آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

مرجعیّت علمی امام علی†، از جمله مسائل مطرح در جامعۀ اسلامی پس از رسول خدا… بوده است، به گونه ای که از دیرباز، اذهان بسیاری از محّدثان، مفسّران، متکلّمان، فقیهان و تاریخ نگاران را به خود معطوف نموده است. برجستگی علم امام علی† تا به اندازه ای بوده که بزرگانی از صحابه هم چون ابن عبّاس ـ که خود، مشهور به «حبرالأمّۀ»، «بحر»، «ترجمان القرآن»، «رئیس المفسّرین» و «فقیه العصر» است ـ از تربیت یافتگان آن حضرت بوده و به شاگردی خویش، افتخار کرده اند.ابن تیمیّه، رابطۀ شاگردی و استادی را میان ابن عبّاس و امام علی† انکار می کند. این در حالی است که بنا به اعتراف منابع أهل سنّت، ابن عبّاس همواره تصریح کرده که سرچشمۀ دانش وی در تفسیر، امام علی† بوده و آن حضرت را برترین استاد خویش پس از رسول خدا… معرّفی کرده است.ابن تیمیّه، در رویارویی با أهل بیت‰، با اهدافی هم چون مرجعیّت زدایی از ایشان و مرجعیّت سازی برای دیگران، همواره روش تکذیب، تضعیف و توجیه در پیش گرفته، بسیاری از حقایق مسلّم روایی و تاریخی را نادیده گرفته است. دیدگاه وی در انکار شاگردی ابن عبّاس نزد امام علی†، به دلیل تعارض با این حقایق، پذیرفتنی نبوده و قابل نقد می باشد.

این پایان نامه در یک مقدمه و دو فصل تدوین شده، در فصل اول بصورت اجمال در مورد ابن عباس، مقام علمی و ثاقت، روش تفسیر، طرق روائی، منابع تفسیر وی و ... بحث شده، و در فصل دوم تفسیر ابن عباس آمده است. در این فصل تقریبا همه منقولات از ابن عباس در ارتباط با آیات مورد بحث آورده شده است. مفسر در تفسیر آیات، از اشعار کهن عربی، لغات قبائل و اعراب بادیه نشین، احادیث نبوی، منقولات دیگر صحابه، اهل کتاب و ... بهره برده است. در تفسیر بصورت پراکنده و به مناسبتهایی که اقتضا داشته از علوم قرآنی مثل ناسخ و منسوخ، تقدیم و تاخیر، شان نزول آیات، قرائات و ... بحث کرده است. همچنین در مواردی متعرض احکام شرعی نیز شده است، وی در تفسیر آیات از روشهای مختلف تفسیری از جمله: تفسیر روائی، تفسیر به رای تفسیر قرآن به قرآن (آیه به آیه) و روش تفسیر لغوی استفاده کرده است./

مباحث این پایان نامه عبارتند از: زندگی و مقام علمی ابن عباس، مذهب ابن عباس، ضعف اخلاقی ابن عباس به جهت تصاحب بیت المال بصره در زمان حکومت امیرالمومنین (ع)، استفاده ابن عباس از سه روش تفسیر لغوی، به مأثور و به رأی، بررسی صد نمونه از موارد تفسیر لغوی ابن عباس، منشأ روایی داشتن آرای تفسیری ابن عباس، قرائت ابن عباس، معربات قرآن از نظر ابن عباس، اسرائیلیات در تفسیر ابن عباس،بررسی آثار ابن عباس، بویژه اثر تفسیری مستقلی به نام تنویر المقباس که آن را فیروزآبادی گردآوری کرده است

ترجمه ماشینی : این پژوهش با تمرکز بر رویکرد و روش، منابع و دیدگاه های تفسیری، به بررسی اصول تفسیر در تنویرالمقبس من تفسیر ابن عباس می پردازد. برای دستیابی به این هدف، از هر دو تحلیل تاریخی و ادبی استفاده شده است. با این وجود، این مطالعه تلاشی برای حل مناقشه معروف در مورد صحت یا انتساب آن ندارد. تنویر المقباس نیز مانند سایر تفاسیر قرآنی که در دوره کلاسیک تولید شده اند، به شدت بر تحلیل های فلسفی تکیه دارد، به این معنا که تفسیری از آیات قرآن را بر اساس معنای تحت اللفظی و به زبان بسیار ساده ارائه می دهد. به همین ترتیب، از منابعی استفاده می‌کند که معمولاً در تفسیر کلاسیک استفاده می‌شد، یعنی استنادات قرآنی، احادیث، اشعار عربی و اسرائیلیات. با این حال، به دلیل رویکرد ساده‌گرایانه آن، استخراج اصول راهنما در پس تفسیر آن دشوار است. در حقيقت، كمتر نشان مي‌دهد كه اين تفسير قرآني ديدگاه هر فرقه اسلامي خاصي را نشان مي‌دهد، چه رسد به شخصي. با وجود این، تنویر المقباس با ارائه ساده خود موضوعات جالب و چالش برانگیزی را مطرح می کند که شایسته توجه بیشتر محققین است. تحقیقات بیشتر و عمیق تر در مورد این موضوعات ممکن است به ما کمک کند تا کار را در سنت تفسیری گسترده تر در اسلام قرار دهیم.

از دوران‌‌های بسیار مهم در تاریخ اندیشه اخلاقی جهان اسلام، عصر صحابه پیامبر اکرم (ص) است؛ زمانی که یاران آن حضرت فرصت یافتند آموخته‌‌های خویش از ایشان را در زمینه‌‌های گوناگون اخلاقی، اعتقادی و فقهی ترویج دهند. با این حال، مطالعات اندکی برای شناخت آراء اندیشمندان این دوره ــ خاصه تفکّرات اخلاقی ایشان ــ انجام گرفته و بیش‌تر به صحابه هم‌چون انتقال‌دهنده محض سنّت پیامبر اکرم (ص) نگریسته شده است. در این مطالعه هدف آن است که با نگرشی انتقادی به این رویکرد فراگیر، اندیشه اخلاقی عبدالله‌بن‌عباس (د 68ق) بازشناسی شود؛ مفسّری از نسل صغارِ صحابه که کم‌تر به جایگاه وی هم‌چون یک معلم اخلاق یا به تأثیر احتمالی اندیشه‌‌های اخلاقی وی بر بینش و فرهنگ مسلمانان در ادوار متأخر توجه نشان داده‌اند. اکنون در گام نخست برای مطالعه اندیشه اخلاقی ابن‌عباس، روایات اخلاقی او را در کهن‌ترین منابع حدیثی بازمی‌خوانیم و بخشی از نگرش‌‌های اخلاقی او را مرور می‌کنیم؛ نگرش‌هایی که درباره بهینه‌سازی ذهن و اصلاح بینش‌‌ها داشته، در پرسش‌های اخلاقی تابعین از او، پرسش‌‌ها و نقل‌های خود او از پیامبر (ص)، و در آراء تفسیری او بازتابیده و یک بُعد مهم از ابعاد منظومه فکری ابن‌عباس را شکل داده است.

سلفیه جهادی با استناد به آیۀ 44 سوره مائده )و من لَمْ یَحْکُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِکَ هُمُ الْکَافِرُونَ( حاکمان کشورهای اسلامی را محکوم‌ به کفرِ اکبر کرده‌اند. آنان تفسیر صحابی پیامبر عبدالله بن عباس، ذیل آیۀ حاکمیت،که شاکلۀ مبانی تکفیری آنان را متزلزل کرده، تخطئه نموده و از انتساب این حدیث به ابن‌‌عباس خودداری می‌کنند. آن‌ها به وثاقت هشام بن حُجَیر در سند حدیث اشکال کرده و مدعی‌اند که در متن حدیث، إدراج صورت گرفته است. اما با بررسی دقیقِ سند و متن روایت، نتیجه می‌گیریم که هیچ خدشه‌‌ای به حدیث ابن‌‌عباس که از طُرُق گوناگون نقل شده، وارد نیست و حتی برخلاف آنان، سَلَف و خَلَف امّت، همچون نظریه‌پرداز سلفیه (ابن‌‌تیمیه) و شاگردانش (مانند ابن‌‌قیّم)، نه‌تنها مخالفتی با روایت ابن‌‌عباس ندارند، بلکه در موارد گوناگون به آن احتجاج کرده‌‌اند. با بررسی این حدیث درمی‌یابیم که علما در موضوعات گوناگون، اعم از مسائل کلامی، فقهی،حدیثی و تفسیری، بر آن اهتمام ورزیده‌اند.

طائف شهری است در شرق مکه مکرمه در عربستان که در سال هشتم هجری به دست رسول خدا (ص) فتح شد. در طائف مسجد و زیارتگاه عبدالله بن عبّاس، از صحابه برجسته پیامبر، و زیارتگاه‌ها و اماکنی منسوب به آن حضرت وجود داشته که وجود این آثار، باعث شده است که شماری از نویسندگان مسلمان در دوره‌های مختلف، به نگارش رساله‌ها و تألیفاتی درباره طائف و فضایل و اماکن متبرکه آن اقدام کنند. در این مقاله، تلاش شده تا ضمن ارائه کتاب‌شناسی جامعی از آثار تألیف شده درباره این شهر، ویژگی‌های کلی و اهمیت آنها به طور اجمالی بیان گردد.