مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

تأثیرپذیری ادیان از یکدیگر، همواره موضوعی مورد اختلاف محققان حوزه مطالعات ادیان بوده است. یکی از حوزه های ادیانی که مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است، مسئلة تأثیرپذیری یهودیت در دوره اسارت بابلی، از باورهای زرتشتی گری است. بیشتر اندیشمندان معتقدند تأثیرپذیری یهودیت از آموزه های دین زرتشت می باشد. درحالی که برخی محققان، این نظریه را نپذیرفته اند، دسته ای نیز قائل به عدم قطعیت شده اند. دسته اول، آموزه هایی مانند رستاخیز مردگان، منجی و موعود، فرشته شناسی، و داوری نهایی عمومی را برمی شمارند که به اعتقاد ایشان این آموزه ها از دین زرتشت اقتباس شده است. این مقاله، پس از بررسی دیدگاه های موجود، این دیدگاه را مطرح کرده که این نوع تأثیرپذیری طبیعی بوده و به دلیل ریشه های خدامحور هر دو دین، و وجود انبیای بنی اسرائیل، نمی توان این موارد را تأثیرپذیری یهودیت از دین زرتشت دانست.

شوق آگاهی از سرنوشت، در سرشت آدمی نهاده شده است. با نگرشی کوتاه به تاریخ زندگی بشر درمییابیم یکی از دغدغه های همیشگی انسان، چگونگی فرارسیدن پایان این جهان و حیات پس از مرگ بوده است. برای مباحثی پیرامون آمدن موعود، جاودانگی روح، پایان این جهان و فرارسیدن جهان دیگر، واژة «اسکاتولوژی»1 به کار میرود. این واژه به معنای شناخت آخرالزمان و آخرت، از کلمة «اسکاتوس» یونانی به معنای «آخر» یا «بعد» گرفته شده است. سه دین ابراهیمی یهودیت، مسیحیت و اسلام، از نزدیک بودن آخرالزمان و آخرت سخن گفته اند. جمعی از یهودیان و همه مسیحیان، این دو دوره را به گونه ای بر هم منطبق میدانند؛ اما جمعی دیگر از یهودیان و همة مسلمانان، آخرالزمان و آخرت و یا به عبارتی، عصر ظهور و روز قیامت را دو دورة جدا از هم میدانند.

رساله حاضر مشتمل بر هشت فصل است. فصل اول اعتقاد به زندگانی پس از مرگ در میان اقوام ، ملل ومکاتب مختلف مورد بررسی قرار گرفته و نشان داده است که اعتقاد به آن از عنصر اصلی در عقاید آنها بوده است که می تواند ریشه در فطرت آنها داشته باشد. این موضوع در آیین زردشت به سه بخش تنظیم شده است، بخش اول در مورد سرنوشت روان پس از مرگ و داوری فردی می باشد که در فصل دوم مورد بررسی قرار گرفته است. بخش دوم در مورد آخرالزمان، رستاخیز و داوری نهایی بحث می کند که در فصل سوم گنجانده شده است. بخش سوم هم در رابطه با بهشت و جهنم و همستکان می باشد که در فصل چهارم مورد بحث قرار گرفته است. در فصل پنج آخرت شناسی در آئین زروان و مانی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. فصل ششم و هفتم به بررسی آخرت شناسی در دین یهود و مسیحیت می پردازد. و سرانجام فصل پایانی نیز به مقایسه آخرت شناسی میان ادیان ایران قبل از اسلام با یهود و مسیحیت مربوط می شود.

هدف پژوهش : دست یابی به وجود اشتراک مابین سه دین بزرگ الهی یعنی اسلام ، یهودیت و مسیحیت است که اساس این سه دین دعوت مردم به حق تعالی است چنانچه فرموده : قل یااهل الکتاب تعالوا الی کلمه سواآ بیننا و بینکم الا نعبدالاالله و لانشرک به شیئا و لا یتخذ بعضنا بعضا اربابا من دون الله روش پژوهش : از نوع روش کتابخانه ای است . این کتابها از کتابخانه های مختلف تهیه شده وپس از تفحص و تحقیق مطالب استخراج شده و پس از چند بار مطالعه و مرور در فهرست و جمع آوری مطالب تدوین شده اند نتیجه کلی : اقتران این سه دین بزرگ الهی یعنی اسلام ، یهودیت و مسیحیت است و رسیدن به نقطه اشتراک بین این سه دین که همان "کلمه الله هی العلیا" می باشد و بررسی عواملی که باعث وحدت در ادیان می شود

رساله حاضر تحقیقی است ناچیز پیرامون یکی از عقاید شیعه بنام رجعت که در گذر ایام گرد غفلت و نسیان برآن نشسته، و به سبب بعضی عوامل که بخشی از آن در این رساله ذکر شده، آنچنانکه لازم بود مورد توجه و عنایت قرار نگرفته است .، هدف از این رساله حل بسیاری از آیات و روایاتی است که در این باب وارد شده و یا لااقل ممکن است مربوط به این بحث باشد و نیز توجه به بعضی ادیان دیگر در این که آیا آنان نیز به چنین سرانجامی معتقدند یا خیر؟ رجعت در شیعه عبارت از اعتقاد به این است که ائمه (ع) و خوبان خوب و بدان بد از مردم پس از مرگ دوباره بر می گردند و خوبان شاهد برپایی عدل و داد، و بدان گرفتار بخشی از عذاب الهی می شوند و کتاب و سنت و اجماع و عقل به عنوان ادله ‎4 گانه بر اثبات این امر اقامه شده است . و نیز شبهاتی در این باب مطرح کرده اند که در این رساله قسمتی از آن مطرح شده و بدان جواب داده شده است . در قسمت آخر به آخرالزمان در دین مسیح و یهود پرداخته شده و قسمتی از نقاط اشتراک و افتراق آن با رجعت در شیعه مطرح شده است . و در پایان نتیجه می گیریم که با اندکی اختلاف در اکثر ادیان الهی، نوید به پایانی خوش برای جهان و صالحان از مردم آمده است که در آن هنگام خوبان پس از زنده شدن بخشی از وعده های حقه الهی را درک خواهند کرد . و در این میان اهل تسنن با این عقیده مخالفند./

بررسی جایگاه یهودیت و مسیحیت در نظام جهانی مهدوی با بهره گیری از آیات و روایات است. پژوهش حاضر در سه بخش تدوین شده است. بخش اول علاوه بر کلیات به مباحثی همچون خدامحوری نظام جهانی مهدوی و نفی امانیسم، دین مداری حکومت مهدوی و نفی سکولاریسم، اسلام محوری نظام جهانی مهدوی و نفی پلورالیسم دینی و جایگاه اقلیت های دینی در اسلام، پرداخته است. نویسنده در بخش بعدی با عنوان «نظام جهانی مهدوی و ادیان» ابتدا به دنبال اثبات وجود دین هایی مانند یهودیت و مسیحیت در دوران حکومت مهدوی است که در تحت حمایت حکومت مهدوی ادامة حیات خواهند داد. وی در ادامه به «فراگیری اسلام و نفی ادیان غیر اسلام» به معنای حذف ادیان غیر اسلام مانند یهودیت و مسیحیت در نظام مهدوی توجه نموده و به دلایلی از آیات و روایات تمسک جسته است. نویسنده پس از طرح دو دیدگاه متضاد فوق، در بخش سوم پیرامون سرنوشت یهودیان و مسیحیان چهار قول را مطرح کرده است که عبارتند از: اسلام آوردن همه اهل کتاب، کشته شدن همه اهل کتاب، جزیه دادن اهل کتاب همراه با تعدیل اعتقادی و جزیه دادن اهل کتاب بدون تعدیل اعتقادی.

در همه ادیان ، مسئله قیام مصلحی غیبی یکی از اصول مسلم مذهبی شناخته شده و تمام اقوام جهان در انتظار یک رهبر بزرگ انقلابی به سر می برند که هر کدام او را به نامی مینامند روش نمونه گیری روش پژوهش : از روش کتابخانه ای و مطالعه و فیش برداری از منابع و تجزیه و تحلیل آنها استفاده شده که در این راستا برای دستیابی به حداکثر منابع به کتابخانه مرکزی کتابخانه دانشکده الهیات دانشگاه تهران - کتابخانه دانشگاه آزاد - انجمن حکمت و فلسفه پژوهشگاه علوم انسانی - موسسه ادیان و مذاهب - کتابخانه کلمییان تهران مراجعه شد طرح پژوهش : این رساله در سه بخش تدوین گردیده است که هر بخش دارای عناوین متعددی راجب موضوع مورد بحث می باشد نتیجه کلی : اعتقاد به مهدی (عج ) تنها نشانگر یک باور اسلامی با رنگ خاص دینی نیست بلکه افزون بر آن عنوانی است برای خواسته ها و آرزوهای همه انسانها، کیش ها و مذاهب گوناگون ، همچنین بازده الهام فطری مردم است که با همه اختلافشان در عقیده و مذهب دریافته اند که برای انسانیت روی زمین "روز موعود" خواهد بود

بازخوانی مفهوم «فرجام شناسی» و «سرزمین موعود» به عنوان یکی از مولفه های اساسی در بحث آخرت شناسی ادیان ابراهیمی، از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. دو دین هم خانواده یهودیت و مسیحیت به دلیل آن که یکی برآمده از آمال موعودباورانه دیگری است، به این موضوع چون اصلی مهم در الهیات خود نگریسته و در آثار کلاسیک کلامی و الهیاتی خود بخش ویژه ای را به آن اختصاص داده اند. این مفاهیم چون در کتاب مقدس ریشه دارند، باید ابتدا برای درک آنها به عهد قدیم و عهد جدید مراجعه نمود. در کتاب مقدس تصویر تاریخی مناسبی از روند تطور این مفاهیم ارایه گردیده که هر یک از دو سنت یهودی و مسیحی تفاسیر خاص خود را برداشت کرده اند. به هر تقدیر فرجام شناسی و اعتقاد به موعود آخرالزمان و مسایل پیرامون از مسلمات الهیاتی دو دین است.