او چنان‌که خود تصریح می‌کند از ترجمة اثر اصلی داروین نیز استفاده کرده است او بر مبنای این آثار با طرح آرای داروین، به رد تبار مشترک انسان و حیوان پرداخته است. توجه او در نقد نظریة تکامل از نظر دینی، بویژه به نظریات ارنست هکل معطوف است. وی می کوشد با دو روش اعتبار و قطعیت نظریه را نقد کند: یکی نشان دادن تعارض در آرای نظریه پردازان تکامل، و دیگری بر شمردن شواهد تجربی مغایر با شواهد ذکر شده در نظریة تکامل. در بخش دوم به دفاع از دینداری به نحو عام، و نه دینی خاص پرداخته شده است. نخست درباره وجود صانع، که آن را بدیهی و بی نیاز از برهان می‌داند او با ذکر کشفیات و اختراعات گالیله و نیوتن و ادیسون و هاروی و مارکونی ، از صناعات و اکتشافات جدید علمی و صنعتی دفاع می‌کند و آن‌ها را مغایر با دین نمی‌داند و می‌گوید دین منافی آزادی افکار در کشف قوانین طبیعت واختراع صنایع مفید نیست

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نبراس الضیاء و تسواء السواء فی شرح باب البداء و اثبات جدوی الدعاء

نویسنده:

محمد باقر بن محمد میرداماد؛ محقق: حامد ناجی اصفهانی؛ حاشیه نویس: علی بن جمشید نوری

نوع منبع :

کتاب , شرح اثر , حاشیه،پاورقی وتعلیق

منابع دیجیتالی :

معرفی کتاب فهرست

وضعیت نشر :

قم: موسسه انتشارات هجرت,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

19. مسایل کلامی , امامت , احادیث فضایل اهل بیت (ع) , تقیه , عقاید شیعه امامیه , احادیث امامت امام علی(ع) , احادیث فضایل امام علی (ع) , سیره ائمه اطهار علیهم السلام , فضایل اهل بیت (ع) , فضایل ائمه (ع) , احادیث و روایات , 13. علم کلام , کتب فلسفه اسلامی , کتب کلام شیعه

کد کنگره:

‏BP‎‏ ‎‏218‎‏/‎‏44‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏9‎‏ن‎‏2

چکیده :

كتاب «نبراس الضیاء و تسواء السواء فی شرح باب البداء و اثبات جدوی الدعاء» تاليف مير محمدباقر داماد از حکمای نامدار عصر صفوی است که با ظهور در حوزه فکری اصفهان، فلسفه را متحول ساخت و سعی داشت مبانی حکمت مشّا را با جلوه های اشراقی در هم آمیزد. این رساله، درباره مسئله بداء به رشته تحریر درآمده و از مهم ترین آثار کلامی میرداماد به شمار می آید. تا جایی که در آثار اندیشمندان پس از وی تأثیر چشم گیری داشته است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

شرح القبسات ، المعلم الثالث المير محمد باقر الداماد

نویسنده:

سید احمد علوی عاملی، تحقیق: حامد ناجی اصفهانی، مقدمه: مهدی محقق

نوع منبع :

کتاب , شرح اثر , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: میراث مکتوب,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

حدوث عالم Ḥudūt̲h̲ al-ʿĀlam , قدم الهی , اصطلاحنامه فلسفه , فلسفه (خاص) , فلسفه اسلامی , قبسات , تجرید الاعتقاد: خواجه نصیر , فصوص الحکم: ابن عربی , تفسیر کشاف : متقن ترین تفسیر اهل سنت، ممتاز به لحاظ نکات ادبی و بلاغی : زمخشری , شفاء: ابن سینا , نجات: ابن سینا , اشارات و تنبیهات: ابن سینا , شرح اشارات: خواجه نصیر الدین طوسی , المباحثات: ابن سینا , فتوحات مکیه: ابن عربی , بحار الانوار: علامه مجلسی , 01- کافی : شیخ کلینی , شرح المقاصد: تفتازانی , شرح تجرید فاضل قوشچی , مبدأ و معاد: ابن سینا , 02- نهج البلاغه , أعیان الشیعة (محسن امین)

کلیدواژه‌های فرعی :

جن , حدوث , صفات ذات , حدوث دهری , حدوث زمانی، al-ḥudūt̲h̲ al-zamānī، coming into existence in time , وجوب غیری , جوهر , افلاک , عرض , علیت , تسلسل , احوال معاد , صفات ذاتیه ( الهی ) , نظام وجود عینی , اصل علّیت , وجود ذهنی , نفس الامر(اصطلاح وابسته) , مسبوقیت به عدم زمانی , ملائکه , قضا و قدر , ازلیت خداوند(فلسفه دین) , التسلسل محال , 1- قواعد واجب بالذات , قواعد افعال واجب بالذات ,

چکیده :

القَبَسات از مهم‌ترین آثار میرداماد، از فیلسوفان مشهور دوره صفویه، است. نام کامل این کتاب در برخی از منابع "قبسات حق الیقین فی حدوث العالمْ" آمده است. میرداماد در این کتاب کوشیده است مساله قدیم بودن خداوند و حادث بودن جهان و چگونگی صدور آن از باری تعالی را به مدد اصول فلسفی و قواعد عقلی اثبات کند. میرداماد کتاب قبسات را در ده باب تنظیم کرده و هر بابی را به عنوان "قَبَس" خوانده است. کلمة "قبس" به معنی "اخگر" یا "پارۀ آتش" است و از قرآن مجید اقتباس شده است. شرح‌ها و حاشیه‌های متعددی بر این کتاب نوشته شده است که نشان از اهمیت این کتاب در فلسفه اسلامی دارد. به دلیل اهمیت قبسات، شرح‌ها و حاشیه‌های متعددی، چه در زمان خود میرداماد چه پس از وی، بر این کتاب نوشته شده است. یکی از اولین شرح ها، شرح میر سید احمد علوی (داماد و پسر خالۀ میر داماد) است که به گفتۀ او، آن را به درخواست مکرر خود میرداماد، اما پس از درگذشت وی، نوشته است. این شرح، در واقع، حاشیه‌های مفصّل علوی به صورت «قال اقول» است که به تبیین مطالبی از متن قبسات می‌پردازد که البته جانبدارانه و همدلانه است. حامد ناجی اصفهانی شرح علوی را بر اساس سه نسخۀ خطی، تصحیح کرده است. این شرح در سال ۱۳۷۶ش منتشرشده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

حضور و عالمداری در ملاصدرا و هایدگر

نویسنده:

فاطمه قوانلو ، حامد ناجی اصفهانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

حضور , 03. انسان شناسی Human nature , در جهان بودن , مسایل جدید هستی شناسی , حکمت متعالیه , علم حضوری(مقابل علم حصولی) , فلسفه تطبیقی , درباره هایدگر

کلیدواژه‌های فرعی :

وجود شناسی ملاصدرا , در جهان بودن , هستی شناسی هایدگر (مسائل جدید کلامی) , علم(حصولی و حضوری) , علم حصولی(مقابل علم حضوری) , وجود از نظر ملاصدرا , علم حضوری به بدن , تقابل عین و ذهن , آراء و اندیشه های ملاصدرا , ثنویت ذهن و بدن , دوگانگی ذهن و جسم , عالمداری ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

علم حضوری انسان به خودش، بنیان حضور وی نزد خود و شهود مستقیم هستی است. ملاصدرا با تکیه بر نفس به عنوان هستی که عین شناسایی و قلمرو تلاقی وجود و علم است، آدمی را از ورطه‌ تقابل غیرقابل رفع ذهن و عین نجات می دهد. آدمی با حضور نزد خود، هستی خویش را متصل به عالم خارج می‌یابد. یافتن خود در میان موجودات و داشتن نسبت خاصی با هستی، به معنای داشتن «عالم» است. هایدگر نیز با تکیه بر نسبت خاص انسان با هستی و توانایی انسان بر تفسیر و ارزیابی هستی و فرارفتن از هستی، مسئله‌ حضور و عالمداری را مطرح می‌کند. بنابراین می‌توان گفت حضور آدمی نزد خود، بنیان عالمداری اوست و از این لحاظ، ملاصدرا و هایدگر مشابهت بسیاری به یکدیگر دارند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 129 تا 153

مشخصات اثر

ثبت نظر

1 2 3 4 5 6

تعداد رکورد ها : 60

درخواست مدرک

کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید

چنانچه قبلا عضو سایت شده‌اید ورود به سایت در غیر اینصورت عضویت در سایت را انتخاب نمایید

ورود به سایت

عضویت در سایت

ارسال نظر

نوع

توضیحات

آدرس پست الکترونیکی

کد امنیتی **

با موفقیت به ثبت رسید

كليه حقوق محفوظ است ، استفاده از مطالب با ذكر منبع بلامانع است.